'De kwetsbare groep die vatbaar is voor infecties wordt steeds groter'
T hea Daha, stichting Werkgroep Infectiepreventie
PZC Vrijdag 31 augustus 2007 1 3
Ziekenhuisbesmettingen
t- LEGIONELLA Dit is een bacterie
die de veteranenziekte kan veroor
zaken. De griepvariant is meestal
van tijdelijke aard, de veteranen-
ziekte daarentegen is een chroni
sche longaandoening met mogelijk
dodelijke afloop. Infectie vindt
plaats door het inademen van de
bacterie in zeer kleine druppeltjes
water, verspreid in de lucht, zoals
bij sproei-installaties en douches.
MRSA Informeel heet mrsa wel de
ziekenhuisbacterie omdat de
mrsa-stammen vooral worden aan
getroffen in ziekenhuizen. Mensen
met een verminderde weerstand of
pas geopereerde mensen kunnen
met mrsa geïnfecteerd raken. Dit
kan leiden tot allerlei (huid-)ontste-
kingen. Omdat de bacterie moeilijk
te bestrijden is, wordt in ziekenhui
zen waar mrsa wordt gevonden,
meestal snel een quarantaine afge
kondigd.
TBC Tuberculose is een infectie
ziekte die wordt veroorzaakt door
een tuberkelbacil. De meest voor
komende vorm is longtuberculose.
Soms is dit besmettelijk en dan
spreekt men van 'open' tbc. Open
tbc wordt overgebracht door een
bacterie, die door hoesten of nie
zen in de lucht komt en dan door
anderen wordt ingeademd.
SCHURFT De huidaandoening sca-
biës oftewel schurft wordt veroor
zaakt door de schurftmijt. De
vrouwtjes graven gangetjes in de
huid en leggen daar hun eitjes. De
ze komen na drie tot vier dagen
uit. Schurft veroorzaakt jeuk, maar
is verder niet ernstig. Het kan in zie
kenhuizen worden overgedragen
via het beddengoed.
E. COLI Escherichia coli is een van
de meest voorkomende soorten
bacteriën in de dikke darm. De bac
teriën, die in uitwerpselen zitten,
zijn onschuldig, tenzij ze op de ver
keerde plaatsen in het lichaam ko
men. Ze kunnen bij darmperforatie
buikvliesontsteking veroorzaken.
Als de urinebuis besmet raakt, kan
blaasontsteking ontstaan.
NOROVIRUS Ook wel buikgriep
genoemd. De symptomen van een
noro-virusinfectie zijn braken en
diarree. Noro-virus is erg besmette
lijk en wordt met name overge
bracht via handen die na toiletbe-
zoek niet of niet goed zijn gewas
sen. Als de besmette persoon voed
sel bereidt of verstrekt kan het vi
rus ook in het eten terecht komen
en zo weer nieuwe personen infec
teren. Vooral in verzorgingshuizen
en kinderdagverblijven komen gere
geld epidemieën voor.
RSV Het Respiratoir Syncytieel Vi
rus is een verkoudheid. Volwasse
nen krijgen meestal milde verkoud-
heidsverschijnselen. Maar zuigelin
gen en jonge kinderen kunnen er
erg ziek van worden en moeten
soms worden opgenomen in het
ziekenhuis.
ESBL Deze bacterie (Extended
spectrum bèta-lactamase) is onge
voelig voor de meeste in Neder
land gebruikte antibiotica. De bac
terie op zich is niet gevaarlijk. Wel
kan de bacterie zich bij mensen die
antibiotica gebruiken gemakkelijker
verspreiden en kan de bacterie lei
den tot moeilijk te behandelen in
fecties. In ziekenhuizen is regelma
tig sprake van epidemieën veroor
zaakt door een esbl, vooral op afde
lingen met een hoge antibiotische
druk, zoals een intensive care.
dat de medewerkers zelf aan de
bel hebben getrokken en dat ook
hebben durven doen. Je moet als
ziekenhuis toch proberen met de
kennis die je hebt de hygiëne goed
op orde te hebben. Dat vertrou
wen mag de patiënt hebben."
