Gezondheid
een nier van jou?
de lepralijder aan
Voorrang?
Abortuspil is net
zo veilig als curettage
Schedelbestraling
helpt bij longkanker
Rokers hebben meer
kans op blindheid
Handen niet schoner
met antibacteriële zeep
Eurotransplant
Afvalfilters
PZC Woensdag 22 augustus 2007 21
lang de ziekte bestaat (de oudste
beschrijvingen gaan terug tot circa
6oo voor Christus) door hun om
geving worden verstoten. De ver
warring met de bijbelse melaats
heid heeft daar mogelijk aan bijge
dragen. Bijbelteksten spreken na
melijk over de noodzaak van af
zondering van de melaatsen.
In de Middeleeuwen, toen de ziek
te in Europa veel voorkwam, wer
den leprapatiënten zelfs officieel
doodverklaard en na een doden
mis de stad uitgejaagd. De lepralij
ders verbleven in net buiten de
stad gebouwde leprozenhuizen of
lazernijen (genoemd naar de bij
belse patiënt Lazarus). Op speciale
dagen mochten zij de stad bezoe
ken om te bedelen. Voorwaarde
was dat zij hun komst overal dui
delijk aankondigden met behulp
van een houten klepper, de zoge
heten klikspaan. Ook had iedere
patiënt herkenbare kleding en een
stok waarmee hij kon aanwijzen
wat hij wilde kopen. Opdat de af
stand met de gezonde burger maar
zo groot mogelijk bleef.
De oorzaak van lepra bleef zoals
die van veel ziekten, lang onbe
kend. Een straf van God voor bega
ne misstappen was - wederom
vanuit de bijbelse melaatsheid - de
meest geaccepteerde verklaring.
De opkomst van de moderne we
tenschap leidde in 1873 tot de ont
dekking van de ware oorzaak. De
Noorse arts Armauer Hansen iso
leerde Mycobacterium leprae, een
broertje van de bacterie die tuber
culose veroorzaakt. Tegenwoordig
weten we dat deze bacterie door
hoesten of niezen gemakkelijk
overgaat van de ene mens op de
andere.
Dat desondanks zelfs in de
hoogtijdagen van de ziekte
niet iedereen lepra ontwik
kelde, komt doordat bij meer dan
zeventig procent van de mensen
het afweersysteem de bacterie zo
snel opruimt, dat er geen merkba
re ziekteverschijnselen ontstaan.
Krijgt het afweersysteem de bacte
rie niet klein, dan duurt het enkele
jaren voordat de zich zeer lang
zaam delende bacterie ziektever
schijnselen veroorzaakt, zoals lich
te, ongevoelige vlekken op de
huid. Ook dan nog kan het afweer
systeem in veel gevallen de ziekte
redelijk binnen de perken houden.
Alleen als het afweersysteem het
helemaal laat afweten, ontstaat de
zogeheten lepromateuze vorm van
lepra.
Dit is de beruchte vorm die leidt
tot ernstige verminkingen. In veel
Europese landen is lepra de afgelo
pen eeuwen 'spontaan' minder
vaak voorgekomen, waarschijnlijk
mede door de verbeterde hygiëne
en een verbeterde afweer bij veel
mensen.
Lepra is tegenwoordig goed te ge
nezen met antibiotica. Het feit dat
De ziekte lepra heeft onder meer
een dikke en hobbelige huid en het
uitvallen van hoofdhaar tot gevolg.
foto GPD
er jaarlijks nog enkele honderddui
zenden mensen ter wereld lepra
krijgen, is dan ook vooral het ge
volg van het ontbreken van een
goede gezondheidszorg ter plaatse.
Een abortus uitgevoerd met de
'abortuspil', een pil die de hech
ting van het prille embryo in de
baarmoeder onmogelijk maakt, is
net zo veilig als een abortus waar
bij het embryo uit de baarmoeder
wordt weggezogen (zuigcuretta
ge). In beide gevallen is het risico
op problemen bij een volgende
zwangerschap (miskraam, vroegge
boorte of buitenbaarmoederlijke
zwangerschap) even groot, consta
teert J. Virk (University of Califor
nia, Los Angeles) in het medisch
tijdschrift New England Journal of
Medicine.
