Koude Oorlog L 'Poetin heeft nu veel meer noten op. zijn zang. Voor ons is dat wennen' André Gerrits, Rusland-kenner van het Oost-Europa Instituut heeft de zegen van zijn landgeno ten. De gemiddelde Rus voelt zich gekleineerd door andere landen. Je moet ook begrijpen dat het land, ook al is het zo groot, zich al eeu wen omsingeld voelt. Veldtochten van Napoleon en Hitier zijn niet vergeten." Daar komt volgens De Haas bij, dat de Russen zichzelf altijd een bij zonder volk hebben ge vonden. Met een unieke plaats in de wereldgemeenschap. „Daar wordt bij ons soms lacherig over gedaan, maar zij menen dat se rieus. Het land mag nooit buiten beschouwing worden gelaten. Poe tin begrijpt dat en zijn landgeno ten vinden het prima." Rusland verdient inmiddels een fortuin aan de export van gas en olie. Van het laatste product pom pen ze nu zelfs meer uit de grond dan de voormalige nummer 1 van de wereld: Saudi-Arabië. 70 pro cent hiervan wordt geëxporteerd en de prijs voor een vat gaat rich ting de 80 dollar. Tegelijk maken veel Europese sta ten zich zorgen over de afhankelijk heid van Russisch gas en olie. Mos kou had in het laatste jaar conflic ten met het energie-afhankelijke Oekraïne en Wit-Rusland over enorme prijsverhoging die moest worden betaald voor gas en olie. Uiteindelijk draaiden de Russen korte tijd de kraan dicht, waar door ook in Polen en Duitsland, geen olie of gas meer aankwam. De EU maakt zich grote zorgen over dergelijke akkefietjes. Ook gro te multinationals lijken soms over geleverd aan de wil van Moskou. Dat merkte vorig jaar Shell. Het had een contract voor ontwikke ling van een gigantisch energiepro ject op het Siberische schiereiland Sachalin. Maar Rusland wilde als gevolg van de gestegen energieprij zen een grotere punt van de in komstentaart. Prompt werd beslo ten Shell geen milieuvergunning te verlenen, omdat er ineens spra ke zou zijn van te veel vervuiling. Pas toen het concern door de knie ën ging met een nieuwe verdeling, kwam de vergunning alsnog af Hoe nu om te gaan met een Rus land dat zich steeds sterker voelt? Dat niet wars is van methodes en taalgebruik die doen denken aan de Koude Oorlog. André Gerrits: „Het bewind heeft in feite een heel simpel buitenlands beleid. Het wil zijn positie versterken, bas ta. Niet om daarbij een ideologie uit te dragen, zoals vroeger. Nee, het Kremlin wil zich vooral hand haven en moet daarom overal een vinger in de pap hebben." Voor Marcel de Haas is een nieu we Koude Oorlog nog ver weg: er staan geen zwaarbewapende leger machten tegenover elkaar. Maar ondertussen moeten we ons voor al niet laten intimideren, vindt hij. „Je moet Rusland vooral conse quent tegemoet treden. Dat dwingt bij dat land respect af Vooral op het gebied van de ener gie is het belangrijk dat Europa als geheel met de Russen onderhan delt. Dat wordt in de toekomst een nóg groter machtsmiddel en dan is het belangrijk dat er geen kleine verdragen meer worden gesloten met afzonderlijke EU-leden, zoals nu, want dat geeft Moskou alleen maar meer macht." heel erg bang was voor de kou de tocht die doorkwam onder een slecht gesloten deur: de ge luiden over mensenrechten en andere zaken die de sovjetbur ger in een gevangenis hadden doen belanden", zei Radzinksi onlangs tegen de Britse omroep BBC. „Nadat Churchill zijn speach over het 'IJzeren Gor dijn' had afgestoken, moet Sta lin van vreugde hebben gedanst. Want geen enkele dictator kan leven zonder dreiging