Scheidslijn tussen scherts en ernst is dun
Ruhe nodigt uit te kiezen, niet tégen maar vóór
zeeland
nazomerfestival
28 aug t/m 8 sept 2007
PZC Maandag 3 September 20Q7 17
Hoeveel woorden heeft dans no
dig? Nogal wat, zo lijkt Station
Zuid te menen. Het danshuis van
zuidelijk Nederland is royaal met
toelichtingen op zijn producties.
Dat geldt zeker ook voor de dub-
belvoorstelling Seven by 2, die za
terdag in Fort Rammekens haar
Zeeuwse prémière beleefde. Voor
af werd nog eens benadrukt dat al
les draait om het getal zeven en
dat vooral het deel van de Canade
se choreograaf André Gingras in
het teken staat van de zeven hoofd
zonden en deugden.
Die wetenschap stuurt onvermijde
lijk de blik, zeker als blijkt dat het
publiek in groepjes langs diverse lo
caties in het fort wordt geleid.
Daar wachten de in totaal zeven
dansers die steeds korte voorstellin
gen - van zeven minuten - geven.
De conclusie ligt voor de hand: op
elke plek wordt een zonde uitge
beeld.
Zo eenduidig blijkt de 'voorstel
ling' allerminst te zijn. Dat er niet
zeven, maar zes groepen worden
gevormd, wekt wat bevreemding.
Er zijn ook maar zes 'haltes', maar
later blijkt dat de enige onbeman
de locatie voor twee moet worden
geteld. Wat de dansers - uit zes ver
schillende landen - voorschotelen,
laat zich ook niet rechtstreeks ver
binden met één zonde (of een
deugd). IJdelheid, hebzucht, lust,
afgunst, gulzigheid, woede en lui
heid duiken herhaaldelijk, en in di
verse gedaanten, op.
Gingras strooit bijna spilziek met
vaak ongrijpbare symboliek in de
aaneenschakeling van scènes, die
een sterk theatraal karakter heb
ben en waarin dans een bijna on
dergeschikte rol vervult. De ensce
nering is vaak fraai, zoals in het
SEVEN BY 2
Dans in Fort Rammekens, door
Station Zuid. Choreografie:
André Gingras en Sylvain Émard.
Gezien: za 1/9.
door Rolf Bosboom
hoofdbastion, waarin een man het
gevecht lijkt aan te gaan met een
demon (of zijn alter ego?). Soms
komt echter ook de grens van het
straattheater - inclusief de angst
daarvan het 'slachtoffer' te worden
- angstig dichtbij.
De rondgang levert een reeks intri
gerende beelden op, waarbij de mi
nimalistische elektronische mu
ziek van de Vlaamse componist
Jürgen De Blonde, maar vooral het
decor van het fort voor een bijzon
dere, soms zelfs wat sinistere sfeer
zorgt. Dat geldt onder meer voor
het tafereel boven op het complex,
waar Christian Guerematchi al
wankelend en met oogkleppen op
onder het plastic vandaan komt,
terwijl in de verte de lichten van
de industrie in de omgeving (een
hoofdzonde van de moderne maat
schappij) opdoemen.
In een van de kazematten wacht
geen danser, maar een 'installatie',
met onder meer het kadaver van
een paard en een groot aantal tek
sten van grote denkers. De bood
schap: de zonde is onlosmakelijk
met de mens verbonden; zonder
zonde geen deugd. Buiten liggen
prentenboeken, gerangschikt per
hoofdzonde. Het publiek wordt
uitgenodigd erin te bladeren, om
te zien 'waar de choreograaf zijn
inspiratie vandaan heeft gehaald'.
Het maakt het allemaal nét te ge
RUHE
Christian Guerematchi bovenop Fort Rammekens, met op de achtergrond de industrie in de omgeving.
foto Lex de Meester
forceerd, te hoogdravend, te opge-
legd.
Het deel na de pauze, de choreo
grafie van Sylvain Émard, voelt me
de daarom als een bevrijding. De
zelfde zeven dansers verschijnen
op het enorme podium dat op de
binnenplaats is gebouwd, met in
het midden een smalle schacht.
Émard is veel vrijer omgegaan met
het 7-concept dan Gingras. Hij vat
het getal op als de verbinding tus
sen hemel en aarde en kan daar
mee nog alle kanten op. Het is
bijna een vrijbrief voor een zeer fy
sieke voorstelling, een veredelde
vorm van straatdans, waarin de ze
ven allerlei wisselende combina
ties aangaan. Ze dagen elkaar uit,
vormen duetten, dansen collectief,
maar komen ook tot heftige con
frontaties. De scheidslijn tussen
stoeien en vechten, scherts en
ernst, blijkt steeds dun te zijn. De
kloof in het podium is makkelijk
te overbruggen, waardoor de dan
sers in één sprong tegenover el
kaar komen te staan en van mede
stander tegenstander worden.
De muziek is opnieuw van De
Blonde: een collage van zich
steeds herhalende geluidssamples,
afgewisseld van lange stiltes, waar
in de dynamiek van de dansers op
de houten vloer en de fysieke in
spanning die zij leveren pas goed
hoor- en voelbaar worden.
