Vervoer over water
krijgt stevige impuls
v2
Zaterdag 21 juli 2007 PZC
De binnenvaartsector floreert als nooit tevoren. De sombere jaren
van de vele sanering lijken voorgoed voorbij. De binnenvaart kan als
schone vervoersbron ook rekenen op meer waardering. Ook de
overheden lijken dit - op Europese schaal - eindelijk te doorgronden.
Na decennia van verwaarlozing trekken de Belgen en Fransen, maar
ook de Duitsers en Roemenen honderden miljoenen uit voor
verbetering van de waterwegen. Nederland volgt, op afstand.
Tekst: Conny van Gremberghe
en Wout Bareman
Bijna tien jaar geleden sloten de
schippersbeurzen. De Evenredi
ge Vrachtverdeling voor de bin
nenlandse markt en de Toer
beurt Noord-Zuid, die de 'rei
zen' richting België en Frankrijk regelde,
werden geslachtofferd aan de liberalise
ringsdrift van de overheid. Even keken de
schippers verdwaasd om zich heen; ze mis
ten hun vaste stek, de plaats waar ze hun
'vracht' kregen toebedeeld. Maar als recht
geaarde ondernemers herpakten ze zich
snel. Ze richtten samenwerkingsverban
den op, coöperaties, lieten hun oude schip
(vaak een spits van een ton of 700, 800) sa
neren en bouwden nieuw. Met hulp van
de bank. Grotere schepen, meestal van
rond de 1500 tot 2000 ton, of zelfs meer.
Want de binnenvaart floreert als nooit te
voren.
Het is van oudsher een vervoerstak, die be
kend staat als milieuvriendelijk én goed
koop. Eén binnenvaartschip kan lading ver
voeren, waarvoor honderd vrachtwagens
de weg op moeten. De leus 'Vervoer over
water, de juiste weg', geldt meer dan ooit.
Een schipper uit Terneuzen, die al jaren
naar bestemmingen in België en
Noord-Frankrijk vaart: „Ze zeggen wel
eens dat je het water dun vaart, nou, dat
doen we tegenwoordig. Er is ontzettend
veel werk. Die beurs? Die mis ik nog
steeds, want contact met je collega's heb je
nu nauwelijks meer. Het is allemaal haas
ten, haasten, haasten. Je legt even in een
haven aan, doet even inkopen en gooit
weer los. Geen tijd meer voor nostalgie en
romantiek. Een pilsje? Dat pakte je vroeger
in de schipperskroeg en nu drink je wat
aan boord, 's avonds laat."
Miljarden zijn er gestopt in de Betuwelijn.
De schipperij vindt dat het nu haar beurt
is. Rijkswaterstaat speelt daar stevig op in
met een inhaalmanoeuvre. De vaarwegen
worden voor miljoenen vertimmerd, aan
gepast aan de moderne tijd, uitgebaggerd,
voorzien van nieuwe 'kunstwerken' (brug
gen en sluizen) en wat er al is, wordt opge
knapt.
Op de Noord-Zuid-route tussen Rotter
dam en Frankrijk staat er nog veel meer te
gebeuren. Niet alleen in bijvoorbeeld de
sluizen bij Terneuzen en het Kanaal
Gent-Terneuzen worden tientallen miljoe
nen gepompt, dat gebeurt in het kader van
het Trans Europees Netwerk ook in met
name de vaarwegen in België en Frankrijk.
Zodat straks binnenschepen met een capa
citeit tot 4500 ton én drie lagen containers
ongehinderd via de Leie en de Schelde
kunnen doorstomen richting Parijs, Duin
kerken en Calais.
In België worden sluizen gemoderniseerd
en bruggen verhoogd (vanwege de contai
nervaart, die een enorme groei door
maakt). De vaarwegen worden uitgebag
gerd en voorzien van nieuwe oevers. In
Noord-Frankrijk gebeurt hetzelfde en
wordt ook een ruim honderd kilometer
lang kanaal gegraven dat de Seine en de
Schelde rechtstreeks moet verbinden. Nu
is het vaarwegenstelsel in Frankrijk alleen
toegankelijk voor schepen tot 700 ton,
straks (nou ja, straks... over pakweg een
jaar of tien) voor schepen tot 4500 ton.
