Oude meesters in Het Noorderlicht
Op zoek naar de bron van het fort
Kunstenaars
tonen werk
op Abdijplein
Zeeuwse schilders
centraal in Domburgse
zomertentoonstelling.
Werk Juul Kortekaas
en Conny Umbgrove
in Rammekens.
door Ali Pankow
DOMBURG - Zee, schepen en ha
vens hebben een prominente plek
op de zomerexpositie bij galerie
Het Noorderlicht van ]an Huibers
in Domburg. Specifiek van Zeeuw
se kunstschilders mag dan ook ver
wacht worden dat maritieme on
derwerpen hun vaak een bron van
inspiratie bieden.
Het Noorderlicht heeft in nauwe
samenwerking met Kunsthandel
Studio 2000 in Blaricum circa 150
werken uit de negentiende en
twintigste eeuw bijeen gebracht
voor deze zomerexpositie. De col
lectie omvat werk van Jan Toorop,
Isaac Israels, Gustave de Smet,
W.J. Schütz, Maurice Góth en vele
anderen die in Zeeland gewoond
of gewerkt hebben.
Een van de blikvangers van de ten
toonstelling is Garenspinnen, een
groot schilderij van Toorop, waar
in treffend de sfeer van naargeesti
ge kleinburgerlijkheid wordt ge
troffen. Veel meer avontuur lijkt
weggelegd voor de bemanning van
de uitvarende vissersschepen van
Hendrik Willem Mesdag.
Een verrassende variant op veel
realistische taferelen biedt De ha
ven (1928) van Gustave de Smet.
Hij onderscheidt zich met een
naïeve weergave van zijn impres
sies en het gebruik van sprankelen
de kleuren. Jean Dufy biedt frivole
Franse vrolijkheid met zijn schilde
rijen waarin levensvreugde de
drijfveer lijkt te zijn.
De bezoeker die daarna overstapt
naar Intern Westkapelle, een litho
op papier van Annie Caroline Pon
tifex, oftewel Charley Toorop, zal
direct een geheel andere sfeer erva
ren. Het sombere tafereel met drie
mensen aan een tafel lijkt syno
niem voor de bewering 'Het leven
is een strijd'.
Dat ook in Zeeland het leven vro
lijk kan zijn, spreekt bijvoorbeeld
uit Meisjes in klederdracht in koren
veld van H.M. Horrix en uit Baad
ster van Isaac Israels. Evenveel zon
nigheid biedt Meliskerke in de zo
mer (1908) van L. Delderenne.
„Hier schuilt een verhaaltje ach
ter", laat Jeroen Myers van Kunst
handel Studio 2000 weten. Delder
enne maakte deel uit van de groep
Belgische kunstenaars die in 1908
in het kader van een sociaal pro
ject Arte Caritas naar Zeeland
werd uitgezonden om hier en
plein air te kunnen schilderen. „Al
le schilderijen die tijdens die zo
mer zijn gemaakt, werden na af
loop tentoongesteld in Salon du Fi
ve o'clock in Grand Hotel Antwer-
'Elk schilderij werd aan
de achterkant voorzien van
een zegel van echtheid'
pen. Elk werk werd aan de achter
zijde voorzien van een zegel. Het
schilderij van Delderenne is het
enige van die collectie die wij in
ons bezit hebben."
Het bezoek aan Het Noorderlicht
vergt even tijd om de vele oude
meesters die hier te zien zijn,
recht te doen. Naast veel Zeeuwse
onderwerpen, valt werk als Thea
tervoorstelling met publiek van D.
Verheul op. Het Kustgezicht met bo
ten van F. Fiolet, een voormalig
meubelmaker die zich op schilde
ren toelegde, valt op door de speci
fieke wijze waarop deze kunste
naar met kleine kleurvlakjes zijn
compositie opbouwde.
De zomertentoonstelling omvat
verder werk van Delfgaauw, Kim-
pe, Koets, Vaarzon Morel, Hart
Nibbrig en vele anderen. Een spe
ciaal deel is ingericht met schilde
rijen van de Engelse kunstenares
Dianne Flynn, waaronder veel im
pressies van het strandleven.
