Molen maalde voor soldaten
't Is aoltied een aap of een beer
M
Nieuwe raadkaart
Uit de collectie van verzamelaar Hans Lindenbergh komt de laatste mo-
lenkaart die in het kader van het Jaar van de Molens wordt gepubli
ceerd. Een opname ergens in Midden-Zeeland gemaakt en de vraag is
als gebruikelijk: om welke plaats gaat het? Nadere bijzonderheden zijn
welkom.
Oplossingen kunnen tot en met uiterlijk donderdag 19 juli worden ge
zonden naar: Redactie PZC Buitengebied, postbus 31, 4460 AA Goes;
fax 0113-315669; e-mail redactie@pzc.nl. Onder inzenders van een goede
oplossing worden drie waardebonnen verdeeld.
door Rinus Antonisse
De raadkaart van vorige
week doet Jan Strooband
uit 's Gravenpolder sterk
denken aan de molen op
de stadswal van Hulst. En dat
klopt. Volgens hem is de molen in
1792 gebouwd en hij noemt als ei
genaren onder anderen de familie
Van Waesberghe en vanaf 1931
J. C. van Helsland.
„In 1954 verkocht deze de inmid
dels vervallen molen aan de ge
meente Hulst. Vanaf 1956 volgde
een restauratie, waarbij ook weer
de wieken werden aangebracht."
Strooband wijst op de aanwezig-
heidwan de zogeheten Dubbele
Poort door de stadswal, waarbij
het begrip dubbel pas geldig is van
af 1932, toen een tweede poort
naast de oorspronkelijke uit 1771
werd gebouwd. „De poort diende
niet alleen het wegverkeer, maar
ook de stoomtram van de lijn
Hulst-Walsoorden, die er tussen
1902 en 1949 doorheen reed."
H. Reuling uit Koewacht meldt dat
de molen gebouwd is op last van
de Generaliteit, om graan te malen
voor de in Hulst gelegerde solda
ten. Na de restauratie werd de
naam Stadsmolen gebruik. „De
grote bomen op de voorgrond zijn
iepen, die in de jaren zestig van de
vorige eeuw allemaal gekapt zijn
vanwege de iepziekte."
De foto is genomen vanaf de Mo
lenberg, waaronder toen nog de
Keldermanspoort begraven lag,
weet F. Rombout uit Goes. Deze
inzender geeft aan dat in de jaren
twintig de familie Van de Walle ei
genaar was. „Op de molen waren
toen onder anderen werkzaam
Aloys de Vetter, Peet Rombout
(mijn vader) en Stien en Jozef van
Helsland. Op tweede Pinksteren
1954 sloeg tijdens zwaar onweer
de bliksem in, wat brand in de kap
tot gevolg had. Dat was een specta
culair gezicht en trok veel belang
stelling. De brand was vrij snel ge
blust, maar wel moesten de wie
ken eraf worden gesloopt. Na de
restauratie wordt tot op de dag
van vandaag nog steeds, zij het in
cidenteel, graan gemalen."
Kees Stevense uit Middelburg her
innert aan een snood plan uit 1918
om de wallen en bebouwing erop
te slechten en de grachten te dem
pen. De bekende notaris H. A. van
Dalsum leidde het protest ertegen
en het plan ging niet door. „Zo
doende kunnen we thans nog ge
nieten van de prachtige wallen en
bolwerken."
De molen is in opdracht van het
gemeentebestuur gebouwd, stelt
Stevense. En wel voor 10.000 gul
den door aannemer P. van der
Burgt. Boven de zuidelijke toe
gangsdeur is het Generaliteitswa-
pen aangebracht. Eerste eigenaar
was Victor de Schepper.In de Fran
se Tijd waren de bezetters beheer
der. Onder de molen bevond zich
een onderaarde bakkerij met drie
ovens.
De waardebonnen gaan naar:
H. Reuling, Koewacht, F. Rombout,
Goes, Strooband, 's Gravenpolder.
