Ruime kennismaking met Chagall
pzc Woensdag 18 juli 2007 39
te zien bij expositie in boerderijgalerie De Osseberg bij Sint Laurens. Ook elders in de provincie wordt aandacht be-
foto Lex de Meester
Comité laat Zeeland
kennismaken met werk
beroemde kunstenaar.
door Rolf Bosboom
MIDDELBURG - Zeeland maakt de
komende jaren uitgebreid kennis
met het werk van Marc Chagall. In
2001 werd al een eerste stap gezet
door een grote tentoonstelling in
de Grote Kerk in Goes.
Nu zijn er drie exposities gelijktij
dig gaande: in de Wandelkerk en
de synagoge in Middelburg en in
boerderijgalerie De Osseberg bij
Sint-Laurens.
Op landelijk niveau is het Collec
tie Wuyt in Amsterdam, onder lei
ding van Pieter Zuidema, dat niets
nalaat om Chagalls werk onder de
aandacht te brengen. Hij werkt sa
men met onder anderen Derk
Blom, die anderhalf jaar geleden
terugkeerde naar Zeeland en het
idee opvatte om ook hier Cha-
gall-exposities te houden.
Het Chagall Comité Zeeland werd
opgericht, met Blom als voorzitter,
en samen met Zuidema heeft hij
mogelijke locaties verkend voor
tentoonstellingen. Walcheren, met
de synagoge, lag voor de hand
voor de eerste reeks. Voor volgend
jaar wordt gewerkt aan een verge
lijkbare manifestatie in
Zeeuws-Vlaanderen.
Chagall (1887-1985) werd als Mosje
Zakarowitch Segal geboren in het
huidige Wit-Rusland, in een
vroom joods milieu. Om zijn artis
tieke ambities te ontplooien trok
hij later naar Frankrijk, dat zou uit
groeien tot zijn tweede vaderland.
Hij verfranste er zijn naam tot
Marc Chagall. De oorlogsjaren
bracht hij noodgedwongen in
Amerika door, maar nadien keer
de hij terug naar Frankrijk.
Chagall maakte schilderijen en ge
brandschilderde ramen, maar voor
al ook veel grafiek. Dankzij die
techniek kon het werk in grote
hoeveelheden op de markt komen
en is het nog steeds redelijk betaal
baar.
De boeiende tentoonstellingen in
Middelburg belichten diverse kan
ten van zijn oeuvre. In de Wandel-
kerk en de synagoge ligt de na
druk, vanzelfsprekend, meer op
het religieuze werk. In de kerk
staan de twaalf ramen centraal die
Chagall ontwierp voor de Hadas-
sah-synagoge bij Jeruzalem. De ra
men zijn een eerbetoon aan zijn
achtergrond en herkomst, een 'ne
derig geschenk aan het joodse
volk', zoals hij zelf bescheiden bij
de onthulling in 1962 zei. Ze zijn
vooral ook een uiting van zijn
hang naar bijbelse liefde, vriend
schap en vrede met alle volkeren.
Soleil au cheval rouge van Marc Chagall
steed aan het werk van Chagall.
„Ik hoop dat u ze mooi vindt en
dat ze vol zijn van de harmonie
waar ik van droomde."
Chagall maakte de ramen volgens
een strak schema, waarbij het ont
werp voor elk raam vijf fasen door
liep. Eerst maakte hij zwart-witte
schetsjes, vervolgens bracht hij er
met inkt en andere technieken
'diepte' in aan. Daarna ging hij
met kleur aan de slag: eerst twee
reeksen voorstudies en ten slotte
het definitieve kleurontwerp. In
de kerk hangen litho's van de in to
taal 36 voorstudies in kleur, keurig
gegroepeerd per raam, zodat goed
is te volgen hoe het uiteindelijke
resultaat is ontstaan.
In de synagoge is Mozes - naar wie
Chagall was vernoemd en die hij
als zijn grote leermeester be
schouwde - de rode draad. Er zijn
litho's te zien uit de bekende Mo-
zes-serie die de kunstenaar maak
te.
De Osseberg laat een indrukwek
kende hoeveelheid Chagalls zien,
waaronder vier prachtige originele
Mozes-etsen uit de serie van ruim
honderd die hij in 1956 maakte bij
bijbelse verhalen. Ze verraden on
der meer de invloed van Rem
brandt.
'Ik hoop dat u ze mooi vindt
en ze vol zijn van harmonie
waar ik van droomde'
Verder omvat de expositie in de
boerderijgalerie ook veel niet-reli-
gieus werk, zoals de etsenreeks Ma-
ternité uit 1926, de complete Las-
saigne-serie (de vijftien litho's die
Chagall vervaardigde voor het
boek dat Jacques Lassaigne in 1957
over hem publiceerde, ter gelegen
heid van de zeventigste verjaardag
van de kunstenaar) en diverse,
soms vermakelijke zelfportretten.
Ook wordt in De Osseberg doorlo
pend een film van een uur over
Chagall vertoond.
In deze galerie is daarnaast ook
werk te zien van Bram van Gelde
ren (objecten) en Jet Nafta-
niel-Joëls (sieraden).