Kunst in Domburg, galerie Het Noor
derlicht, t/m 16 september, di. t/m
zo. 13.00-17.00 uur.
Een van de blikvangers in Het Noorderlicht: Garenspinnen van Jan Toorop.
door Rolf Bosboom
RITTHEM - 'Bladeren door de tijd',
vermeldt het kunstwerk in vier
voud bij de ingang van het hoofd
bastion van Fort Rammekens. De
maakster ervan, Juul Kortekaas uit
Middelburg, doet het bijna letter
lijk met de installatie die ze voor
deze plek heeft gemaakt. Ze is op
zoek gegaan naar de bron van het
zestiende-eeuwse zeefort.
Ze kwam uit bij Maria van Honga
rije (1505-1558), die als landvoog
des over de Nederlanden opdracht
gaf voor de bouw van het fort, na
dat ze de plek ervoor had aangewe
zen. Kortekaas noemt haar een 'fe
ministe avant la lettre' en prijst
haar als 'een begaafde en markan
te persoonlijkheid met een ruime
geest'.
In een van de ruimtes is op een
soort vaandel een portret van haar
te zien, met aan weerszijden alle
jaartallen die sinds haar aftreden
in 1555 zijn verstreken, gerang
schikt in een strak ritme. Centraal
element in het werk is een grote
waterbak, met daarin twee gepo
lijste stalen bladeren en een buis
waaruit voortdurend water vloeit.
Het is de letterlijke bron, waarbij
het water maar ook de bladeren
werken als een spiegel. Kortekaas
verbindt op haar manier het verre
verleden met het heden.
In de kazematten is onder de titel
Inzicht Uitzicht werk te zien van
Conny Umbgrove, die eveneens
uit Middelburg afkomstig is. Zij is
al jarenlang geboeid door verdedi
gingswerken. Dat blijkt uit de fo
to's die zij maakte van gangen en
poorten die zijn afgesloten met sta
len platen en inmiddels getekend
zijn door verwaarlozing en graffiti.
Van dichtbij vastgelegd levert dat
vervreemdende beelden, met vaak
fraaie structuren, op.
Umbgrove maakt van de bewerkte
fotografische beelden lichtobjec-
ten door ze over te brengen op
doek en er een lamp achter te zet
ten. Het licht schijnt door het
doek heen, waardoor de op zich
gesloten structuren toch een open
karakter krijgen.
In een andere kazemat hangen fo
to's van bomen en bladeren, maar
dan zo sterk vergroot dat het beeld
bijna abstract wordt. Het - Zeeuw
se - licht dat erdoorheen valt, blijft
echter onmiskenbaar.
E| Juul Kortekaas en Conny Umbgrove,
t/m 31 augustus in Fort Ramme
kens bij Ritthem. Geopend: di t/m
zo, 13.00-17.00 uur. Beide kunste
naars zijn vandaag aanwezig.
MIDDELBURG - 'Kunst in de open
lucht' is het thema voor de kunst
en cultuurroute, morgen doorMid-
delburg. De meeste galeries en ate
liers zijn op deze dag tussen 13.00
en 17.00 uur geopend voor het pu
bliek. Het thema heeft betrekking
op de manifestatie op het Abdij-
plein. Tal van kunstenaars zijn
daar bijeen om hun werk te pre
senteren. Voor sommige deelne
mers is het de eerste keer dat ze
voor een publiek naar buiten tre
den. Naast schilderijen en tekenin
gen, worden ook hoeden met bij
passende kleding gepresenteerd in
een speciale show. Verder is er een
tingieter die zijn producten toont
en laten keramisten zien wat er al
lemaal mogelijk is met klei. Een fo
tograaf laat zien wat hij heeft vast
gelegd en er is een optreden van
het duo Ed ten Hoedt (gotische
harp) en Margot Limburg (gitaar)
Voor meer informatie over deelne
mers en route: www.kunstroutemid-
delburg.nl
Eerbetoon van juul Kortekaas aan Maria van Hongarije (1505-1558) in Fort
Rammekens. foto Lex de Meester