Familie
Puberende hersenen
V
De verveelde mens
Alcoholmisbruik (i)
f
20 I Maandag 3 september 2007 PZC
OPVOEDEN
door Annie de Vreugd
Volwassen worden,
betekent leren hoe je
jezelf kunt beheersen
Tigo is uitgenodigd voor het feest van een klasgenoot die
15 wordt. De hele klas is gevraagd, het belooft een
knalfuif te worden. Het feest duurt tot 2 uur 's nachts,
hij wordt door de ouders van vrienden thuisgebracht. Tot zo
ver geen vuiltje aan de lucht.
Natuurlijk mag hij van zijn ouders naar het feest. Ie wilt dat je
kind zijn plekje vindt in de groep. Een feest op z'n tijd hoort
erbij. De volgende dag komt het joch tegen de middag uit bed.
Hij klaagt over hoofdpijn, zijn ouders ruiken alcohol.
„Heb je gedronken Tigo?" Ja natuurlijk heeft hij gedronken.
Wat dachten ze dan? Hij is geen kleuter meer. Iedereen heeft
gedronken, het was toch feest? „Wat was er dan te drinken?"
willen zijn ouders weten. Oh, van alles. Er stonden drie krat
ten bier en er waren allerlei flessen sterke drank om te mixen.
Of de ouders van de jarige dat wisten? Wat een vraag, zij had
den al die kratten en flessen toch zelf gekocht! Nee, ze waren
niet op het feest. Het was een klassenfeest. Daar wil je je
ouders niet bij hebben. „Snap
pen jullie dat dan niet?" Tigo,
nog maar net 14, kan er niet bij
dat zijn ouders zo moeilijk
doen. „Jullie zijn echt de enigen
die zo zeuren over alcohol."
)a, Tigo's ouders willen daar
graag eens over 'zeuren'. Zij willen hun kind zelf verantwoor
delijkheid bijbrengen als het om alcohol gaat, hem zelf opvoe
den. Voor ze die kans krijgen, wordt hun kind al dronken ge
voerd door andere ouders.
Een ander voorbeeld. Joris (15) gaat op sportkamp. Daar geldt
de (wettelijke) regel dat er vanaf 16 jaar alcohol mag worden ge
dronken. Joris is de enige die nog geen 16 is, zijn ouders vin
den het triest dat hij niet lekker mee kan feesten. Ze helpen
hem om de kopie van zijn identiteitsbewijs te vervalsen, zodat
hij voor de duur van het kamp 16 is. Zo zijn er ook ouders die
voor hun kinderen een paar weken vakantie aan de kust beta
len en hen er ook nog naar toe rijden. Terwijl ze weten dat de
jeugd elkaar daar enkel treft om te beesten. Het zijn ouders die
net doen of ze niet zien dat er een zuipkeet op hun erf wordt
ingericht.
Mensen die hun kind in het weekend tientallen euro's meege
ven om in de stad uit zijn dak te gaan, zodat ze zelf met hun
nieuwe vriend of vriendin alleen kunnen zijn. Ouders die er
nooit zijn als hun kind hen nodig heeft om aan de noodrem
te trekken. Want zo stoer als hij is met zijn 14,15 jaar, hij is
nog steeds een kind dat weinig geva
ren ziet en alles wil uitproberen.
Daar is hij een puber voor.
Jongeren willen meedoen en
voor vol worden aangezien. Lo
gisch. Tegelijkertijd weten ze nog
niet goed hoe ze op een volwas
sen manier kunnen meedoen.
Ze bevinden zich in een nie-
illustratie
Eliane Duvekot
mandsland zonder de le
venservaring van hun
ouders.
Volwassen worden,
betekent dat je leert
hoe je jezelf kunt be
heersen. Jongeren
hebben hun ouders
nog nodig om hen
uit te leggen hoe je
dat doet. Opvoeden houdt niet op als je kind de sleutel van de
voordeur krijgt.
Een deel van de jeugd drinkt te veel en te vaak, dat staat vast.
Nu valt iedereen over de jeugd heen om het drankmisbruik in
te dammen. Alcoholbezit onder de 16 jaar verbieden. De leef
tijdsgrens voor verkoop van alcoholische dranken verhogen
tot 18 jaar. Leuk geprobeerd, maar verboden vruchten smaken
de jeugd het lekkerst.
We lezen ook van voorstellen om horeca en winkeliers te ma
nen tot terughoudendheid bij verkoop aan de jeugd. Ouders
die voor 14-jarigen kratten bier en liters sterke drank kopen
om een feestje te bouwen, blijven echter buiten schot.
Waarom geen regelgeving om deze mensen op hun verant
woordelijkheid te wijzen? In de wet staat dat ouders hun kin
deren moeten opvoeden. Een zuipfeest voor je kind organise
ren, is geen opvoeden, zeker niet als het nog geen 16 is. Waar
om geen tiplijn voor ouders die ervan balen dat hun kind bui
ten hun weten om door andere ouders liters drank krijgt geser
veerd?
Laten we ervoor zorgen dat kortzichtige en nonchalante
ouders het niet meer verzieken voor anderen die wel hun best
doen hun kinderen te begeleiden naar volwassenheid.