van bui tenaf en Churchill wierp hem die in de schoot." Volgens Rad zinksi werd Koude Oorlogsreto- riek in het Westen vooral gebe zigd ten tijde van verkiezingen. Margot Light, professor in inter nationale betrekkingen, is tegen de BBC minder cynisch. Zij ziet de Koude Oorlog als een werke lijke strijd tussen twee ideolo gieën. „Het Amerikaanse an- ti-communisme was bijna net zo sterk als het communisme." Eén van de weinige positieve ef fecten van de Koude Oorlog was, aldus Radzinski, dat de lan den volgens vastgestelde regels leefden en dat er weinig verras singen waren in het internatio nale leven. „Door de atoombom was een wereldoorlog onmoge lijk en iedereen was bang zon der bang te zijn." Light zegt dat de Koude Oorlog slechts kan worden gezien als een periode van internationale veiligheid. „We weten nu dat er een aantal regels gold waaraan beide zijden zich hielden. Maar dat wisten we toen niet en daar door bestond er veel angst." P2C Zaterdag 28 juli 2007 1 3 Stenen des aanstoots In 1999 bombardeert de NAVO, zeer tegen de zin van Rusland, Servië omwille van etnische Albanzen in Kosovo. November 2003 vindt in Georgië met hulp van het Westen de Rozenrevolutie plaats. Moskou verliest zijn invloed in de buurrepu- bliek. De Verenigde Staten en een aantal bondgenoten val len Afghanistan binnen en openen luchtmachtbases in de voormalige sovjetrepu blieken Oezbekistan en Kirgizstan. Een met Russische hulp ver valste stembusuitslag in Oekraïne leidt eind 2004 tot oproer en uiteindelijk tot een op het Westen ge oriënteerde regering. De ex-sovjetstaten Estland, Letland en Litouwen wor den in 2004 lid van de NA VO. De journaliste Anna Polit- kovskaja, felle tegenstand ster van Poetin, wordt in Moskou doodgeschoten. Er komen felle protesten van uit het buitenland. Betrok kenheid van de regering wordt vermoed. Voormalig geheim agent Aleksandr Litvinenko, ook een felle criticus van Poetin, wordt november 2006 in Londen vermoord met polo nium. Alle sporen leiden naar Moskou, naar Andrej Loegovoj. Maar de Russen weigeren hem uit te leve ren. Over en weer zijn nu diplomaten uitgewezen. In februari van dit jaar dreigt president Poetin kernraketten op Europa te richten als de VS niet afzien van hun plan voor een ra- ketschild in Polen en Tsje chië. Poetin kwam onlangs met het voorstel samen met de Amerikanen een af weersysteem te bouwen in Azerbeidzjan. De VS lijken dit voorstel niet serieus te nemen. In mei van dit jaar waarschu wen de Russen Estland dat de verplaatsing van een Rus sisch oorlogsmonument ernstige gevolgen zal heb ben. De NAVO voelt zich verplicht Moskou te waar schuwen zich niet met Est land te bemoeien. Juli 2007: Poetin kondigt aan over 150 dagen uit het CFE-verdrag te zullen stap pen. Rusland klaagt al lan ger dat de NAVO weigert een nieuwe versie van het akkoord voor wapenbeheer sing uit 1999 te ratificeren. De NAVO wil pas tekenen als Rusland troepen terug trekt uit Moldavië en Geor gië. Waar Rusland inmiddels hy pergevoelig voor is, zijn de voortdurende aanmerkin gen op de situatie van de mensenrechten in het land. Die zijn ronduit slecht. Kri tiek is er op onder meer het brute neerslaan van de Tsjetsjeense opstand, de leefomstandigheden in ge vangenissen, de mishande ling van arrestanten door de politie, het openlijke ra cisme en antisemitisme en het op grote schaal aan banden leggen van de vrije pers.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2007 | | pagina 13