In de zummer ei je ander nieuws as d'r
voor: meêr andacht voe mens en dier en
minder voe politiek. De uutdrukking, "t
is aoltied een aap of een beer', gae dan
soms letterlijk op. Bokito en Knut bin amper
uut 't zicht of ze ier in de buurte last van een
boensoek. Daè worre de mensen dan mie bezig
'ehouwe, net as toen mie die dolfijnen in de
Schelde.
De vakantie was eên dag oud en ik zag op
Omroep Zeeland da een verkensboer uut Sint
Annaland z'n beêsten mie een bal liet spele.
Ze brochte het as nieuws: speelgoed voe
beêsten om het dierwelzijn te bevorderen.
Zö'n journalist ei niks gin sjoege, wan dat is a
zö oud as Methusalem. Mae die a t'n ok wè
nie kenne.
Onze kanarie ei a sinds jaer en dag een belletje,
een touter en een soort reuzenrad in z'n koaie.
't Werkt. A je t'r uut'aelt dan ziengt 'n anmerke-
lijk minder. Gaè ergens kieke daè a ze muzen of
ratten ouwe. Die koaien lieke meêr op de Efte-
ling dan op een muzestalletje.
Het vreemde was dat die boer d'r zelf nie vee
vertrouwen in ao. Dat kan ik ok wè begriepe,
wan die ao die voetbal op'ehange an een korte
iezere kittek. Noe weet ik nie oe a ze op Tholen
voetballe, mae ze doe dat kennelijk glad aars as
bie ons, of die vent ei noait op 't voetbalveld
'ewist. Oe ka je noe mie een bal spele die a vast
zit? Je zou es wat zie a je die beêsten een gewo
ne stevige leren bal gaf
In de Zak is t'r een boer die a dat doet en die
beêsten geniete enorm. Die ei op de kopse kan
ten van de box goalpaelen eschilderd, en d'n elt
van de verkens draegt een road petje. Twimaal
op een dag goait 'n de bal in 't kot en het is een
lust om ze bezig te zien.
Het eênige naedeêl is a ze minder ard groeie,
omda ze nog a wat calorieën kwiet raeke. Dat
vangt 'n op deur ze gehormoniseerde sport
drank (epocarbo-nade) te geven, 't Is een ge
noegen om d'r naè te kieken, mae dien boer
wil gin toeschouwers. Publiek schopt mae rot-
zoo.
Een ander voorbeeld. Bie Krabbendieke is t'r
een groat melkveebedrief Nest de automatische
drienkbakken eit d'n boer oute buzen 'emon-
teerd en a de koeien daè boe in roepe, dan
geve die een prachtig sonoor geluud. Dat ver-
oorzaekt een angenaeme trilling en daè gaèt
dan wee een diepe ontspanning van uut. A je
die koeien zie ligge in die stal, dan krieg je zelf
vaek. Zó rustgevend is dat.
't Is een Australische vinding en het eêt de didge-
riboeh.
De schaepskoaie in Nisse ei dat idee over'eno-
me, mae gebruukt beugels mie groate mondur-
gels d'r in. De schaepen bin d'r gek op. Ze blaete
d'r in en je krieg de moaiste toanen en akkoor
den. Je mag komme luustere. Prachtig. De Kre
kels uut Westkapelle kunne daè nog een puntje
an zuge.
A je langs 't Veerse Meer riedt, dan ka je wilde
paerden zie lööpe. Om a die beêsten noait
motte werke en niks aars te doen as van dat
aolmae zouter wordende gos te vreten, vervele
die beêsten d'r eigen en gae ze d'r eigen ok mis-
draege. Van Natuurmonumenten ze d'r speel
goed bie 'ebrocht en het probleem was op'elost.
Alverwege de Muidenweg ka je deur een varre-
kieker nae de paerden kieke en het is leuk om te
zien. D'r is een groate touter daè a ze in kunne
stae en die is zö populair da je bienae aoltied
een groepje zie staè wachte op d'r beurte. Gae
mae es kieke
Engel Reinhoudt
