Buitengebied
Lessen in bescheidenheid
Dijkpalen
behouden
als erfgoed
'V^v
PZC Zaterdag 25 augustus 2007 21
oufv^
De PZC sponsort stichting Het
Zeeuwse Landschap. In Natuur-
journaal gaat hoofd ecologie
Chiel Jacobusse wekelijks in op
wat er aan de orde is inde
Zeeuwse natuurgebieden.
Toen de lepelaarkolonie in
het Naardermeer door vos
sen belaagd werd, leek de
wereld te klein. Vogelaars en
beheerders schreeuwden
moord en brand. Tegenstan
ders van de jacht krabden
zich achter het oor en aarzel
den over hun standpunt.
Achteraf allemaal ten onrech
te. De druk van de vossen
leidde tot een hele reeks
nieuwe vestigingen die voor
de lepelaarpopulatie een
enorme impuls betekende.
De natuurbeheerder krijgt
ze soms zomaar aangereikt:
lessen in bescheidenheid
Eén van de twee jonge slechtvalken, dit broedseizoen geboren op de Hooge Platen.
foto Chiel Jacobusse
door Chiel Jacobusse
Neem de slechtvalk op de Hooge Pla
ten. Toen zich een aantal jaren gele
den een slechtvalk vestigde in de spe
ciaal opgehangen nestkast aan de ko
lencentrale in Borssele waren we allerminst
blij.
De slechtvalk ontwikkelde de onhebbelijke ge
woonte om paniek te zaaien onder de grote
sterns op de Bol en hun aantal kelderde drama
tisch. Een wat kritische opstelling van onze
kant ten opzichte van het ophangen van kas
ten, joeg een aantal fanatieke vogelaars in de
gordijnen. Wij stelden de vraag ter discussie of
een bosbewoner als de slechtvalk wel in een
vrijwel boomloos landschap tot broeden ver
lokt moet worden door middel van een nest
kast. Er zijn immers diverse voorbeelden be
kend dat het plaatsen van een torenvalkenkast
in een weidevogelgebied of tussen de broeden
de kustvogels, nogal ongelukkig uitpakte. Even
leek het erop alsof er tweespalt zou ontstaan.
Slechtvalkfanaten duldden geen enkele kritiek
op 'hun' kasten. Maar ook hier had moeder na
tuur een verrassing in petto.
Een slechtvalkenpaar vestigde zich op de Hoo
ge Platen en bouwde daar een grondnest; iets
wat in Nederland maar zeer zelden voorkomt.
Gewoon op een duinrichel van een paar meter
hoog. Er was al een jong uitgebroed eer we in
de gaten hadden wat er aan de hand was. En
hoe raar het ook klinkt; met de komst van de
slechtvalk was het met de slechtvalkenoverlast
gedaan. De vogel omzeilde de broedende
sterns en ging op het vaste land van Zeeuws
Vlaanderen op jacht. Vooral duiven bleken op
het menu te staan. Ondertussen werd de Bol
en omgeving een heel veilige plaats. Kraaien of
zilvermeeuwen die zich in de buurt waagden,
werden zonder pardon weggejaagd en als ze de
bedoeling niet snel genoeg begrepen kon ze dat
zomaar het leven kosten. De rovers en jagers
van voorheen moesten ineens op hun tellen
passen. Het is een beetje als met de spreeuwen
en huismussen die graag in het uitgebreide tak-
kenstelsel van een roofvogelnest broeden. Zo
vlak in de buurt van de jongen is de jachtdrift
uitgeschakeld en het is er voor potentiële
prooien veilig toeven.
Onder dit alles floreerden de sterns het afgelo
pen seizoen als zelden tevoren. De slechtval
ken broedden voor het tweede jaar op de Bol
en het aantal broedende dwergsterns was met
meer dan 200 broedparen hoger dan ooit tevo
ren. Ook de visdief zit in de buurt van zijn aan
talsrecord en de grote sterns maakten een
mooie come back met zo'n 2000 paren.
Het is op zichzelf een bekend feit dat predato-
ren bijdragen aan het gezond houden van de
stand van hun prooidieren. Dat gebeurt op ve
lerlei manieren. De meest bekende en meest
voor de hand liggende reden is dat de zieke en
verzwakte prooien het eerst sneuvelen en dat
de beste exemplaren dus overblijven voor de
voortplanting. Maar de bovenstaande voorbeel
den bewijzen wel dat er nog heel wat andere
manieren zijn waarop prooi en predator elkaar
in evenwicht houden.
pt
tekening Adri Karman
Leuke quizvraag: wat is een per-
koenpaal. 'Echte Zeeuwen' weten
natuurlijk het antwoord: een stuk
stam van den of eik, gebruikt om
dijkhellingen te beschermen. Tus
sen 1.20 en 1.60 meter lang. Net als
de paalhoofden verdienen ze ge
koesterd te worden als cultureel
erfgoed. Bij aanleg van nieuwe
glooiingen worden nog aanwezige
perkoenpalen als het even kan be
houden. Ook in verweerde staat
hebben ze iets aparts.