De Mol vindt het tekenend dat de
ze week al twee keer ziekenhuizen
in verband met (gebrek aan) hygië
ne in het nieuws komen. Afgelo
pen woensdag bleek dat vier op de
tien ziekenhuizen babyvoeding
maken die niet bereid is volgens
de daarvoor geldende richtlijnen.
„Wij hebben prachtige ziekenhui
zen in Nederland, hoor ik meestal
van buitenlandse bezoekers. En al
kun je veel doen, besmettingen
zijn nooit helemaal te voorkomen.
De patiënt heeft heus wel begrip
voor fouten die worden gemaakt.
Maar niet voor complicaties die op
treden door een gebrek aan hygië
ne."
Een ziekenhuis is een verzamel
plaats voor zieke mensen, bena
drukt hoogleraar gezondheids
recht Johan Legemaate. „En waar
veel mensen met ziektes rondlo
pen, zijn veel gezondheidsrisico's.
Dat is nooit too procent te voorko
men."
Legemaate prijst ziekenhuis
Bernhoven voor de open
heid. „Essentieel is de vraag
of het ziekenhuis de technische
fout eerder had kunnen ontdek
ken. Hebben zij de apparatuur vol
doende gecontroleerd? Een pa
tiënt moet er immers op kunnen
vertrouwen dat hij veilige zorg
krijgt aangeboden."
Mochten er patiënten daadwerke
lijk met hiv of hepatitis zijn be
smet dan verwacht hij geen grote
moeilijkheden rond eventuele
schadeclaims. „De rechtszaken en
grote problemen ontstaan als me
dici zich niet aansprakelijk achten
voor een fout. Hier is duidelijk dat
er fouten zijn gemaakt en heeft
het ziekenhuis de fabrikant van
scopendesinfectoren verantwoor
delijk gesteld. Voor een patiënt
blijft het ziekenhuis het aanspreek
punt. Hij heeft een overeenkomst
met het ziekenhuis dat heeft be
loofd zo veilig mogelijke zorg te ge
ven. Of dan uiteindelijk een mens
of een machine faalt, maakt voor
de aansprakelijkheid niet uit. Het
ziekenhuis zal de schadeclaims in
overleg met de verzekeraar bij de
fabrikant gaan'verhalen."
Ook Frank van der Meijden van
de Nederlandse Patiënten Consu
menten Federatie (NPCF), de koe
pelorganisatie van patiëntenvereni
gingen, vindt de zaak in Bernho
ven niet verontrustend. „Zieken
huizen in Nederland zijn veilig,
maar er is verbetering mogelijk.
En deze zaak toont aan dat een zie
kenhuis een risicovolle omgeving
is."
Behalve dat alles in het werk ge
foto's Ger Loeffen/Hollandse Hoogte
steld moet worden om besmettin
gen in ziekenhuizen te voorko
men, vindt Van der Meijden dat er
meer aandacht moet komen voor
de 'menselijke maat'.
„Ik heb begrepen dat sommige
cliënten van Bernhoven uit de
krant hebben moeten vernemen
wat er aan de hand was. Huisart
sen zijn platgebeld en dat had
voorkomen kunnen worden door
mensen eerder persoonlijk op de
hoogte te stellen van de situatie."
In juni presenteerden betrokkenen
uit de medische wereld een tien
puntenplan om het aantal missers
terug te dringen. Maar juist op het
punt van de communicatie met de
patiënten, ontbreekt het aan de no
dige maatregelen, stelt Van der Me
ijden. „Als het misgaat, dien je
meteen te weten wat je richting de
patiënt moet doen. Want als je in
tijden van crisis zorgvuldig han
delt, neemt de tevredenheid toe
bij de cliënt."