Door bij patiënten met kleincellige
longkanker (een vorm die bij onge
veer 20 procent van de longkanker
patiënten voorkomt) de schedel
preventief te bestralen, daalt de
kans op uitzaaiingen in de herse
nen van 40 procent naar 14 pro
cent. Bovendien verdubbelt de
overlevingskans na een jaar van 13
tot 27 procent. Dit concludeert B.
Slotman (VU Medisch Centrum,
Amsterdam) in het medisch tijd
schrift New England Journal of
Medicine op grond van onderzoek
bij 286 patiënten.
foto GPD
Niet alleen de longen, het hart en
de bloedvaten, maar ook de ogen
lijden onder roken. Mensen die ro
ken hebben vergeleken met niet-ro-
kers zelfs een vier maal zo grote
kans op macula degeneratie. Dat is
wereldwijd de belangrijkste oor
zaak van blindheid op latere leef
tijd. Dit stelt J. Tan (University of
Sydney) in het vakblad Archives
of Ophtalmology op grond van
een onderzoek onder 3654 men
sen. Bij macula degeneratie sterft
langzaam de gele vlek in het oog
af
Het gebruik van antibacteriële
zeep (met het middel triclosan)
heeft geen voordeel boven gewone
zeep. Gebruikers van antibacte
riële zeep lopen niet minder vaak
door bacteriën veroorzaakte ziek
ten op dan gebruikers van gewone
zeep, constateert A. Aiello in het
vakblad Clinical Infectious Disea
ses. Hij concludeert dit op grond
van een analyse van 27 studies
over dit onderwerp. Gebruik van
antibacteriële zeep vergroot boven
dien het ontstaan van resistente
bacteriën, stelt Aiello vast.
Weinig onderwerpen in de zorg liggen zo gevoelig als 'voorrang krijgen
op de wachtlijst'. Toch keert dit thema steeds terug. Meestal in de vorm:
wie zich in gezonde tijden laat registreren als donor, moet later als patiënt
voorrang krijgen boven mensen die dit weigeren.
Minister Ab Klink van Volksgezondheid vindt dat nierpatiënten die een do
nor hebben gevonden van wie de nier voor henzelf niet geschikt is, geen
voorrang behoren te krijgen op de wachtlijst. De Gezondheidsraad vindt
dat een voorkeursbehandeling alleen mag plaatsvinden op grond van on
partijdige criteria. Dat mag niet gebeuren op grond van het bezit van een
'ruilmiddel' als een donornier.
Patiënten die voor een niertransplantatie in aanmerking komen, worden
door de medisch specialist aangemeld bij Eurotransplant International, in
Leiden.
Eurotransplant is verantwoordelijk voor het aanleggen en beheren van de
wachtlijsten van alle orgaan- en weefseltransplantaties.
De wachttijd gaat in op het moment dat de patiënt begon met de dialyse
(hemodialyse of peritoneaaldialyse), niet pas op het moment dat hij of zij
is aangemeld bij Eurotransplant.
Eurotransplant wijst een beschikbare nier toe aan een patiënt. Daarbij
wordt rekening gehouden met de duur dat de patiënt op de wachtlijst
staat, maar ook met de weefseltypering en de bloedgroep van de donor
en de patiënt.
Eurotransplant beheert niet alleen de wachtlijst voor Nederland, maar
ook voor België, Luxemburg, Duitsland, Oostenrijk, Kroatië en Slovenië.
Het is daardoor mogelijk dat een Nederlandse patiënt een nier krijgt van
een donor uit Duitsland of Slovenië.
Nieren filteren afvalstoffen uit
het bloed. Deze stoffen wor
den daarna al plassend afge
voerd. Zo blijft de hoeveelheid
vocht in ons lichaam vrij con
stant.
Nieren hebben een enorme
overcapaciteit: de meeste men
sen krijgen pas klachten wan
neer hun nieren voor minder
dan 30 procent functioneren.
Pas bij een capaciteitsverlies
van 90 procent is nierdialyse of
niertransplantatie noodzakelijk.
