10 Dinsdag 17 juli 2007 PZC
De gesel van donder
Eén dode en twee gewonden op het strand van Texel, vier gewonden bij de molens in Kinderdijk,
treinverkeer dat langdurig ontregeld is en meerdere branden in woningen. Een opsomming van wat
onweer de laatste twee weken heeft veroorzaakt in ons land. Voorspeld wordt dat de bliksem steeds
vaker en heftiger zal toeslaan. Hoe maatschappelijk ontwrichtend is onweer en kan het dat in de
toekomst worden?
door Joost Bosman en Monique Prins foto Ruud Verhalle ANP
Onweer met bliksemflts boven Goirle, Noord-Brabant.
Bliksem is levensgevaar
lijk. Maar veel mensen
houden daar helemaal
geen rekening mee,
zegt Ben Logtenberg,
voorzitter van de Vereniging van
Weerkunde en Klimatologie
(VWK). En dat is beslist niet ver
standig nu het aantal zware on
weersbuien en blikseminslagen
steeds verder toeneemt, meent
Logtenberg.
„De elektrische ontlading die vrij
komt bij bliksem is vergelijkbaar
met de stroom die door hoogspan
ningskabels gaat. En iedereen
weet: daar moet je met je vingers
vanaf blijven. Waarom zouden we
dan niet ook wat voorzichtiger
zijn als er bliksem is. Wandelen
op het strand tijdens een onweers
bui, zoals die drie mensen zondag
op Texel, dat moet je gewoon niet
doen."
Het klimaat verandert en wij doen
net alsof er niets aan de hand is",
zegt de VWK-voorzitter. „We ne
men geen of onvoldoende maatre
gelen tegen de wateroverlast, har
de wind en gevaarlijke bliksem die
op ons afkomt. We moeten ons
aanpassen aan het extreme weer;
het weer zal zich immers niet aan
óns aanpassen."
Delen van het land werden giste
ren getroffen door pittige onweers
buien. En dat zal steeds vaker ge
beuren, voorspelt Logtenberg.
„Door het broeikaseffect verandert
de neerslag. Vroeger had je vaak da
gen waarop het de hele dag miezer-
de, nu en in de toekomst is de re
gen steeds vaker geconcentreerd in
zware buien. En die zware buien
gaan gepaard met onweer."
Logtenberg pleit voor betere voor
lichting door de overheid. „Ieder
een zou moeten weten wat je
moet doen bij onweer. Zo is het
verstandig om je zo klein mogelijk
te maken en met je voeten tegen
elkaar te hurken. Het kan zijn dat
huizen in de toekomst betere blik
semafleiders nodig hebben."
Onweer mag dan gevaarlijk zijn,
het is niet te vergelijken met de de
sastreuze effecten die orkanen of
overstromingen kunnen hebben.
„Een onweersbui is altijd heel lo
kaal. Het kan nooit een hele pro
vincie tegelijk treffen. Onweer
duurt bovendien nooit langer dan
een kwartiertje. Dat is te kort om
een maatschappij serieus te ont
wrichten. Zo bekeken zijn de effec
ten van de dagelijkse files nog de
sastreuzer."
Nee, zegt Cees Molenaars van het
KNMI eveneens, onweer is niet
ontwrichtend voor de samenle
ving en zal dat niet worden ook.
„Natuurlijk zijn er gebieden in Ne
derland waar het meer onweert
dan in andere delen, en daar hou
den verzekeraars ook wel rekening
mee. Beveiliging tegen de bliksem
geschiedt tegenwoordig volgens
hoogwaardige technieken, die vrij
wel standaard in elk gebouw ver
werkt zitten", aldus Molenaars. De
klimatoloog erkent dat bliksem
materiële schade veroorzaakt,
maar dat die in het niet valt bij
voorbeeld verkeersschade.
„Ook de zware stormen die we de
afgelopen jaren hebben gehad,
kostten een aantal miljoen euro's,
maar zelfs dat is niet eens in pro
millages uit te drukken. Laat staan
onweer en bliksem."
Beweringen als zou on
weer door klimaatopwar-
ming vaker en heviger
gaan voorkomen, vindt
Molenaars 'te kort door de bocht'.
„Wel komen er meer regenbuien,
maar voor een toename van on
weer zijn geen aanwijzingen. Pas
over een jaar of tien kun je dat
vaststellen. En de afgelopen tien
jaar hebben we in ieder geval geen
toename kunnen vaststellen."
Het aantal persoonlijke ongeluk
ken door bliksem neemt - na het
relatief hoge aantal bliksemslacht-
offers van het afgelopen jaar wel
licht tegen de verwachting - alleen
maar a£ stelt Molenaars.
„Vroeger werden boeren vaak ge
troffen door de bliksem. De land
bouw was veel intensiever dan nu
en daardoor liepen boeren ook va
ker op hun land. Daar staat tegen
over dat mensen tegenwoordig
meer dan vroeger recreëren in de
open lucht, waardoor de ongeluk
ken bij de molens in Kinderdijk
en Texel konden gebeuren. Je ziet
een verschuiving, maar het aantal
ongelukken is de laatste jaren ge
daald."
Gegevens van het Centraal Bureau
voor de Statistiek bevestigen de af
name in de afgelopen honderd