De zeven - met Péter Cseri en
Mare Boivin voorop - leveren een
indrukwekkende prestatie, voor
beeldig uitgelicht, waardoor hun
schaduwen zich prachtig afteke
nen tegen de zestiende-eeuwse
muren. En het belangrijkste van al
les: de dans heeft geen duiding no
dig, maar draagt de betekenis in
zich. Émards choreografie spreekt
voor zich, laat de lichaamstaal aan
het woord. En dat is uiteindelijk
toch veelzeggender.
'Seven by 2' is nog vandaag, mor-
gen, donderdag, vrijdag en zaterdag
te zien in Fort Rammekens, Rit-
them. Aanvang: 20.30 uur. Verzame
len bij Abdij in Middelburg, 20.00
uur.
Links van mij kristalheldert een te
norstem Ruhe, schönstes Glück der
Erde van Franz Schubert. Rechts so-
noort een basstem insgelijks. Er
zijn nog mannenstemmen, maar
verder weg, want de zangers zitten
verspreid tussen het publiek. Later,
aan het slot, zullen ze samenstaan,
klassiek op afstand. Dat is beter
wellicht, voor de samenklank, en
voor het beleven van harmonie.
Maar aangezien er - voorlopig dan
toch - eigenlijk geen harmonie is,
prefereer ik dit: links helder, rechts
donker.
Ik kan nog helemaal niet weten
dat de wereld zo dubbel is. Zien
kan ik het al wel, misschien. Een
enorme opslagloods zie ik, lelijk na
tuurlijk (hoogstens mooi in zijn le
lijkheid), ten dele gevuld met fanta
sieloze blokkendooskantoortjes.
Wat gloeilampen en verstralers,
ook al geen symbolen van genoeg
lijkheid. Een paar honderd stoelen
als bric a brac rommelig bij elkaar
gekriskrast. En temidden daarvan
een Schubert-lied... dat is de frappe
rende tegenstelling. Eentje die on
middellijk doet kiezen voor Schu
bert, zelfs al zou je geen liefhebber
zijn.
Goes. Spel: Josse De Pauw, Tom
Jansen, Dirk Roofthooft en Carly
Wijs (2 per voorstelling). Regie:
Josse De Pauw. Gezien: za 1 /9
door Willem Nijssen
Dit is een afspraak, een construc
tie. In het echte leven zal zoiets
nooit gebeuren. Dus dit alles is
'theater'. We weten niet wat er ko
men gaat. Wél dat er iets komen
gaat. We zitten op die collectie
rommelmarkt-stoelen, in een grote
kring. Eén iemand, een vrouw,
staat op en begint midden in die
kring te vertellen.
Over hoe ze door toedoen van
haar ouders bij de NSB belandde
en zo ten slotte in een Duits ampu
tatie-lazaret te werk werd gesteld.
Over het moeilijke, maar ook het
mooie van die tijd. Ze vertelt van
gruwelijke verminkingen, zonder
dat het shockeert. De terugkeer
dan, de onderduiking, de arrestatie
en de straf. Het is nota bene haar
vader die haar komt arresteren.
Ook dat shockeert niet. Alles
klinkt bijna emotieloos. Nee, nee,
er zijn wel gevoelens, er is alleen
geen schuldgevoel. Niet bij haar.
Niets bij mij.
Dan weer Schubert. Altijd a capel-
la. Aufewig dein, Rauberlied en
Wie schön bist du.freundliche Stille,
himmlische Ruh. Zo sereen. Zo so
ber. Ontdaan van alles wat nog
naar Romantiek zou kunnen zwe
men. Toch weer adem nu, daar
voor dan misschien toch niet?
Licht en donker.
En dan nog een verhaal, van een
onrustige, nerveuze, gedrongen
man. Vroegere frontsoldaat. Die
nog altijd verlangt naar het milita
risme van toen. De kameraad
schap. Het onvoorwaardelijk uit
voeren van opdrachten. Die weet
dat oorlogsfilms maar poppenkast
zijn. Die na de oorlog zelfs geen
dier meer kon doden. Maar die de
twaalf jaar SS, een kwart van zijn
leven, niet wil afschrijven als ver
geefs. „Ik kan niet beoordelen of
het fout is geweest, daarvoor ben
ik een te kleine man." Zo iemand
tegenkomen, in de trein, op een
verjaardag, zou onrustig maken, be
angstigen misschien, indruk nala
ten. Als hij vlak bij je staat - hij
stuift bijna door het publiek, in al
le richtingen - is dat hier ook zo,
wat verder weg is het veiliger, on
wezenlijker. Een imposante rol van
Dirk Roofthooft. En toch blijft ook
deze man op afstand. Of houd ik
hem op afstand?
Schubert weer. Adem. Licht.
„Schoonheid is niet automatisch
synoniem aan goedheid", zegt re
gisseur De Pauw in een interview
over deze voorstelling. Maar bij mij
werkt het toch wel zo. Die schoon
heid wordt niet tegenover lelijk
heid geplaatst, daarvoor zijn de per
sonages te menselijk. Maar de uiter
sten worden ook niet opgelost. De
ze voorstelling nodigt uit te kiezen.
Niet tégen, maar vóór.
Dirk Roofthooft in Ruhe.
'Ruhe' is nog dagelijks t/m zaterdag
8 september te zien in de voormali
ge Van Riesen Houthallen, aan de
Houtkade in Goes. Aanvang: 20.30
uur, op zaterdag 8 september ook
foto Lex de Meester om 16.00 uur.
