Sporen van het verleden
in het Zeeuwse landschap
Er gaat zeker wa
AANBEVOLEN
zomer@pzc.nl
www.pzc.nl
0113-315504
36
Zomerredactie PZC,
Postbus 31, 4460 AA Goes
Bij de Vosterman van Oyenschool in Aardenburg staat een maquette van het castellum. foto Wim Kooyman
Aardenburg
Vosterman van
Oyenschool
N251
Zeeland telt bijna vijf
honderd archeologi
sche monumenten.
Ringwalburgen, stads
wallen en funderin
gen van middeleeuwse kerken; het
gros ligt onder de klei. Een klein
deel van deze monumenten is
zichtbaar. We vroegen aan Robert
van Dierendonck, provinciaal ar
cheoloog van de Stichting Cultu
reel Erfgoed Zeeland, welke archeo
logische plekjes in Zeeland de
moeite waard zijn.
door Timo van de Kasteele
In het Zeeuws-Vlaamse Aar
denburg zijn resten uit de
Romeinse tijd gevonden en
opnieuw in beeld gebracht. Aar
denburg was lang geleden een mili
taire nederzetting ter verdediging
van de kust. In de loop van de der
de eeuw heeft de nederzetting een
meer burgerlijk karakter gekregen,
zoals bleek uit de opgegraven res
ten van een Romeins castellum.
Dit vestingwerk had de vorm van
een rechthoek. De vier poorten
die toegang gaven tot de vesting
waren versterkt met twee ronde to
rens. Op het schoolplein van de
Vorsterman van Oyenschool zijn
met gekleurde tegels de vestingto
rens aangeduid.
Ten noordwesten van Sint
Philipsland ligt de Bruinis-
ser Stelberg. „Dit is de
oudste buitendijkse stelberg van
Zeeland", zegt Robert van Dieren
donck. In de vroege middeleeu
wen werden in het getijdenland-
schap van slikken en schorren zo
genaamde stelbergen aangelegd.
Dit zijn kunstmatig opgeworpen
hoogten op een schor die toe
vlucht boden aan herders met
schapen. Vaak hadden de stellen
een komvormige uitholling om
ringd door een kleikade voor het
opslaan van zoet water. De oer
vorm van een drinkput.
3 In het noordwesten van het
eiland Tholen ligt tussen Sta-
venisse en St. Annaland het
voormalige veenwinningsdorp Mo-
ggershil. Tijdens de Allerheiligen
vloed van 1532 is de nederzetting
ondergelopen en hebben de inwo
ners het dorp verlaten. Het was
een veenwinningsdorp zoals Tho
len er zoveel kende. Van veel dor
pen is niets meer te vinden, maar
van Moggershil zijn resten van de
kerk en het kerkhof zichtbaar. Een
litteken van de destijds plaatsge
vonden doorbraak is de Grote Nol
bij de Anna Vosdijkpolder. Tegen
woordig is de Grote Nol bekend
van het kleine strandje waar het
's zomers behoorlijk druk kan zijn.
4 In Oost-Souburg ligt een
ringwalburg. Dit is een
vroegmiddeleeuws cirkelvor
mig verdedigingswerk dat veelal
uit grond en klei werd opgetrok
ken. Het bouwwerk wordt ook
wel ringwalfort of vluchtburcht ge
noemd. De ringwalburg in
Oost-Souburg is gebouwd als ver
dediging tegen de Vikingen en da
teert uit 890 na Christus. In geval
van nood kon de lokale bevolking
van Souburg zich terugtrekken.
Dikwijls werden ringwalburgen
permanent bewoond.
5 In het Zeeuws-Vlaamse
Sluis, aan de Dinsdagstraat,
zijn de resten van de Sint
Janskerk gedeeltelijk opgegraven.
Deze kruiskerk dateert uit het mid
den van de veertiende eeuw. Dit
was ooit het grootste godshuis van
de streek. Tijdens de Tachtigjarige
Oorlog tegen de Spanjaarden is de
kerk zwaar beschadigd om vervol
gens begin negentiende eeuw in
rook op te gaan. Toen de funda
menten in 1948 werden blootge
legd, ontdekte men beschilderde
grafzerken. Fragmenten hiervan
zijn in de raadzaal van het stad
huis te zien.
Geen mooiere provincie dan Zee
land. ledereen die er woont, heeft
wel zijn favoriete plekje. Een prach
tig stil strandje, de mooiste toren of
de leukste duinwandeling; laat het
ons weten! In de rubriek Aanbevo
len geven we tips van lezers door
aan lezers.
