Bermen zijn fijne aders
voor Zeeuwse natuur
1 4 Dinsdag 7 augustus 2007 PZC
H 3 NAMEN
Roos en Doorn
Aan de Roosjesweg in Aagte-
kerke staat de boerderij Roos
en Doorn. Op Biggekerke is
ook een hof met die naam.
Op Oud-Sabbinge bij Wol-
phaartsdijk op Zuid-Beveland
idem dito. In de Noordoost
polder heb ik die naam ook
eens op een damhek zien prij
ken. In Den Haag is zelfs een
laan die Roos en Doorn heet.
Om ons tot Zeeland te beper
ken: 'onze' Roos en Doorns
zijn waarschijnlijk te herlei
den tot een Middelburgse bui
tenplaats met die naam aan
de Noordsingel, nu inge
bouwd tussen de huizen. De
Biggekerkse en wellicht ook
de Aagtekerkse hoeve waren
ooit eigendom van de bewo
ners van Roos en Doorn in
de Zeeuwse hoofdstad. De
vrouw van de Wolphaartsdijk-
se Roos en Doorn hoeve
kwam uit Aagtekerke. Zo
doende.
Vanwaar die naam? Eigenlijk
is dat voor de hand liggend.
De roos is een heel oud chris
telijk symbool, terug te vin
den in kerk en kathedraal,
van het goede, van de vreug
de, van voorspoed, van Ma
ria, van de liefde. Dat vraagt
om een tegenpool - de doorn
dus, die prikt en pijn doet.
Die doorn is het symbool van
tegenspoed en slechtheid.
Waarbij het intrigerend is,
dat bij de roos bloem en
doorn - goed en slecht - aan
één steel/plant zitten.
Roos en Doorn zijn een af
spiegeling van het leven zelf.
Van voor- en tegenspoed, van
goede en kwade dagen, die
op voor ons willekeurige wij
ze over ons heen komen. Een
mooi symbool voor een huis,
en zeker voor een boerderij
waar men zozeer afhankelijk
was van de grillen van de na
tuur.
Gerard Smallegange
Alles bij elkaar opgeteld gaat het om
de grootste oppervlakte 'natuur' in
Zeeland. In de wegbermen - want daar
gaat het om - zitten gewone en bijzon
dere planten en dieren. Hoe vriendelij
ker het bermbeheer, des te waardevol
ler. Per wegbeheerder zijn er wat dat
betreft nogal wat verschillen. Rijkswa
terstaat en de provincie zijn natuur
vriendelijk bezig, de twee waterschap
pen hebben daar veel minder oog
voor. Die klepelen ouderwets.
door Rinus Antonisse
Een keurig gazonnetje met hier en daar
een boom hoeft voor ons niet, zegt Anja
van Ast van Rijkswaterstaat Zeeland.
„Voor ons is ecologisch bermbeheer
noodzaak. Dat betekent in voor- en najaar
maaien en afvoeren. Daardoor verschraal je de
bodem en krijg je een veel grotere plantenrijk-
dom."
Ook de provincie Zeeland heeft ecologisch
bermbeheer hoog in het vaandel staan, te be
ginnen achter de bermpalen. „De eerste meter
van de berm wordt intensief gemaaid vanwege
de verkeersveiligheid en ook op kruispunten
waar je met zicht te maken hebt", vertelt Jean-
net Rijk-Vermue. Aan de verkeersveiligheid
mag niet worden getornd.
Zij noemt bermen fijne aders. „Er ligt een lint
door de provincie. De bermen slingeren overal
doorheen, zij zijn verbindingszones voor plan
ten en dieren. En het is ook aardig voor fietsers
en wandelaars en als automobilist kun je er
trouwens ook van genieten."
Het uitgangspunt bij ecologisch bermbeheer is
Gemaaide berm bij Hoofdplaat.
foto Ronald den Dekker
zo min mogelijk maaien. En als dat gebeurt,
niet met een alles vernietigende klepelmaaier,
waarbij al het afval blijft liggen. Het beste is
maaien met een messenbalk en vervolgens het
maaisel afvoeren.
In plaats van een te voedselrijke bodem - met
bijbehorende algemene woekerplanten en gras
sen - ontstaat op die manier een schrale bo
dem, waarop mooie en zeldzamere planten pri
ma gedijen. Ecologisch beheer is wel duurder;
dat komt vooral door het afvoeren van het
maaisel.
Jeannet Rijk wijst op onderzoek van de provin
cie waaruit blijkt dat in geklepelde bermen
slechts een tiental plantensoorten te vinden is
en in natuurvriendelijk gemaaide bermen wel
veertig tot vijftig.
Anja van Ast onderstreept dat. „Bij onderzoek
in Zeeuws-Vlaanderen zijn ongelooflijk veel or
chideeën aangetroffen. Zomaar langs de kant
van de weg. Heel mooi."
Waar Rijkswaterstaat (ruim 6oo kilometer
berm) en provincie (ruim 400 kilometer) zwe
ren bij het ecologisch beheer, laten de water
schappen het afweten. Dat zijn wel de wegbe-
heerders met veruit de meeste kilometers ber
men onder hun hoede.
In Zeeuws-Vlaanderen voert het waterschap
op de ruim 3000 kilometer wegberm maar
liefst drie maairondes uit met een klepel
maaier. Het maaisel blijft liggen. Woordvoerder
Monique van de Pas meldt dat het waterschap
vanwege de kosten het maaisel niet afvoert. Er
loopt wel een proef met ecologisch beheer.
„Voorlopig blijven we, louter om financiële re
denen, werken zoals we nu doen."
Waterschap Zeeuwse Eilanden onderhoudt de
4500 kilometer berm eveneens ouderwets met
de klepelmaaier. Op plaatsen waar in de ber
men werkzaamheden zijn gepland, wordt in fe
bruari extra gemaaid. Dat gebeurt om de zaak
Duizendblad
