Boeken
Het huwelijk als handel
Heerlijk eigenzinnige speurster Van travestieshow tot rodeo
Ti
BOEKEN KORT
ra
ra
LAURA
LIPPMAN
22I Donderdag 30 augustus 2007 PZC
Paris Hilton in de gevangenis? Britney
Spears die zich kaal scheert? De hele
wereld maakt zich druk over
onbenullige dingen. Dat is nooit anders
geweest en zal nooit anders zijn.
door Mario Molegraaf
foto Uitgeverij Prometheus
In 1712 publiceerde Alexander Pope een ge
dicht naar aanleiding van een heus society-
schandaal. De verliefde Lord Petre had een
haarlok van een mooie miss geroofd. Het
gedicht veroverde Londen, de rest van Enge
land en Europa. Onze eigen Betje Wolff maak
te een vertaling. De ontroofde haarlok, zoals zij
het werk noemde, bood dan ook sensationeel
satirisch smijtwerk. Alle goden van de Olym-
pos raken bij het incident betrokken. Mytholo
gie en straatrumoer vermengen zich. Het tu
mult is zo hevig dat het lijkt of
een beslissende veldslag wordt uit
gevochten: What mighty Contests
rise from trivial Things.
Dit namaakheldendicht slaapt
niet in bibliotheekkluizen, maar
wordt een paar miljoen keer ver
meld op internet. Daardoor woedt
de storm in het glaasje water na
driehonderd jaar nog altijd voort.
Door Het schandaal van het seizoen
- zoals de vertaling van het Engel
se origineel heet - van de uit Au
stralië afkomstige Sophie Gee
(1974), wakkert die storm zelfs tot
windkracht twaalf aan. Literatuur
professor Gee schrijft een roman, dat wekt eni
ge achterdocht. Zoals het hele genre van de his
torische roman argwaan oproept, vaak zie je
meer kostuum dan drama.
Zulke voorgevoelens worden een beetje beves
tigd door de Nederlandse uitgave. De vertaal
sters laten het boek soms naar een damesblad
klinken met veel varianten op 'het weder is op
geklaard' en wendingen over de raadselachtige
wegen van het hart. In de Engelse versie wordt
minder suiker gestrooid. Gee laat het vooral
stinken in Londen. Varkens worden door de
straten gedreven, koetsen staan in de file, over
al hoor je herrie. Zelfs wanneer een nieuwe
opera van Handel wordt opgevoerd, doet nie
mand moeite stil te zijn. Integendeel, het rot
tend 'ooft', in het Engels gewoon 'fruit', staat al
klaar.
Mannen en vrouwen zijn op zoek naar lust.
Als de buren het maar niet merken. Het leven
lijkt een aaneenschakeling van feestjes. Een per
manent gemaskerd bal. Maar als de maskers af
gaan, zie je een harde wereld met een harde
moraal. Alleen Pope gaat ongemaskerd door
het leven, hij camoufleert z'n bochel niet eens.
Hij is net van het platteland gekomen en ont
wikkelt in de stad oneigenlijke ambities. Zo
ontdekt hij dat literatuur commercie is. Dat is
niet vreemd in een maatschappij waar zelfs
met het huwelijk handel wordt gedreven. Trou
wen gebeurt uit gewin. Je moet toch ergens je
landgoed van onderhouden? Iemand merkt
op: 'Je trouwt met degene die je familie uit
kiest en je zoekt elders naar genot.'
De roof van de haarlok, het liefdesgebaar,
wordt een soort judaskus. De romance blijkt
nep. In de idylle zit een boze droom verstopt.