Voor de krant van vrijdag willen we
van u weten wat het leukste literai
re boek is dat in Zeeland speelt.
Kunt u ons een tip geven over boe
ken waarin Zeeland het décor is
van een literair verhaal?
Mail uw favoriete plek naar ons:
Kijk ook op onze site:
Of schrijf naar:
Bellen kan ook:
door Anoeska Gijzel
Het is allemaal zwarte bes
wat de klok slaat", zegt
Tonny Boonman uit
Nieuwdorp. De familie stapte 25
jaar geleden over van een traditio
neel akkerbouwbedrijf naar een ge
combineerd bedrijf. Inmiddels
heeft Boonman 25 hectare grond
vol struiken.
De zwarte bes voelt zich van
oudsher thuis op het Zeeuwse
land. De zeeklei geeft het fruit een
speciale geur, kleur en smaak. Niet
temin worden de struiken zorgvul
dig geselecteerd. „We hebben een
proefveld met zeventig of tachtig
rassen", vertelt Boonman. „Die
worden allemaal beoordeeld. De
rassen die bevallen worden aange
kocht in Scandinavië of Polen
want daar is ook veel bessenteelt."
Aspecten waarop struiken beoor
deeld worden zijn sapkwaliteit,
productiviteit, ongevoeligheid
voor ziekten, spreiding in de oogst
en geschiktheid voor machinaal
oogsten. Handmatig plukken komt
niet meer voor. „Een groot deel
van de geoogste bessen wordt ge
lijk vermalen en gaat in tankwa
gens naar de fabriek", licht Boon
man toe. „Er wordt cassis van ge
maakt. Een klein deel van de oogst
verdwijnt in onze eigen vriescel."
Zelf fruit verwerken was altijd al
een hobby van Boonman. „Voor
dat we aan de bessen begonnen
maakten we ook bier", vertelt ze.
„Maar de ene keer hing het
schuim in de gordijnen en de an
dere keer was het zo dood als een
ZOMERAGENDA
MUZIEK
Nederlands Politie Orkest
Optreden tijdens Small Sail.
Vlissingen, Sint Jacobskerk, 20.00 uur
Miniconcert
Ankie Kaljouw (panfluit) en Marina Pogos
jan (piano) verzorgen een miniconcert.
Middelburg, Koorkerk, 15.00 uur
OP PAD
Vestingstedendagen
De Vestingstedendagen bieden een truck
show, een autoshow, een braderie en mo
derne volksfeesten;
Hulst, Stationsplein tot Cantse Poort.
Natuurvaartocht
Rondvaart bij laagwater over het natio-
naalpark Oosterschelde.
Burghsluis, schip Onrust, Nieuwe haven
weg, 18.30 uur.
Streekproductenmarkt
Streekproductenmarkt in Colijnsplaat.
Colijnsplaat, Oude Vissershaven,
10.00-15.00 uur.
Ringpromotiedagen
Markt en activiteiten.
Burgh-Haamstede, centrum, van 10.00-
17.00 uur.
Meeuwenexcursie
Met Staatsbosbeheer meeuwen spotten
vanaf een uitkijktoren in de duinen. Aan
melden bij de VW Schouwen-Duiveland
via 0900 2020233.
Westenschouwen, einde A. vd Weijde-
weg, 19.00 uur.
Nordic Walking
Begeleide tocht rond Kaaskenswater bij
Zierikzee voor leden van de Nordic Wal
king Vereniging Schouwen-Duiveland. Zie
rikzee, parkeerplaats van de scouting aan
de Van Veenlaan, 14.30 uur.
Trekpaardendemonstratie
Trekpaarden in actie en demonstratie van
oude ambachten in streekmuseum Goe-
manszorg.
Dreischor, museum Goemanszorg,
10.00-17.00 uur.
Lange Jan Projekt
Wandeling onder leiding van gids langs di
verse kerken in Middelburg.
Middelburg, Middelburgs Kerkenpad,
13.30 uur.
vanaf vijf uur een culinaire boulevard,
wordt er om zeven uur een mossel-
kookwedstijd gehouden, is er een
talkshow en treden verschillende
muziekgroepen op.
Het Schouws Kamerkoor
onder leiding van Marco't Harl
treedt vanaf acht uur op in de
Jacobuskerk in Renesse.
