Relatie tussen leger en islamitische extre
10 Vrijdag 3 augustus 2007 PZC
Het
Het rommelt flink in Pakistan. Na het
bloedige neerslaan van de opstand in de
Rode Moskee zijn geweld en
.(zelfmoord)aanslagen aan de orde van de
dag. Met name in de westelijke, 'tribale'
gebieden, waar islamitisch extremisme bloeit
als nooit tevoren en de regering in Islamabad
niets heeft te zeggen. Veel zal afhangen van
de verkiezingen eind dit jaar.
door Joost Bosman
Extremisme in Pakistan
y 1980 - VS steunen via Pakistan
de mudjaheddin die in Afghanis
tan vecht tegen de sovjetover
heersing. Osama bin Laden
stuurt vanuit West-Pakistan bui
tenlandse moslimstrijders het
buurland in.
1991 - De islamitische wetge
ving, de sharia, wordt opgeno
men in het wetboek van straf
recht.
2001 - Na '11 september' kiest
president Musharraf de kant
van de VS in de strijd tegen de
terreur en steunt hij de inval in
Afghanistan die het einde bete
kent van het taliban-regime.
2002 - President Musharraf ver
biedt de militante Lash-
kar-e-Toiba en Jaish-e-Moham-
mad.
2003 - Musharraf overleeft
twee aanslagen door moslims
extremisten. De Noordweste-
lije Grensprovincie stemt voor
invoering van de sharia.
y 2004 - Militair offensief in het
grensgebied met Afghanistan
tegen Al Qaida-militanten.
Ruim 120 mensen komen om.
y 2005 - Na de aanslagen in Lon
den worden meer dan 200 ver
meende moslimextremisten in
Pakistan opgepakt in madras-
sa's (koranscholen) en moskee
ën. Musharraf verbiedt boven
dien buitenlanders zich nog lan
ger in te schrijven in de madras-
sa's.
y 2006 - Een inval in een islami
tisch seminarie in het tribale ge
bied Bajaur nabij de Afghaanse
grens eist 80 levens en leidt
tot heftige anti-regeringsde-
monstraties. Het leger zegt dat
de madrassa een traingings-
kamp was voor militanten.
2007 januari - Islamabad ver
werpt aantijgingen van de VS
dat het Al Qaida-kopstukken
verborgen houdt.
y 2007 maart-april - Volgens of
ficiële bronnen komen in
Zuid-Waziristan 250 mensen
om bij gevechten tussen stam
leden en buitenlandse militan
ten (van wie wordt gezegd dat
ze met Al Qaida zijn verbon
den) en het leger.
y 2007 juli - Tientallen komen
om bij bestorming van de Ro
de Moskee, waarin extremisten
zich hadden opgesloten.
Pakistaanse reli
gieuze studenten
hebben het dak
beklommen van
de Rode Moskee
in Islamabad en
protesteren tegen
president Mushar
raf.
Een onverdeeld genoegen
zal de Pakistaanse presi
dent Pervez Musharraf
niet hebben beleefd aan
zijn 'overwinning'. Nog
voordat zijn soldaten de Rode Mos
kee in Islamabad innamen, begon
nen de wraakacties al: moslimmili
tanten lanceerden aanvallen op mili
taire konvooien en pleegden bom
aanslagen overal in het land waarbij
meer dan 150 mensen omkwamen.
Het geweld van de laatste weken
toont dat strijders van Al Qaida en
de Taliban in West-Pakistan weer
flink aan kracht hebben gewonnen.
Samina Ahmed, analiste van de
denktank International Crisis
Group (ICG) in Islamabad heeft wel
een verklaring voor het oprukkende
moslimextremisme in haar land. Na
tuurlijk is er een overblijfsel van de
strijd tegen de sovjetbezetting van
Afghanistan in de jaren tachtig.
Maar de werkelijke groei stamt vol
gens Ahmed van de tijd daarna: het
Pakistaanse leger heeft in de jaren
negentig volop de jihad in Kashmir
gesteund en die in Afghanistan on
der de Taliban. „In wezen hebben
de militairen daardoor een soort
monster van Frankenstein ge
creëerd, dat zich nu tegen hen
keert", zegt Ahmed.