De Mare Chagall-exposities wor
den gehouden tot en met woens
dag 15 augustus in de Wandelkerk
in Middelburg (ingang Lange ]an;
geopend van maandag tot en met
vrijdag van 11-17 uur, zaterdag en
zondag van 14-17 uur), de synago
ge in Middelburg (Herenstraat 14;
woensdag, donderdag en zondag
van 12-16 uur) en boerderijgalerie
De Osseberg in Grijpskerke (Singel-
weg 11, bij Sint Laurens; dinsdag
tot en met zaterdag 14-17 uur). Zie
ook www.chagall-exposities.nl.
Activiteiten
In het kader van de Mare Cha
gall-exposities zijn er verder aller
lei rondleidingen, lezingen en con
certen:
Elke donderdag: middagpauze-
dienst (13.00-13.30 uur) en mini-
concert (15.00-15.30 uur) in het ka
der van het Lange Jan-project.
Instaprondleidingen in de Wandel
kerk: elke woensdag (13.30 uur),
donderdag (12.00 en 13.30 uur) en
zondag (15.00 uur), in de synagoge
(elke woensdag, donderdag en zon
dag om 14.10 uur) en in De Osse
berg (elke woensdag en donderdag
om 16.15 uur).
Elke zondag om 16.00 uur in de
Wandelkerk: voordracht Pieter Zui
dema over de Hadassah-ramen.
Donderdag 26 juli, De Osseberg,
20.00 uur: Kunstavond over de Las-
saigne-lithoserie, m.m.v. Pieter Zui
dema en choreografe Anneke Post-
ma (reserveren: 0118-625284).
Donderdag 9 augustus, De Osse
berg, 20.00 uur: Kunstavond over
de Maternité-etsen, m.m.v. Pieter
Zuidema en zangeres Riet Amir
(reserveren: 0118-625284).
Woensdag 15 augustus, Wandel
kerk, 20.00 uur: Afsluiting.
van Wereldmuseum SESE&d- FantasiCVOlstC OHtWCTp
Zeeuwse jazz tussen
de Zeeuwse rozen
kats - Het Zeeuwse jazzcombo Jaz-
zebel geeft zaterdagmiddag een op
treden in de theatertuin van de
Zeeuwse Rozentuin in Kats.
Jazzebel kent verschillende samen
stellingen: als trio, kwartet of kwin
tet. Dit keer treden op: Sylvia
Klein (zang), Fred Flohr (gitaar),
Jan Net (tenorsax) en Tony Wes-
dijk (contrabas). Het combo laat
zich graag inspireren door jazzpia
nist Herbie Hancock's woorden:
'door alleen de noten te spelen,
maak je nog geen muziek'. Het
concert begint om 14.00 uur.
rotterdam - Het Wereldmuseum
Rotterdam zal vanaf 1 augustus tot
medio volgend jaar gesloten zijn
wegens een grootscheepse verbou
wing.
Het museum gaat een spraakma
kend revitaliseringsplan ten uit
voer brengen. Het is de bedoeling
dat het gebouw wordt getransfor
meerd van een traditioneel mu
seum tot een dynamisch centrum
van wereldculturen. De plannen
makers spreken over 'een cultureel
meetingpoint waar straks alle zin
tuigen aan bod komen'.
aardenburg - In het kader van Zo-
mersalon 2007 in Aardenburg wor
den zaterdag en zondag twee mu-
ziekoptredens gegeven bij galerie
Galerichel aan de Weststraat.
De Mexicaanse gitarist Azul treedt
zaterdagmiddag bij mooi weer in
de tuin op en anders in de salon.
Zijn spel kenmerkt zich door de
klassieke flamencostijl. Zondag
middag treedt het duo Accordéon
Mélancolique aan. Jean-Pierre Gui-
ran en Cherie de Boer geven een
voorproefje van hun vierde cd. Bei
de concerten beginnen 14.00 uur.
middelburg - De maquettes voor
scholenbouw van leerlingen van
de St. Willibrordusschool in Hulst
zijn tot fantasievolste ontwerp ver
kozen door de bezoekers van de
tentoonstelling De wereld van het
kind bij het Centrum voor Beel
dende Kunst (CBK) Zeeland in
Middelburg.
De wedstrijd werd gehouden in
het kader van de Dag van de Archi
tectuur met als thema 'Tijdelijk
Verblijf. Leerlingen van groep ze
ven van de basisscholen waren uit
genodigd hun ideale leeromgeving
of de school van de toekomst te
ontwerpen. Dat gebeurde onder
begeleiding van een architect en
een vormgever. Alle ontwerpen
zijn vanaf 23 juni te zien geweest
bij het CBK Zeeland aan de Balans
in Middelburg. De bezoekers van
de expositie konden hun stem uit
brengen op het voor hen meest
fantasievolle ontwerp. Ze toonden
de meeste waardering voor de ma
quettes van St. Willibrordus uit
Hulst en van school De Branding
in Vlissingen. De school uit Hulst
won met twee stemmen meer.
