edia
Radiolab denktank voor 'nieuwe radio'
IYHëICëë
PZC Donderdag 28 juni 2007 I 19
Is er nog toekomst voor het
gesproken woord op de
radio? Moet Radio 1, bij
uitstek da radiozender van
het gesproken woord, weer
op de schop? Of hebben
luisteraars toch nog
belangstelling voor
documentaires en
achtergrondreportages?
door Herman Spinhof
foto Radiolab 2007
Komende dinsdag, 3 juli,
heeft er in het Van Abbe-
museum in Eindhoven
een unieke radio-uitzen
ding plaats. Deelnemers aan het
Radiolab presenteren dan hun
plannen voor een radioprogram
ma, waar zij vijf maanden op heb
ben gebroed. „In het Radiolab krij
gen radiomakers en kunstenaars
de gelegenheid te reflecteren op
hun eigen medium, ideeën uit te
werken en die met anderen te be
spreken", aldus Bertien Minco,
een van de begeleiders.
Het Stimuleringsfonds Nederland
se Culturele Omroepproducties on
dersteunt met circa 70.000 euro
het Radiolab, dat dit jaar zijn ze
vende jaargang beleeft. Veel juweel
tjes en ook onderscheiden radio
producties komen er uit voort, zo
als vorig jaar het radiodocument
over de flamboyante componiste
en pianiste Henriëtte Bosmans
(1895-1952).
Maar is er voldoende belangstel
ling voor? En heeft het zin om 'als
een soort voorhoede', zoals Minco
het zegt, steeds opnieuw genera
ties programmamakers op te lei
den voor deze vorm van radio?
Minco vindt van wel. „Radio ver
vlakt. Mensen moeten snel bijge
praat worden over het nieuws, dat
steeds weer herhaald wordt. In kor
te reportages niet langer dan drie,
vier minuten. Niet dat dat niét
moet, maar er moet ook ruimte
blijven voor de langere documen
taires. Ruimte om te experimente
ren en na te denken over nieuwe
vormen van radioprogramma's."
Tegelijkertijd maken beleidsadvi-
seurs in Hilversum zich zorgen
over de 'leegloop' van de nieuws-
en sportzender Radio 1, bij uitstek
de zender van het gesproken
woord.
Eén van die adviseurs van de Pu
blieke Omroep, Nanne Adriaans,
ontdekte dat Radio 1 in de loop
der jaren luisteraars heeft verloren.
De luistercijfers zijn naar een 'his
torisch dieptepunt' gedaald. Hij
vraagt zich af of de ochtend wel
het meest geschikte moment is
om het journalistieke zwaartepunt
van de zender te laten horen.
In het programma De Ochten
den van 9 tot 11.30 uur, verzor
gen EO en VPRO op doorde
weekse dagen langere achtergrond
reportages en radiodocumentaires
voor gemiddeld 450.000 luiste
raars. Met het onderzoeksprogram
ma Argos in De Ochtenden op Ra
dio 1, het geschiedenisprogramma
O.V.T. op zondagochtend van 10
tot 12 uur (400.000 luisteraars) en
Nachtvluchten (met tussen 6 en 7
uur uur zaterdagochtend zo'n
125.000 luisteraars) en De Avonden
(Radio 6) is de VPRO nog steeds
dé hofleverancier van de achter-
Van bajesradio tot dromenvangers
Elf radiomakers, kunstenaars en theatermensen hebben het afgelopen half
jaar aan negen radioprogrammavoorstellen gewerkt in het Radiolab. De
voorstellen variëren van bajesradio tot dromenvangers.
Tijdens de presentatie kunnen bezoekers kijken naar straatbeelden alsof
ze in een auto zitten, en luisteren naar een live-uitzending over de ten
toonstelling in het Van Abbemuseum. Na afloop is er gelegenheid met de
programmamakers te discussiëren.
Van Abbemuseum, 3 juli, van twee tot half vijf, Bilderdijkstraat 10, 5611
NH Eindhoven.
grond-, de documentaireprogram
ma's en de buitenlandreportages
op de radio. Kees Schaepman,
coördinator VPRO-radio: „Strijdig
met alle radiowetten zenden wij
de Marathon-interviews uit. Een
interview met één persoon. Drie
uur achter elkaar. We krijgen daar
veel positieve reacties op van luis
teraars. De lengte van een radiore
portage is nooit een absoluut crite
rium. Het gaat erom de aandacht
van de luisteraar vast te houden."
Schaepman meent dat je als om
roep absoluut moet specialiseren.
De VPRO doet dat op het gebied
van wetenschap, geschiedenis, bui
tenland en onderzoeksjournalis
tiek. „Pure radioredacties zullen
over pakweg vijfjaar niet meer be
staan. Gespecialiseerde redacties
werken dan voor zowel radio, kran
ten, televisie als internet", ver
wacht hij. Voor het zoeken naar
nieuwe vormen van radiojournalis-
tiek ondersteunt de VPRO dan
ook van harte het Radiolab.
Een van de deelnemers aan het Ra
diolab is Sander't Sas (1975), jaren
lang radioverslaggever voor de
AVRO en sinds 2005 werkzaam
voor de televisieactualiteitenru
briek EênVandaag. „]e werkt en
denkt volgens een bepaald stra
mien, als je de hele dag in het Hil-
versumse rondloopt. Het is echter
een fundamentele denkfout dat je
luisteraars wint door onderwer
pen af te wisselen met muziek.
Dat is te simpel. Je moet nieuwe
originele onderwerpen op een ver
frissende manier aanpakken."
