v15
PZC Zaterdag 21 juli 2007
Het waterdichte luik naar het achterdek. Als er zich iemand op het achter- of voordek bevindt,
is er altijd een reddingswerker in waterdicht pak bij.
Vergaarders van
st"teSi5che informatie
Na het einde van de Koude Oorlog leken
onderzeeboten aan militair belang in te
boeten. In de jaren zeventig en tachtig had
de Nederlandse Marine zes onderzeeboten
die vooral Sovjetboten achtervolgden.
In de jaren negentig werden de vier huidi-
ge hypermoderne boten van het Walrus
type op Nederlandse scheepswerven ge
bouwd.
Het ministerie van Defensie investeert de
komende jaren miljoenen om de boten in
ieder geval tot 2025 up-to-date te houden.
Tijdens de oorlog in voormalig Joegoslavië
bewezen de Nederlandse onderzeeërs hun
nut als vergaarders van strategische infor
matie. De afgelopen jaren zijn de Neder
landse onderzeeërs vooral ingezet in de we
reldwijde strijd tegen terrorisme.
Dit jaar was Hr. Ms. Bruinvis actief in het
Middellandse Zeegebied waar ze informa
tie van verdachte schepen verzamelde.
Tijdens de Nederlandse missie in Irak wa
ren Nederlandse onderzeeboten actief in
de Perzische golf. Ook worden ze regelma
tig ingezet tegen drugssmokkel in het Cari-
bisch gebied rond Curasao.
Drie keer klinkt een harde
claxon door de commando
centrale van onderzeeboot
Hare Majesteit (Hr. Ms.) De
Bruinvis. Onmiddellijk na
het signaal opent de bemanning het hoofd
ventiel van de ballasttanks die de hele boot
omspannen. Binnen enkele minuten zui
gen de tanks zich vol met zeewater en zakt
de Bruinvis weg in de donkere golven van
de Noordzee.
Omdat de onderzeedienst vanwege de aan
trekkende economie moeite heeft haar op
leidingsplaatsen gevuld te krijgen, zet de
marine haar meest onzichtbare onderdeel
in de schijnwerpers. Die tocht maakt één
ding al meteen duidelijk: het Nederlandse
deel van de Noordzee is voor de onderzee
dienst een pierenbad. Eigenlijk is de Noord
zee maar op één plaats diep genoeg voor
een fatsoenlijke duik: in het Marsdiep bij
thuishaven Den Helder wordt vijftig meter
diepgang gepeild. De Bruinvis heeft elke
Nederland is een van de weinige NAVO-
landen die de internationale opleiding tot
commandant aanbiedt Uit alle hoeken
van de wereld komen marinemensen naar
Den Helder om de loodzware militaire trai
ning te volgen. De deelnemers worden cy
nisch the perishers genoemd: zij die ten on
der gaan. Eenderde haalt de hoogste onder
zeerang niet en wordt tijdens de cursus
met een helikopter van boord gehaald, om
nooit meer op een onderzeeboot terug te
keren. Wie faalt voor de ultieme test,
wordt aan boord niet meer serieus geno
men.
Matroos Davy Soethaert (23) wordt op de
boot nog niet helemaal serieus genomen.
Op zijn borst prijkt namelijk nog geen flip
per: het bewijs dat je de interne basisoplei
ding aan boord hebt afgerond. Het gouden
speldje met twee dolfijnen hangt met zijn
naam erboven in de 'flipperkast', boven in
de commandocentrale. Elke dag als hij er
voorbijloopt, is hij vastbesloten om het zo
snel mogelijk vanuit de vitrine op zijn
borst te krijgen. Voor de onderscheiding
moet Davy 24 opdrachten volbrengen, ge
volgd door een finale test. Als jongste ma
troos is Soethaert ook nog het 'zeuntje',
wat betekent dat hij een permanent corvee
heeft. Hij houdt de gemeenschappelijke
vertrekken schoon, dekt de tafels en doet
de afwas. Hij draagt zijn lot als een man.
„Het hoort erbij. Ie begint nu eenmaal on
deraan. Bij de volgende reis is er alweer
een volgende zeun."
zandkorrel hier wel gezien. Haar matrozen
spreken liefkozend over 'het kuiltje'.
Nog een ontdekking: de onderzeedienst is
het laatste échte mannenbastion van de
krijgsmacht. Voor vrouwen is er in een on
derzeeboot - ondanks het nijpend perso
neelstekort - letterlijk geen plaats. Voor
aparte sanitaire voorzieningen ontbreekt
de ruimte, is het argument waarmee de
marine haar onderzeeërs al sinds mensen
heugenis reserveert voor het sterke ge
slacht. Dat heeft onmiskenbaar gevolgen
voor de cultuur aan boord. „Het is een
mannenwereld", zegt commandant
Christiaan Kruisbrink (32). „Het kan er
hier hard aan toegaan. De bemanning com
municeert vrij direct met elkaar. No non
sense. Daar moet je als vrouw maar net te
gen kunnen."
De officieren hebben een vijfjarige oplei
ding op universitair niveau achter de rug
aan het Koninklijk Instituut voor de Mari
ne (KIM) in Den Helder. Ze zijn ambitieus.
„Uiteindelijk is je doel toch om ooit te sla
gen voor de Submarine Command Course",
legt de 26-jarige officier Eelke Toering uit.
De drie Engelse woorden spreekt hij met
groot respect uit.
Het gros van de onderzeeboot
mensen begint als matroos en
werkt zich op tot sergeant of
majoor. Voordat ze hun oplei
ding aan boord beginnen, worden ze uitge
breid psychisch en fysiek getest. Want niet
iedereen is opgewassen tegen een langdu
rig verblijf in een beperkte ruimte. Ze zijn
soms maanden achtereen op reis, soms vijf
weken achtereen onder water. Het leven is
monotoon en bestaat uit hard werken in
een constant ritme van zes uur rusten en
zes uur werken. Als compensatie krijgen
de mannen een vaartoeslag van 25 procent.
„Het is moeilijk mensen te vinden voor de
onderwaterdienst", zegt officier Jeroen ten
Have. „De meeste marinemensen varen lie
ver op een fregat. Daar is meer luxe aan
boord en je ziet nog eens wat. Wij zien al
leen elkaar en de binnenkant van de boot."
Met zijn 43 jaar en ruim 22 jaar ervaring on
der zee is Ten Have het oudste beman
ningslid. Ten Have: „De leeftijdsgrens ligt
op 41. Maar gezien het personeelstekort en
mijn goede conditie mocht ik nog wat lan
ger blijven." Wie eenmaal binnen is bij de
onderzeedienst wil er volgens hem nooit
meer weg.