De Pakistaanse journalist Ahmed
Rashid erkent dat. Hij is niet opti
mistisch. „De bestorming van de Ro
de Moskee heeft Pakistan en zijn re
gime op de rand gebracht van een
dodelijke situatie", zegt hij. Rashid
is schrijver van onder meer het
vuistdikke boek Taliban. Hij noemt
het beleid van president Musharraf
foto Aamir
Qureshi/AFP
Het Pakistaanse leger en
de geheime dienst ISI
hebben altijd nauwe ban
den gehad met extremistische
moslimgroeperingen in het
land. De warme verhoudingen
stammen nog uit de tijd dat Pa
kistan de mudjaheddin-strijders
steunde die in de jaren tachtig
in Afghanistan vochten tegen de
Sovjet-Unie. Ook de Taliban die
halverwege de jaren negentig
een streng islamitisch regime
vestigden, kwamen uit de koker
van de ISI (de Taliban horen tot
de Pasjtoen-stam, die in zowel
Afghanistan als Pakistan wo
nen). Daardoor is het heel moei
lijk voor president Musharraf
banden met dit soort extremis
tische groeperingen door te snij
den, omdat een deel van het le
ger en geheime dienst daar te
gen zou zijn. Dit verklaart moge
lijk het weifelende volgens som
migen zelfs 'dubbele' optreden
van de generaal de laatste jaren.
Onlangs verklaarde een anonie
me oud-medewerker van de Pa
kistaanse geheime dienst zelfs
voor de Amerikaanse zender
CNN, dat Musharraf m wezen
zelf een moslimextremist is.
weinig consistent. „Of hij niets kan
of wil doen tegen het extremisme,
doet niet zo ter zake. Hij is afhanke
lijk van het leger en daarin zitten
nu eenmaal extremistische elemen
ten. Als het leger niet meer wil vech
ten, houdt het op. Musharraf is
slachtoffer en beschermer van de ex
tremisten tegelijkertijd."
Volgens Samina Ahmed draait Mus
harraf de bondgenoten in de strijd
tegen de terreur al jarenlang een
loer. Zij stelt dat de president
slechts lippendienst bewijst aan het
wereldwijde gevecht tegen het terro
risme en tot op zekere hoogte de ex
tremistische clubs zelfs nodig heeft.
In een analyse schreef Ahmed dat
mede daardoor de terreurinfrastruc-
tuur in Pakistan nog steeds wijdver
breid is, dat de jihad-media floreren
en de radicale koranscholen onver
minderd voorzien in een eindeloze
stroom rekruten voor het terroris
tische handwerk. De reden voor
Musharrafs geveins is volgens Ah
med even simpel als cynisch: de isla-
misten en de generaal vinden elkaar
in hun gezamenlijke afkeer van de
mocratie.
Maar na de aanslagen in de Verenig
de Staten op 11 september 2001 koos
president Musharraf eieren voor
zijn geld en Pakistan sloot zich aan
bij de wereldwijde strijd tegen de
terreur. Musharraf dirigeerde troe
pen naar de opstandige, tribale pro
vincies Baloetsjistan en de Noord
westelijke Grensprovincie om daar
het extremisme aan te pakken. In
die onherbergzame regio's, gelegen
aan de poreuze grens met Afghanis
tan, heersen traditioneel de stam-
oudsten en heeft Islamabad weinig
in te brengen. Niet verwonderlijk
dat na de verdrijving van het Tali
ban-regime eind 2001, veel gevluch
te moslimstrijders en Al Qaida-aan-
hangers uit Afghanistan hier onder
dak vonden. Vermoed wordt dat
ook opperterrorist Osama bin La
den zelf zich in het tribale gebied
van Pakistan schuilhoudt.
De militaire exercitie faalde echter
volledig: honderden militairen lie
ten het leven in zware gevechten
met radicale moslims, zonder veel
vooruitgang te boeken. De patstel-
Pervez Musharraf foto EPA