Sophie Gee weet alles van de dichter en zijn
tijd. Je zou bijna zeggen: ze weet méér dan
Alexander Pope. In elk geval komt ze met een
gewaagde reconstructie van de feiten. Ze laat
Arabella Fermor, het meest begeerde meisje
van Londen, het slachtoffer wor
den van een duivels pact dat te
maken heeft met katholieken die
wat willen doen aan hun achter
stelling in Engeland en met de
plannen voor een aanslag op de
koningin. Lord Petre kan nauwe
lijks anders dan zijn geliefde en
hun liefde verraden. Zijn moeder,
met alle bezwarende feiten be
kend, heeft al een nieuwe bruid
besteld. Natuurlijk eentje die er
een stuk minder aantrekkelijk uit
ziet, maar wel garant staat voor
veel geld. Ondanks alle narigheid
krijg je geen medelijden, met nie
mand. Men wisselt even snel van minnaar als
van masker. The Rape of the Lock werd vermoe
delijk geschreven met de intentie: laten we op
houden zoveel drukte te maken om een paar
haren. Sophie Gee beweegt in tegengestelde
richting: de afgeknipte haarlok belichaamt een
samenleving in beroering. Haar roman is een
moeilijk te weerstaan wonderweefsel van litera
tuur en realiteit. Vol details die je dwingen an
ders te kijken naar Alexander Pope en naar je
zelf Naar de wereld van 1712 en die van van
daag. Alsof de grote gedichten over Paris Hilton
en Britney Spears toen al zijn geschreven.
[71 Sophie Cee: Het schandaal van het seizoen. De
Nederlandse vertaling door Cerda Baardman en Tja-
dine Stheeman verschijnt 7 september. 368 pag.
19,95 euro, Uitgeverij Prometheus, Amsterdam.
U< SCANDAL
SEASON
EERBETOON Zes Nederlandse
schrijvers eren Harry Mulisch
ter gelegenheid van zijn tachtig
ste verjaardag. Mooi door De Be
zige Bij uitgegeven gebonden
boekjes van elk 140 pagina's zijn
het, die per stuk 15 euro kosten.
Abdelkader Benali schreef De
eeuwigheidskunstenaar, met als
thema eeuwige jeugd. Doeschka
Meijsing boog zich in De eerste
jaren over de vroegste jeugd van
Mulisch. Marcel Möring schreef
een vervolg op Twee vrouwen ge
titeld Een vrouw. Elsbeth Etty
gaat in Maak jezelf maar klaar in
op de grootmoeder van Quin-
ten, de hoofdpersoon van De
ontdekking van de hemel. A.F.Th,
van der Heijden verbindt zijn ei
gen werk met dat van Mülisch
in Mim en Jessica Durlacher
haakt in Wdt gebeurde er met Ca
thy Rin op het vroege werk
van Mulisch.
De lunch van de roeiers is
een van de belangrijkste werken
van de Franse impressionisti
sche schilder Renoir. Nu is het
ook de titel van een- roman van
de Amerikaanse schrijfster
Susan Vreeland. Met De lunch
van de roeiers hoopte Renoir in
1881 een nieuwe wending te ge
ven aan zijn wat vastgelopen
schildersloopbaan. In het boek
komen ook de liefdes van de
schilder en het leven in Parijs te
gen het eind van de negentien
de eeuw uitvoerig aan bod.
Susan Vreeland - De lunch van de
roeiers. BZZTöh, 27,50 euro.
Het ge
schenkboekje Schuld en boete
niet meegerekend, is Ian Rankin
met Gedenk de doden toe aan
zijn dertiende inspecteur Re-
bus-avontuur. Het is juli 2005
en de G8-leiders zijn verzameld
in Schotland. Door alle demon
straties is de politie op oorlogs
sterkte. Iedereen is op straat, be
halve inspecteur Rebus, die
strikte orders heeft het bureau
te bemannen. Dan sterft een
parlementslid en lijkt er een se
riemoordenaar actief te zijn.
Sophie Gee dwingt de lezer met haar roman an
ders te kijken naar de wereld van vandaag.
