PZC Zaterdag 7 juli 2007
Ssffli
OGWSTY JAK POLAK i «WHWOWA SBOAiOWA VfiElM UCIECZft POSUW
t v i m 4
KIE
Bushokje in Warschau met reclame voor het tijdschrift Wprost dat de Duitse bondskanselier Angela Merkel laat
zien als boze stiefmoeder. Aan haar borsten de tweeling die Polen bestuurt als premier en president.
"TT ozef Kuzba (1917) heeft de verhouding tussen de
I twee buurlanden Polen en Duitsland nog nooit
I zo goed gezien als nu. De overlevende van con-
I centratiekamp Sachsenhausen heeft recht van
J spreken. Al sinds de jaren vijftig beijvert hij zich
voor Pools-Duitse verzoening.
Hij omringt zich in zijn flat in Warschau met oude
kranten, boeken, een typemachine en brieven van
Duitse scholieren die hij over het verleden heeft on
derwezen. Hij vertelt ze hoe hij in 1940 als jonge le
raar en lid van de scouting door de Duitsers als gevaar
lijk werd gezien en naar Sachsenhausen werd ge
stuurd. „Door de nazi's werden joden, zigeuners en
Polen als laagste soort mensen ingeschaald."
Kuzba overleefde slavenarbeid en een mensonteren
de behandeling en zag hoe het kamp in mei 1945
door het Sovjetleger werd bevrijd. Zijn flat, in de wijk
waar ooit het joodse getto was, kijkt uit op het Stali
nistische Paleis van Cultuur.
Met de naoorlogse processen tegen nazi's was Kuzba
niet tevreden. Teveel schuldigen hebben hun uni
form uitgedaan, de wapens neergegooid en zijn naar
het Westen gevlucht. „De kinderen, dat is een nieu
we generatie. Die kunnen we daar de verantwoorde
lijkheid niet voor laten dragen."
In Sachsenhausen zaten ook dissidente Duitsers. Anti
fascisten die door hun eigen regering werden opgeslo
ten. „Wij zijn door hen geholpen. Al in het kamp heb
ben we gezien dat er ook andere Duitsers waren." Er
is in zijn ogen geen andere manier voorwaarts dan sa
men met de buren. „Nachbar ist Nachbar."
B'JVA DODATKI
„GUUWER" podróze i przewodifcem
„WIK" Wprost 1 Kuitura
hoofdstad, die met de dag welvarender lijkt. „Ik
schaam me dood." Merkel is inderdaad een soort stief
moeder die ons voedt, meent lurek Zawadzki cy
nisch. „Duitsland is de grootste financier van onze
landbouw."
Volgens politiek-analisten leveren de anti-Duitse uit
spraken van de premier geen politieke winst op. „Het
is niet opportuun om de Duitsers aan te vallen", zegt
Jacek Kucharczyk van de denktank Instituut voor Pu
blieke Zaken. Uit onderzoek van het instituut blijkt
dat Polen hun beeld van Duitsers sinds de omwente
ling snel hebben bijgesteld.
Inmiddels denken Polen positiever over Duitsers dan
Duitsers over Polen. „Als ik naar de tweeling luister,
krijg ik een déja vu-gevoel", zegt Kucharczyk. „Alsof
ik terug ben in Polen in de jaren zestig." Met de an
ti-Duitse retoriek bereiken de Kaczynski's een trouw
deel van hun electoraat, maar ze verliezen tegelijk de
gematigde stemmers en de intellectuele elite van hun
partij Recht en Gerechtigheid (piS), concludeert
Kucharczyk.
De meest gangbare verklaring voor de anti-Duitse
houding van de tweeling is een verwijzing naar hun
jeugd. Vader Kaczynski was een held tijdens de op-
Jozef Kuzba (87) overleefde concentratiekamp Sachsenhausen. Hij zet
zich sinds 1945 in voor de verzoening tussen Duitsland en Polen. „De
verhoudingen zijn beter dan ze ooit geweest zijn."
stand tegen de Duitse bezetter in Warschau in 1944.
De nazi's reageerden op de opstand door de hoofd
stad te vernietigen.
Het probleem is volgens Kucharczyk dat politiek wan
gedrag in Polen wordt getolereerd. Veel mensen zien
boude uitspraken als een normaal onderdeel van het
politieke gevecht, waarmee wordt opgekomen voor
Poolse belangen.
De helft van de stemgerechtigden stemt niet. „Het ra
dicale electoraat stemt wel altijd en heeft daardoor
een disproportionele invloed." Dat verklaart volgens
Kucharczyk waarom 'we zo'n euro-enthousiaste be
volking hebben en zo'n eurosceptische regering'.
echter abrupt een einde aan mijn infiltra-
tiepoging en beval me ogenblikkelijk terug
te keren naar mijn hok, het ondergrondse
perszaaltje. Ik ging alvast naar het café
waar Verhagen de Nederlandse pers te
woord zou staan. Die kwam uiteindelijk
met een uurtje vertraging en had helaas
weinig bruikbaar nieuws te melden. Hij
trakteerde ons op termen als 'roadmap',
'tijdpad' en 'monitoren', maar wanneer er
nu VN-troepen in Sudan zullen komen
('zo snel mogelijk') en of Nederland mee
zal doen ('we wachten af), is nog steeds
een raadsel. Ik spoedde me terug naar de
persruimte, waar ik met enige moeite mijn
bericht schreef. Al terugluisterend bleek
nog duidelijker hoe weinig de minister in
25 minuten had verteld.
Uiteindelijk stuurde ik na een uurtje toch
een stukje door, waarop ik snel naar de me
trohalte liep onder de Are de Triomphe.
Na een overstap op het immer naar riool
geurende station Chatelet, stapte ik ruim
een kwartier later - het was inmiddels ze
ven uur - uit in Arcueil, aan de overzijde
van de ringweg (de beroemde 'périphéri-
que') om Parijs. Daar zou ik de Nederland
se schilder Pat Andrea interviewen, wiens
atelier zich in een voormalig slachthuis be
vindt Andrea, van wie op dit moment een
tentoonstelling te zien is in het kasteel
Chenonceau aan de rivier de Cher, bleek
die dag net jarig te zijn en ontving me met
een goed glas Argentijnse wijn. Zelf dronk
hij whisky.
Het thema Argentinië zou nog terugkeren
die avond. Na het interview nodigde de
kunstenaar een collega-journalist en mij
uit om te barbecuen met zijn Argentijnse
vrouw en enkele vrienden, allen afkomstig
uit Zuid-Amerika. Na een korte aarzeling -
was dit niet een soort beleefde uitnodiging
die je eigenlijk moest weigeren? - besloten
we dat Argentijnen warmbloedig zijn en
dat we echt welkom waren. En zo beland
de ik rond een tafel met onder anderen
een Argentijnse architect, een tweede schil
der, een wiskundige en een kinderboeken
schrijfster. Grote lappen heerlijk gekruid
vlees werden af- en aangesleept.
Anders dan Maxime Verhagen enkele uren
geleden namen de Argentijnen geen blad
voor de mond. De schrijfster maakte zich
boos dat steeds meer mensen niet komen
stemmen. Zij mocht pas na haar 30e, in
1983, voor het eerst in haar leven naar de
stembus. De architect vond de overwin
ning van Argentinië in de WK-fmale van
1978 tegen Nederland allesbehalve onte
recht. „Dan had Rensenbrink maar niet op
de paal moeten schieten." De laatste metro
naar huis reed toen net weg.
www.parijsblog.nl
