Over veel dingen wordt hier
zo ontzettend gezeurd
v4
Zaterdag 7 juli 2007 PZC
Hij kan met recht een Temeuzen-watcher worden genoemd. Ed
Bardoul kuiert dagelijks langs de dreven in de stad, een
wandeling in het gezelschap van maat Bram. Hij maakt er op
gezette tijden melding van in het periodiek De Vliegende
Hollander en praat bijna dagelijks mee op de website Digitaal
Terneuzen.
door Wout Bareman
foto Mechteld Jansen
Bardoul werkte decennialang
bij Dow Benelux ('Nou ja,
werkte... Ik zat bij Dow, net
als 2100 collega's. Ooit kwam
ik een man tegen, die zei dat hij bij
Dow werkte. Ik zeg: Goh, ben jij
dat?!').
Werd geboren in Heerlen, groeide
daar ook op, vertrok op 19-jarige leef
tijd voor negen jaar naar Amerika en
keerde even terug in Limburg toen hij
als Amerikaans soldaat in Brunssum
werd gelegerd. Hij tekende niet bij,
want voelde niets voor Vietnam en ver
huisde naar Terneuzen. Daar bemoei
de hij zich met veel dingen, zoniet met
alles. In ieder geval met fenomenen als
het Jazzfestival en vandaag de dag met
het jaarlijkse evenement Terneuzen on
Ice.
laren geleden stond de inmiddels 62-ja-
rige Bardoul in Terneuzen ook aan de
wieg van het muziekfeest Rondje
Markt, georganiseerd door de stichting
Back to the Dixies. Twee maanden gele
den gaven hij en zijn mede-bestuursle
den er de brui aan. Ze waren de 'idiote
eisen' van de auteursrechtenorganisa
tie Buma/Stemra en de Belastingdienst
meer dan zat. Want laten we wel we
zen, het was toch niet meer dan een
poging van een groepje goedwillende
vrijwilligers wat leven in de brouwerij
te krijgen met een gezelligheidsfestival-
letje?! Okee, dat de rechtenorganisatie
een klein bedrag wenste voor de ge
speelde muziek, viel nog te billijken.
Maar dat er hele lijsten van de muziek
moesten worden afgeleverd met ver
melding van de componist en het jaar
waarin het nummer werd gecompo
neerd plus een kopie van het identi
teitsbewijs en het sofinummer van alle
muzikanten, kom zeg. „In dat soort on
zin wilden we geen vrije tijd steken."
Ed Bardoul geeft geen antwoord op de
vraag of het muziekfestijn nu écht ver
leden tijd is. Met een knipoog: „Voor
mij als organisator in elk geval wel."
Drie uur praten in de hoek van een ca
fé in Terneuzen. Hij heeft net z'n dage
lijkse ronde door de stad achter de rug.
Wandelmaat Bram schuift aan voor
een Spaatje, Ed houdt het op een
mooie pils, later een croque monsieur.
„Ik ben een gezelligheidsmens. Ben al
tijd bang dat ik, als ik thuis zit, iets
leuks mis."
Hij kende een tijd dat hij 6000 kilome
ter per jaar door met name de Kanaal
zone fietste, maar nadat zijn gezichts
vermogen aan één oog door een bloed-
stolsel werd aangetast, besloot hij te
gaan wandelen. „Ik moet er niet aan
denken dat ik helemaal blind word;
dan nog liever doof. Laatst zat ik bij
m'n dokter, die soepeitjes wat intikte
achter de computer. Ik zeg: 'Dat heb ik
ook altijd gewild, blind typen. Ik heb
het nu in ieder geval voor de helft on
der de knie.' Die man lag dubbel."
In zijn tijd bij Dow - vanaf begin jaren
zeventig, meer dan dertig jaar - zat hij
ook even tussen de computers, als sys
teembeheerder. Dat getuur op die
schermpjes was niets voor hem. Hij
deed er vijfjaar de administratie van
één van de zesentwintig plants, twaalf
jaar facturatie, een paar jaar klachtenbe
handeling en ook logistiek (wegtrans
port).
