Portretten van
Crajé tonen
hoe iemand is
Overzicht oeuvre Paul en Menno de Nooijer veraf en dichterbij
PZC Dinsdag 17 juli 2007 1 7
Fascinatie voor de mens
tijdens zomerexpositie
in Waterlandkerkje.
door Anita Tournois
WATERLANDKERKJE - In het Her
vormde kerkje wordt alweer de
derde zomerexpositie gehouden.
'Portretten in aquarel' van Jaap
Crajé uit Oostburg kleuren deze
week de wanden.
Deze portretten getuigen van lief
de en fascinatie voor de mens. Cra
jé portretteert derhalve lieden van
divers pluimage, variërend van
zijn kleinkind tot de zwerver, die
hij in Middelburg ontmoette tij
dens de jaarlijkse kersttraktatie
van het Leger des Heils. Met het
glaasje jenever aan de mond, spre
ken de kleine glinsterende oogjes
in het genietende gelaat boekde
len. „De kerstboom heb ik expres
weggelaten. Die is in feite overbo
dig. Daarvoor in de plek heb ik ge
kleurde vlekjes geschilderd. Portret
ten moeten vooral laten zien hoe
mensen zijn, hun karakter of de in
tentie van het moment. Zoals dit
portretje van mijn kleinzoon aan
geeft hoe kwetsbaar het ventje
nog is. Of deze zeeman met zijn
biertje; die oogt juist heel sterk.
Het is het transparante van de
aquarelverf, die het mogelijk
maakt dergelijke uitdrukkingen te
bewerkstelligen", legt de kunst
schilder uit. Niet alleen personen,
behorende tot kenniskring of toe
vallige ontmoeting, stonden mo
del. Ook krantenfoto's geven veel
vuldig aanleiding tot het afbeelden
van mensen met een bijzondere
uitstraling. Zo zien de bezoekers
onder meer een sterk gelijkend
portret van Albert Einstein, por
tretten van een rabbijn van de Am
sterdamse synagoge, een negerin
en een gesluierde Afrikaanse
vrouw. Crajé: „Deze vrouw inspi
reerde mij door het mysterieuze in
haar gelaat, maar ik heb haar toch
vooral geschilderd om de plooien
in de hoofddoek. Plooien en gol
ven vormen een uitdaging. Ze zijn
het moeilijkst om te schilderen.
Deze moeten namelijk vallen." De
kleurrijke clown, een lachende
maar tevens ernstige paljas met
muziekinstrument, blijkt een zelf
portret. De kunstenaar zelf speelt
piano en gitaar. Naast portretten
hangen er ook zeezichten, land
schappen, naakten en paarden.
Dat zijn andere inspiratiebronnen
voor deze kunstenaar die al zijn le
ven lang voor zijn plezier tekent.
"Omdat hij het een van de moeilijk
ste technieken vindt, legde hij zich
na zijn pensionering pas toe op
het aquarelleren. Hij volgde lessen
bij Leonie van Santvoort en Theo
Selen in Valkenswaard. Crajé, gebo
ren Amsterdammer, woonde tij
dens zijn werkzame leven in Eind
hoven. Na zijn pensionering ver
huisde hij naar Oostburg; zijn echt
genote komt namelijk uit Cad-
zand. Al spoedig ontwikkelde hij
een eigen stijl en richting, hetgeen
resulteert in diverse solo- en
groepsexposities in deze streek.
1^1 Tentoonstelling t/m za. 21 juli, Her-
vormde kerk, Waterlandkerkje, dins
dag tot en met zaterdag
13.30-16.30 uur.
'Gesluierde Afrikaanse vrouw'portret gemaakt door Jaap Crajé en te zien tijdens de zomerexpositie in de Her
vormde Kerk in Waterlandkerkje. foto Peter Nicolai
Drukkerij Middelburg
toont veel fotografie
van vader en zoon.
door Rolf Bosboom
MIDDELBURG - Het werk van Paul
en Menno de Nooijer staat volop
in de belangstelling. Dat is onder
meer te danken aan het vernieuw
de Zeeuws Museum, waarvoor va
der en zoon een groot aantal korte
films hebben gemaakt. Deze lopen
als een rode draad door de presen
tatie.
Tegelijkertijd wordt er landelijk uit
gebreid teruggeblikt op wat Paul
de Nooijer (1943) de afgelopen
veertig jaar, vanaf eind jaren tach
tig in nauwe samenwerking met
zijn zoon Menno de Nooijer
(1967), tot stand heeft gebracht.
Het Filmmuseum heeft bijvoor
beeld alle films uit de jaren zeven
tig en tachtig geconserveerd en ge
digitaliseerd. Tevens bracht het
twee dvd's uit (100% De Nooijer,
evenals de lange speelfilm Exiten
benoemde de De Nooijers tot 'ar
tists in focus' tijdens de jongste
Filmmuseum Biënnale in Amster
dam.
In maart dit jaar kwam ook een
monografie uit: Paul de Nooijer,
and Jane at homeFive years later,
New York, Solitary en Menno's
head.
Er hangt in de Drukkerij echter
ook recent(er) materiaal, zoals The
ferryman, Zoete paradijs (tevens de
titel van de tentoonstelling in
Apeldoorn) en Adam, een still uit
een van de films voor het Zeeuws
Museum.
De Drukkerij staat momenteel he
lemaal in het teken van de fotogra
fie, want er loopt ook een exposi
tie van Daniel Koning.
Het gaat om foto's die hij maakte
voor zijn boek Vrouwen van Neder
land (2006), waarvoor hij in totaal
132 vrouwen portretteerde, onder
wie Bekende Nederlanders zoals
Katja Schuurman, Heieen van
Rooyen, Marianne Timmer en Mo
nique van de Ven.
Five years later (1976) te zien tijdens tentoonstelling in De Drukkerij, Middelburg.
foto Paul de Nooijer
met teksten van Adi Martis en Rik
Suermondt. Het boek verscheen
in het kader van de grote over
zichtstentoonstelling die het CO
DA Museum in Apeldoorn begin
dit jaar wijdde aan het werk van
de Zeeuwse kunstenaars. Diverse
korte films en een groot aantal fo
to's waren daar te zien
Een deel ervan is nu ook dichter
bij huis te bekijken: in De Drukke
rij in Middelburg. De nadruk ligt
op de fotografie uit de jaren zeven
tig, met bijna klassiek geworden
werken. Daartoe behoren Tarzan
De tentoonstelling van Daniël Ko
ning loopt tot en met zondag 12 au
gustus, die van Paul en Menno de
Nooijer tot en met zondag 26 au
gustus.
De Drukkerij is open op maandag
van 11.00 tot 18.00 uur, dinsdag,
woensdag en vrijdag van 9.00 tot
18.00 uur, donderdag van 9.00 tot
21.00 uur en zaterdag van 9.00 tot
17.00 uur.
