met die
Pronkerwt
v36 Pr ma
Zaterdag 21 juli 2007 PZC
TUINENJqqj. Romke van de Kaa
Sommige Nederlandse plantennamen krijg ik gewoon
niet uit mijn mond. Pronkerwt bijvoorbeeld, de Neder
landse naam voor lathyrus. Zeg het eens drie keer achter
elkaar: pronkerwt, pronkerwt, pronkerwt. Hoort u nu wat ik
bedoel? Het is alsof je een stuk schuurpapier moet doorslik
ken. Ik ben niet de enige die moeite heeft met de pronkerwt.
Waarom zou de Nederlandse Lathyrusvereniging anders zo he
ten, en niet de Nederlandse Pronkerwtvereniging? Ik weet wel
dat het handig is als planten niet alleen Latijnse maar ook Ne
derlandse namen hebben, maar je moet niet overdrijven. Met
een bosje lathyrus maak je iemand blij, maar met een bos
pronkerwten maak je je belachelijk.
Bij lathyrus denken de meesten aan de eenjarige klimplant
met geurende bloemen in alle kleuren van de regenboog. Vaak
wordt deze rankende klimplant langs een stuk kippengaas ge
teeld, meestal in de moestuin omdat het daar gemakkelijk is
om de bloemen iedere dag te knippen.
Zolang je blijft knippen, blijft de lathyrus bloeien, totdat de
herfstregen of de meeldauw er tegen het einde van de zomer
een eind aan maken. Daarom is het ook niet gemakkelijk om
deze lathyrus met andere planten te combineren in een bor
der.
|e kunt moeilijk iedere dag met een bloemenschaartje de bor
der in waden. Bovendien: wat heb je in borders aan een plant
waarvan je steeds de bloemen afknipt? Wie graag combineert
kan beter voor een andere lathy-
u r rus kiezen dan voor de eenjarige
Het is alsof je een pronkerwt.
stuk schuurpapier De meeste lathyrus-soorten zijn
vaste planten. Het feit dat deze
moet doorslikken meestal niet geuren moeten we
maar op de koop toe nemen.
Het vasteplant-latfiyrus-seizoen begint met lathyrus vernus,
een soort die helemaal niet klimt maar een ordentelijk polletje
maakt. De plant bloeit al in april, met witte, roze of paarse
bloempjes. Konijnen zijn er dol op, waarschijnlijk omdat de
plant al aanwezig is terwijl de meeste vaste planten nog onder
de grond zitten.
Nadat lathyrus vernus is uitgebloeid is het even rustig aan het
lathyrus-front, tot juni. Dan begint lathyrus grandiflorus te
bloeien. Lathyrus grandiflorus, met zijn grote paarsrode bloe
men is de opvallendste van de vaste lathyrus-soorten, maar te
gelijk ook de meest woekerende. Het kan even duren voordat
de plant aanslaat, maar dan is hij ook niet meer uit te roeien.
Nu heb je woekeraars en woekeraars. Je hebt planten zoals
vrouwenmantel die zich binnen de kortste keren door de hele
tuin uitzaaien en je hebt ook planten, zoals het lelietje-der-da-
len, die zich met behulp van ondergrondse uitlopers een
steeds groter terrein toe-eigenen. Lathyrus grandiflorus be
hoort tot die laatste categorie.
Dat is geen reden de plant niet toe te passen. Om te beginnen
kan woekeren soms een voordeel zijn, bijvoorbeeld als er een
talud moet worden bedekt. Ten tweede zijn er bij tuincentra
wortelbegrenzers te krijgen - stukken plastic die je kunt ingra
ven en die oorspronkelijk bedoeld waren om woekerende bam
boes een halt toe te roepen.
Ook voor Lathyrus grandiflorus kunnen die wortelbegrenzers
worden gebruikt. Tenslotte kunt u uw overschot verkopen. Er
bestaat altijd een flinke vraag naar Lathyrus grandiflorus. Het is
zo'n plant die bij tuinliefhebbers een niet te doven begeerte
oproept maar die niet vaak te koop is.