„Bij m'n terugkeer naar Nederland
werd ik vanzelf richting Dow getrok
ken. Een Amerikaans bedrijf zonder al
te veel poespas. Dat sprak me aan.
Geen gezeik over een stropdas of zo,
gewoon recht door zee. En als je initia
tieven nam, werd dat op prijs gesteld.
Het is wel enorm veranderd ja. De
mensen praten niet meer met elkaar.
Ze komen binnen, lopen langs elkaar
heen, zitten achter die schermpjes en
mailen elkaar. Ik baalde van die manne
tjes die hun omgeving willen doen ge
loven dat ze heel wat zijn bij Dow.
Stropdasje, zo'n zakenkoffertje. Nou,
ik kan je verzekeren dat er helemaal
niets in zo'n koffertje zit; nog niet eens
een krant of z'n boterhammen. Zo ie
mand kan natuurlijk ook niet gewoon,
net als alle anderen, met de bus naar
het bedrijf komen. Die moet met de au
to! In mijn tijd was het leuker. Ik kreeg
eens een beoordelingsgesprek met één
van m'n superieuren en die schatte me
erg hoog in. De reden? Sinds ik er was,
werd er gelachen op die afdeling."
Begin jaren negentig werd hij in
de ondernemingsraad gekozen.
Decennia eerder maakte die een
roerige periode door, toen Dow de
bonden buiten gooide en individuele
arbeidscontracten afsloot, de voorloper
van de flexwet, bedacht en gestimu
leerd door topman Roelof Ruules. Ed
Bardoul was even lid van de verslagge-
vingscommissie van de OR, maar had
dat al snel bekeken. „Ik was recht toe,
recht aan. Maar op een gegeven mo
ment luidde de opdracht zaken precies
op te schrijven zoals Roelof het gezegd
zou hebben, terwijl hij dat volgens mij
heel anders had gezegd. Toen ben ik
gestopt."
In 2005 stopte hij ook met werken. Zo
nu en dan wordt Zeeuws-Vlaanderen
nog opgeschrikt door geruchten dat
Dow naar aantrekkelijkere vestigingsge-
bieden zou verhuizen. Bardoul: „Na
tuurlijk kijkt dit soort wereldconcerns
daarnaar, maar gezien de enorme inves
teringen in Terneuzen - nu ook weer -
verwacht ik niet dat Dow de regio snel
de rug zal toe keren. Het zou overigens
wel een kleine ramp zijn, want het
blijft natuurlijk één van de grootste
werkgevers van Zeeland."
Hij voelt zich, als geboren Lim
burger, meer dan thuis in Ter
neuzen. Zoals gezegd, vestig
de hij zich er begin jaren zeventig.
Voor die tijd zat hij in Amerika en als
Amerikaans militair in Duitsland en
bij Afcent (toen nog Allied Forces
Central Europe, een onderdeel van de
Navo) in Brunssum. Hij kwam er te
recht nadat hij zijn oudste broer Piet
achterna reisde, die sinds 1956 in Ame
rika woont en daar goed verdiende. „Ik
moest me voor die overtocht melden
op het Amerikaanse consulaat in Rot
terdam en er een papier tekenen dat ik
dienst wilde doen. Ik voelde daar eigen
lijk niets voor, want in Nederland had
ik broederdienst, maar uiteindelijk heb
ik toch getekend. Alles werd betaald,
de hele reis, plus nog dertig dollar lan
dingsgeld."
Na een tijdje werd hij opgeroepen en
werd uiteindelijk typist bij een infante-
rie-bataljon in Berlijn. „Later, bij Af
cent in Brunssum, hield ik me bezig
met het ontcijferen van radarberich-
ten. Top secret. Vloog er een troep gan
zen over, dan maakten we daar bij wij
ze van spreken een berichtje van. Op
een gegeven moment had ik een test
gehaald en kreeg ik honderd dollar bo
nus. Werd ik sergeant Trainingen in
Maastricht, een luizenbaan. Na vier
jaar wilden ze dat ik bijtekende. Maar
dan moest ik wel naar Vietnam en
daar voelde ik dus helemaal niets
voor."