In de pubertijd beginnen de hormonen op te spelen. Maar er
gebeurt meer. In de hersenen vinden tal van veranderingen plaats.
„Die gaan in verschillende hersengebieden niet in hetzelfde
tempo", zegt professor Michiel Westenberg, hoogleraar
Ontwikkelingspsychologie aan de Leiden Universiteit.
„Dat leidt tot typisch pubergedrag."
Dwars worden ze gevon
den, eigengereid, lui. Ze
spreken hun ouders te
gen, zijn roekeloos of
zitten onderuitgezakt op de bank.
Dat is het beeld dat veel mensen
hebben van pubers, kinderen tus
sen de 11 en 15 jaar. De hormonen
spelen op, wordt meestal gezegd.
„Dat is zeker waar", zegt hoogle
raar Ontwikkelingspsychologie
Michiel Westenberg. „Hormonen
in de hersenen, in de hypothala
mus, geven onder invloed van de
door Henk Hellema
weg ligt dan de basisschool waar
ze op zaten." Dus moeten ze op
tijd naar bed, luidt Westenbergs
advies. „Natuurlijk is dat lastig,
maar het is wel belangrijk. Een te
kort aan slaap maakt prikkelbaar.
Zie het als een continue jetlag."
In de puberteit vinden er echter
nog veel meer veranderingen in
de hersenen plaats. „In die perio
de, en zelfs nog daarna, zijn de
hersenen nog lang niet zo ver ont
wikkeld als we kort geleden dach
ten. We weten nu ook dat die ver-
'Een puber wil nog wel nadenken over het voorstel om
in een zwembad met haaien te gaan zwemmen'
omgeving, met name van voe
ding, een signaal voor veranderin
gen in het lichaam. Die hormona
le veranderingen hebben hun
weerslag op de hersenen. Puberen
de kinderen krijgen seksuele fanta
sieën, kleden zich op een bepaal
de manier en gaan zich optutten."
Maar er gebeurt meer in pubers.
Hun biologische klok verschuift
gemiddeld een uur. „Ze worden
een uur later moe en een uur later
wakker dan toen ze nog 9 jaar oud
waren."
Dat geeft problemen, zeker in de
periode dat ze naar de middelbare
school gaan. „Ze moeten naar een
school die in het algemeen verder
anderingen niet allemaal in het
zelfde tempo verlopen. Bepaalde
hersengebieden zijn eerder uitge
rijpt dan andere."
Dat uit zich in hun gedrag. „Kinde
ren van een jaar of 12 kunnen al lo
gisch redeneren, zijn verbaal al be
hoorlijk sterk, beginnen vragen te
stellen en nemen niet meer alles
voor zoete koek aan. Niet elke
ouder kan dat waarderen en vindt
zijn puberende kind eigenwijs."
Westenberg beschouwt die hou-"
ding in zijn algemeenheid als posi
tief. „Het is een stap naar volwas
senheid." Maar dat kinderen van
die leeftijd al goed kunnen redene
ren, wil nog niet zeggen dat ze al
aardig volwassen zijn, benadrukt
hij. „Hun intellectuele ontwikke
ling loopt vóór op hun emo
tionele. Pubers hebben nog
moeite hun emoties in goede
banen te leiden." Het nadenken of
iets wel verstandig is, komt pas
aan het eind of zelfs na de puber
teit, zegt Westenberg.
„Pubers vertonen daardoor nog ri
sicovol gedrag. Spanning of ver
maak wint het nog van wat ze,
eenmaal volwassen, als ondoor
dacht gedrag beschouwen. Op het
voorstel om in een zwembad met
haaien te zwemmen, zal een vol
wassene direct 'nee' zeggen, een
puber wil daar nog wel over na
denken."
De veranderingen in de her
senen vinden vooral in de
hersenschors plaats. Het
aantal hersencellen blijft wel min
of meer gelijk, maar het aantal ver
bindingen tussen die cellen neemt
toe, vooral tussen verschillende
hersengebieden. De vorming van
nieuwe en andere verbindingen is
het laatst aan de voorkant afge
rond. „In die voorste hersenschors
zitten de centra die met de regula
tie van de emoties en met plan
ning te maken hebben."
Pubers kunnen daardoor nog niet
goed plannen, nog niet goed de ge
volgen van een bepaalde hande-
De mens is drukker dan ooit. Continu onderweg, op de
vlucht voor verveling. Want eigenlijk vervelen we ons te
pletter, zegt filosoof Awee Prins. „Geduld is alles. Zolang je
dat hebt, verveel je je niet."
door Patricia van der Zalm
erveling en welvaart gaan
altijd samen. Dat was
vroeger al zo, dat is nog
steeds het geval. Konin
gen lieten zich ooit vermaken
door hofnarren en gekostumeerde
bals. De aristocraten uit de Russi
sche literatuur putten zich uit in le
digheid. De gemiddelde boer was
__MÊÊtÊÊÊÊÊÊtÊÊÊi
Het leven is druk-druk-druk: we
in het overvolle bestaan.
en onszelf voortdurend de kans op een kleine pauze
foto GPD