Ian Rankin - Gedenk de doden. Lui-
tingh, 19,95 euro
door Fred Monsma
Laura Lippman - De laat
ste kogel (Vertaling Ine
ke van Bronswijk) Uitge
verij Van Holkema
Warendorf, 16,95 euro
egen illustere voorgan
gers als wijlen Dashiell
Hammett en Raymond
Chandler kan ze weliswaar
niet op, maar in één opzicht
heeft Laura Lippman het toch
Jjoter gedaan: prijzen scoren,
faar reeks misdaadromans
rond privédetective Tess Mo-
naghan heeft in de Verenigde
Staten weinig prijzen gemist.
Lippman won drie maal de
Anthony Award, twee maal
de Shamus en een keer zowel
de Edgar, Agatha, Barry als
Gumshoe. Negen bekronin
gen maken toch minstens
nieuwsgierig naar het nu ook
in Nederland groeiende
oeuvre. De laatste kogel is
nummer drie in de serie over
private eye, en als zodanig col
lega van Sam Spade, Philip
Marlowe en al hun opvolgers,
Theresa Esther Monaghan.
Tijdens haar recentste in het
Nederlands vertaalde avon
tuur, raakt de heerlijk eigen
zinnige speurneus verzeild in
een wel heel bizar moordon-
derzoek. Ze wordt belast met
enkele niet afgesloten oude
moordzaken waarin de poli
tie geen dader wist te vinden.
Gaandeweg het speurwerk
ontdekt Tess dat er een ver
band bestaat tussen enkele
van de misdrijven. Sterker
nog, veel wijst erop dat de
moordenaar het nu wel eens
op haar gemunt zou kunnen
hebben. Alle reden dus om
extra haar best te doen.
Mooi uitgewerkte personages,
sterke dialogen en een almaar
meer geprikkelde nieuwsgie
righeid maken dat de lezer in
een adem doorgaat in De laat
ste kogel. Ook al om ant
woord te krijgen op die kwel
lende vragen: Wie heeft het
op zijn geweten, wat waren
de motieven en wordt hij/zij
ook in de kraag gevat?
Mare Guillet - Exotisch
Amerika. 264 pag.
Uitgeverij Het Spec
trum. 14,95 euro.
*Ei$*«l»ÖRTAGE$ UI?
HET HART VAN OC AMERIKAANSE
SAMSNtfVfNC
door Ans Bouwmans
Correspondenten die te
rugkeren uit de Vere
nigde Staten mogen
graag boeken schrijven over
hun journalistieke lotgevallen
in dat fascinerende land. Max
Westerman (RTL), Twan
Huys (Nova) en Charles
Groenhuijsen (ex-NOS Jour
naal) deden het. Het boek dat
de minste aandacht kreeg,
waarschijnlijk omdat zijn ge
zicht niet bekend is van tv, is
dat van Mare Guillet: Exotisch
Amerika. Hij doorkruiste de
VS zeven jaar lang voor het
Algemeen Dagblad, om het
land in te ruilen voor Turkije.
Het correspondentschap van
Mare Guillet omvatte de om
streden presidentsverkiezin
gen van 2000, de aanslagen
op 11 september 2001 en de
Amerikaanse invasies in Af
ghanistan en Irak. Maar over
die wereldontwikkelingen
gaat het boek slechts zijde
lings. Ze zijn het dramatische
decor waarin het leven van al
ledaagse Amerikanen zich af
speelt. Guillet probeert door
te dringen tot de haarvaten
van 'westers buitenbeentje'
Amerika. Daartoe heeft hij en
kele reportages voor de krant
uitgebreid en aangevuld.
Zo bezocht hij de gevangenis
rodeo in Oklahoma, waar 130
zware criminelen als ware gla
diatoren op de rug van stie
ren en wilde paarden krui
pen. In Iowa ontmoette hij
een varkenshouder die zich
met een stel andere boeren
graag hult in vrouwenkleren,
om met een soort tractordans
het leven op het steeds leger
wordende platteland op te
fleuren.
Het boek telt 22 reisverhalen.
Sommige zijn een kennisma
king met een 'exotisch' Ame
rika dat zelfs veel Amerika
nen niet zullen kennen.
DE LAATSTE
KOGEL