Twintig jaar geleden, nadat zijn eerste
huwelijk was gestrand, trouwde hij
met Rita, een Belgische die nog steeds
bij Dow werkt. Ze wonen in een knus
huis in de Tramstraat, vlakbij de bin
nenstad. „Door die column in De Vlie
gende Hollander en door m'n - zeg
maar - permanente aanwezigheid in
het stadsbeeld, ken ik ontzettend veel
mensen. Soms, als het allemaal een
beetje te veel van 'hallo' wordt, pas ik
die truc van m'n vader nog wel eens
toe: doe ik of ik m'n schoenveter bind.
Terwijl ik meestal instappers draag.
Voor m'n broer uit Amerika was het
een openbaring. 'Ze zeggen je hier alle
maal goeiendag', riep hij verbijsterd
uit. Ach, ik vind wel dat Zeeuws-Vla
mingen een misplaatst Calimero-ge-
voel hebben, een beetje kunstmatig in
stand gehouden."
„Inderdaad, die Westerscheldetunnel
heeft ons niet dat voordeel opgeleverd,
dat we ervan hadden verwacht. Trou
wens, hebben ze vijfendertig jaar over
die verbinding geluld en leggen ze er
nóg tweebaanswegen in plaats van
vierbaans naar toe. En sneller? Vroe
ger, als je de tijd in het oog hield en
precies bij de boot arriveerde als-ie aan
kwam, was je evenveel tijd kwijt van
Terneuzen naar Bergen op Zoom als
nu, met die tunnel. Tja, je moet ook
eerst bijna om via Middelburg hè?!"
Hé, maakt hij zich daar ook niet even
schuldig aan dat eeuwige negativisme
van zoveel Zeeuws-Vlamingen? „Nou
ja... wat wel opvalt, is dat over heel
veel dingen zo ontzettend wordt ge
zeurd. Wil een Belgische projectont
wikkelaar hier een skipiste met een
Colruyt-vestiging en andere prachtza-
ken neerzetten, dan wordt daar einde
loos over doorgezanikt, want het zou
wel eens een bedreiging kunnen zijn.
Maar zou het niet juist eens een verade
ming zijn, na al die zesentwintig
schoenwinkels en tien brillenzaken in
Terneuzen? Ach, misschien wordt die
sombere houding nog wel het best geïl
lustreerd door het gesprek van die
boekhandelaar met zijn vrouw, toen
hij flink had geprofiteerd van de kerst
inkopen en tevreden in de kassa keek.
'Wat', reageerde z'n vrouw, 'hebben
we soms alle boeken verkocht? Er
staan er nog een heleboel hoor!'."
Als hij kennissen op bezoek
krijgt, vragen die zich soms
hardop af wat Terneuzen nu
eigenlijk voorstelt. Kijk, daar kan Ed
Bardoul ook weer niet tegen. „Dan
wijs ik er heel simpel op dat je hier na
genoeg nooit in een file staat en dat je
ook niet onder een sneltrein kunt ko
men. Dat je hier leuk over de Schelde-
boulevard kunt wandelen en vriendelij
ke mensen tegenkomt met wie je het
glas kunt heffen. Ik zei het al, m'n
broer Piet uit Amerika vond het een
openbaring. Die riep: 'Nou weet ik
weer wat ik al die tijd gemist heb; in
Amerika kom je domweg niemand te
gen!'." Over die dingen schrijft Ed Bar
doul doorgaans in zijn columns en op
die website.
Ed Bardoul
»- Naam: Eduard Anna Pierre
Bardoul
»- Geboren: 27 mei 1945 in
Heerlen
Opleiding: Middelbaar on
derwijs
Burgerlijke staat: Gehuwd
met Rita Desender
Loopbaan: Verschillende
baantjes in Amerika, vier jaar
militaire dienst in Berlijn en
Limburg (Afcent). Van 1973
tot 2005 verschillende func
ties bij Dow Benelux in Ter
neuzen.
k Hobby's: Columnist, wande
laar. Gezelligheid en ('nou
okee dan') elektrische trein
tjes.
'Soms, als het allemaal een beetje te veel van 'hallo' wordt, pas
ik die truc van m'n vader nog wel eens toe: doe ik of ik m'n
schoenveter bind'