In België is de nieuwe sluis bij Evergem na
Transport via water, spoor, weg en lucht
De kenmerken van de vier verschillende vormen
van vrachtvervoer in Europa.
energieverbruik
laag
matig
hoog
hoge energieconsumptie
betrouwbaarheid
redelijk
redelijk
matig (files)
redelijk
gemiddelde snelheid*
12 km/u
29 km/u
31 km/u
binnen etmaal ter plaatse
vrachtcapaciteit
groot
middel
f klein, tot 28 ton
klein
type goederen
zowat alles
zowat alles
alles
geen gevaarlijke stoffen
netwerk Europa
37.200 km
207.000 km
325.000 km, snel-en
hoofdwegen
n.v.t.
Knelpunten Dinnenvaart
Na jaren van verwaarlozing wordt er
geïnvesteerd in de Noord-Zuidroute
voor de binnenvaart. Een overzicht van
de knelpunten.
genoeg gereed. Hij wordt volgend jaar in
gebruik genomen. De zogenoemde door
tocht in Kortrijk is ook bijna klaar en ver
der moeten her en der bruggen worden
aangepast aan de gewenste doorvaarthoog-
te. De Leie tussen Deinze en Wervik tot
aan de Franse grens wordt aangepakt,
waarbij ook extra aandacht wordt besteed
aan milieu en herinrichting van de oevers,
vooral voor toerisme en recreatie. De Bo
venschelde, die andere vaarroute, wordt
voorzien van stuwen bij Oudenaarde, As-
per en Kerkhove. Ze zorgen voor een bete
re waterbeheersing. Een moeilijke passage
is en blijft de monumentale Pont des
Trous op de Schelde in Doornik. Het is
een bouwwerk uit de Middeleeuwen, dat
nauwelijks onderhanden valt te nemen.
Het nieuwe kanaal in Noord-Frankrijk (Sei-
ne-Nord), tussen Cambrai en Compiègne,
kost 2,5 miljard euro, maar is wel van le
vensbelang voor het internationale vaarwe-
gennet. Optimisten verwachten dat het ka
naal in 2014 beschikbaar is.
De huidige vaarwegen verwerken momen
teel zo'n 4,5 miljoen ton aan goederen.
Met de ingebruikname van Seine du Nord
zou het transport over water kunnen
groeien naar 13 miljoen ton.
De Kamer van Koophandel en het ha
venschap Zeeland Seaports rekenen zich
alvast rijk. Ook zij hebben de binnenvaart
als een groeitak ontdekt. En ze hebben la
ten berekenen dat het vervoer via de
Noord-Zuid-route dankzij de aanpassin
gen én het nieuwe kanaal tot 2020 kan ver
drievoudigen: van vijf miljoen ton nu naar
vijftien miljoen straks.
De schipper in Terneuzen: „Maar dan zal
er wel voor moeten worden gezorgd dat
de voorzieningen in de Zeeuwse havens in
orde zijn. Ik heb begrepen dat de kademu
ren in Terneuzen worden opgeknapt. Dat
is al een stap in de goeie richting. Als dan
ook de sluizen wat gebruiksvriendelijker
worden, is dat óók een goeie zaak. En weet
je wat iedereen vergeet? Die gevaarlijke si
tuaties op de Westerschelde - toch een ui
terst belangrijke schakel in de
Noord-Zuid-route. Het gebeurt nog steeds
dat de zeevaart de binnenvaart onverant
woord passeert. Met alle gevaren van
dien."
Middeleeuwse brug bij Doornik
I früi» ffKtrff
Sluis in Kanaal Bossuit-Kortrijk
Binnenvaart telt in Nederland mee
De binnenvaartsector is in Europa het sterkst
ontwikkeld in Duitsland, Frankrijk en Neder
land.
Het aantal bedrijven in Europa wisselt sterk, in
Nederland is de sector, na wat moeilijke jaren,
weer op de weg terug. Er zijn circa 3700. Tien
jaar geleden nog 1400 meer. Duitsland telt
ruim 1100 bedrijven, Frankrijk honderd meer
en Belgie 250. In tachtig procent van alle ge
vallen gaat het om bedrijven met één schip.
Op de internationale routes spelen de Neder
landse schippers/eigenaren/rederijen de be
langrijkste rol. In de Nederlandse sector gaat
al jaren tussen de 1,5 en 2 miljard euro om.
De sector biedt in Nederland werk aan 15.000
mensen. In Duitsland aan 8000 mensen en in
Frankrijk aan 3400 werknemers. Roemenië is
met 3300 werknemers sterk in opkomst.
Een verdere intensivering van de internationa
le binnenvaart dwingt de Europese Unie tot
nieuwe afspraken op gebied van reglemente
ring, onderwijs en veiligheid.
inlcusiefrust- en wachttijden, files, etcetera
PZC Oonja Odijk bron PINE Europa