Dat komt doordat de plant geen zaad zet en daarom via stekjes
vermeerderd moet worden. Dat stekken is niet moeilijk, maar
het vergt toch enige handigheid en kennis - zaken die niet op
iedere kwekerij voorhanden zijn omdat er zo vaak met onge
schoold personeel moet worden gewerkt.
Daardoor is de vraag naar Lathyrus grandiflorus altijd groter
dan het aanbod. Wie van warme combinaties houdt, combi
neert de plant met oranje bloemen en rood blad. Maar ook
met koele grijs- en zilverbladigen als achtergrond is veel effect
te behalen.
De tuin is belangrijker dan ooit en het leven speelt
zich zoveel mogelijk buiten af. Zelfs binnen blijft de
deur openstaan om toch contact te kunnen houden
met de tuin. Bovendien neemt de behoefte aan ven
tilatie toe, omdat het steeds warmer en vochtiger wordt. Insec
ten krijgen daardoor meer kans om de woning te bestormen.
Het lijken er steeds meer te worden. En niet alleen lijkt dat zo,
maar mede door de zachte winters slagen ook steeds meer in
secten er daadwerkelijk in om te overleven. „Dat zijn allemaal
redenen waarom consumenten tegenwoordig steeds vaker kie
zen voor insectenwering", stelt Patrick van Loosbroek van leve
rancier Unilux.
Wie er eenmaal aan toe heeft gegeven, wil niet meer zonder.
„We raken er snel aan gewend dat insecten ons binnenshuis
niet meer lastigvallen. En de ramen en deuren kunnen einde
lijk weer eens lekker open."
Dat beseffen ook fabrikanten. Tegenwoordig is insectenwering
er in alle soorten en maten. Het vliegengordijn is een klassie
ker die nog altijd afdoende is om lastige vliegen buiten te hou
den. Het voordeel is dat ze leverbaar zijn in alle maten en een
voudig in of op een kozijn van hout, kunststof of aluminium
te monteren zijn.
Inmiddels zijn vliegengordijnen in allerlei stijlen verkrijgbaar.
Van hippe plastic exemplaren van Kitsch Kitchen tot en met
traditionelere kleuren en patronen. Het meest bekend zijn Li-
so-gordijnen, die leverancier Janse Vliegengordijnen sinds 1996
uit Spanje importeert. „Omdat niet iedereen hetzelfde gordijn
als de buren wil en smaken verschillen, zijn er in de loop van
de tijd veel motieven en kleuren bijgekomen. Maar we hebben
ook vier andere soorten vliegengordijnen in het assortiment
opgenomen", zegt Patrick Janssen van het bedrijf.
Toch zijn vliegengordijnen volgens hem nog geen volwaardig
interieurartikel. „Niemand wil kleverige en onsmakelijk ogen
de vliegenvangers in huis. Insectenwering moet effectief en
makkelijk zijn. Het mag ook niet teveel kosten omdat een vlie
gengordijn toch nog steeds als noodzakelijk kwaad wordt ge
zien en zeker niet als interieurartikel."
Horren hebben die ontwikkeling al wel doorgemaakt. Voor el
ke deur en elk raam is inmiddels een passende oplossing ont
wikkeld die volledig 'insectproof is. Oprolbare hordeuren wor
den het meest toegepast. Die zijn zelfs leverbaar met katten-
luik en zelfsluitmechanisme.
Scharnier-hordeuren zijn ook geschikt voor deuren, terwijl
schuivende hordeuren een goed alternatief zijn voor schuif
puien. Voor ramen is er de rolhor of de inzethor die op maat
wordt gemaakt voor draai- en kiepramen.
Al deze types zijn variaties op hetzelfde thema. Een status apar
te hebben de plissé hordeuren, die nu zo'n zeven jaar op de
markt zijn. Het bijzondere plissé gevouwen gaas geeft een
extra dimensie aan het interieur.
„Bij horren wordt tot nu toe met name naar de functionele en
boven: Een rolhor van Luxaflex, bijna onzichtbaar in het raam
kozijn verwerkt.
Foto links: Vliegengordijn van de Diseno de la Casa-lijn, de eigen
collectie van Kitch Kitchen. Het gordijn wordt van Mexicaans ta
felzeil gemaakt.