't Sas bedacht het afgelopen half
jaar met Barbara van Gooi
(AVRO-radio) een educatief me-
diaprogramma voor middelbare
scholieren. „Met bestaand materi
aal dat wij hebben opgenomen,
moeten scholieren een radio-uit
zending in elkaar zetten. Daardoor
leren ze dat een journalist nooit
neutraal is en altijd keuzes moet
maken: in de onderwerpen, de
aanpak, de geluidsfragmenten."
door Sanne Terlouw
en jan Terlouw
m i êm u >-• mi w
Aflevering 3: Waarin Cees getuige is
van een shoot-out
Het was een paar avonden later. Cees was
met Antoinettes auto naar een vervelend
feestje geweest. Nu had hij behoefte aan
een sigaret. Hij parkeerde in een rustige laan, stapte
uit en stak er een op. Dichtbij sloeg een autodeur
dicht. Daarna bedachtzame voetstappen. Om een
reden die hij zelf niet had kunnen verwoorden,
verontrustten de geluiden hem. De laan kronkelde
nogal in dit deel van de stad. Er was weinig licht.
De huizen lagen een eind van de weg af Dikke
schilferige platanen maakten het zicht extra
moeilijk. Bijna automatisch ging Cees achter een
boom staan. Zijn ogen begonnen aan het donker te
wennen. Een man met een pet, vrij jong nog, de
handen in de zakken, kwam de bocht om. Cees
wilde net doorlopen, toen uit een zijlaan drie
bepaald angstwekkende kerels opdoken. Twee
zagen eruit alsof ze het grootste gedeelte van hun
tijd in een sportschool doorbrachten. De grootste
droeg zelfs een sporttas over zijn schouder alsof hij
er net vandaan kwam. De derde'man was wat
ouder en tengerder, maar hij was onmiskenbaar de
leider van het groepje.
De jonge vent met de pet had de kerels ook zien
aankomen en ook hij was half achter een boom
gaan staan. Cees stond zo dichtbij dat hij alles wat
er gebeurde precies kon volgen. Hij zag duidelijk dat
allebei de gorilla's een pistool uit hun zak haalden,
al deden ze het onopvallend. Ik moet de politie
bellen, dacht hij. Maar hij deed niets.
'Het geld,' zei de jonge man bij de boom.
'Kom maar halen,' zei de tengere.
'Kom maar brengen,' zei de jonge.
Gelijk heb je, dacht Cees, ik zou die lui ook niet
vertrouwen.
'Laat zien Duik,' zei de tengere.
De gorilla zette de sporttas neer en schopte hem
een eindje naar voren.
'Maak open,' zei de jonge.
Cees stond maar enkele meters van hem vandaan.
Hij viel bijna ondersteboven toen hij de inhoud van
de tas zag. Veel tijd om zich te verbazen had hij
overigens niet, want er gebeurde ineens van alles
tegelijk. De jongeman trok een groot pistool, zo'n
ding met een geluiddemper, en schoot snel achter
elkaar een aantal keren op het groepje. De drie
waren net zo verrast als Cees en vielen als
lappenpoppen over elkaar heen. Daarna bewogen
ze niet meer. De man met de pet sprong naar
voren, greep de tas, en wilde wegrennen, maar in
een van de bodybuilders bleek toch nog leven te
zitten. Hij wist zelfs zijn pistool nog te richten en
hij schoot. Ook hij had een geluiddemper. Er klonk
een doffe plop en ook de jongen viel prompt
voorover op de straat. Uit zijn achterhoofd
stroomde bloed. Er moest een kogel dwars door
zijn hoofd zijn gegaan. Een kind kon zien dat hij
morsdood was. Cees stond als versteend achter zijn
boom. Daarvandaan probeerde hij te ontdekken
hoe de drie slachtoffers van de man met de pet er
aan toe waren. Was degene die terug had geschoten
nu ook dood? En de andere twee? Was het mogelijk
dat die vent die het eerste had geschoten drie
mensen had gedood?
De stilte was griezelig. En gapend als een nijlpaard
lag daar midden op straat intussen ook nog steeds
de sporttas waar bankbiljetten uitpuilden. De tas
deed op een bepaalde manier ook denken aan een
kerstboom uit Cees z'n jeugd. Hij was een jaar of
vijf geweest. De aantrekkingskracht van de
kerstboom was niet uit te houden geweest. Niet
aankomen, had zijn moeder voortdurend geroepen,
pas op, straks maak je iets stuk, maar Cees kon het
niet laten, deed op een kwaad moment een greep
naar een zilveren trompetje, struikelde, zocht
houvast, aan het snoer van de lampjes, aan een tak,
en kreeg het hele gevaarte over zich heen. De
ravage was natuurlijk vreselijk en Cees' moeder
woedend. Er kwam dat jaar geen nieuwe
kerstboom meer.
En nu brandde die tas op straat met hetzelfde
verleidelijke vuur. Cees wachtte. De mannen op
straat waren dood. Er kwam geen politie.
Mafftageld, zei hij bij zichzelf Maffiageld. Dat wordt
niet aangegeven natuurlijk. Daar kraait geen haan
naar. Niemand die kan navertellen wat hier
vanavond is gebeurd.
Voor zijn gevoel stond hij wel een uur achter de
boom te dubben.
De volgende dag stond de schietpartij natuurlijk in
de kranten. Althans het resultaat ervan. Twee
doden, twee zwaar gewonden. Een afrekening,
meende de politie. Een executie. Vreemd dat
moord dan ineens zo werd genoemd. Alsof het om
een rechtvaardige zaak ging.
Diezelfde week kreeg Antoinette een ernstig
probleem met haar assistente Klaartje - een
probleem dat haar problemen thuis volkomen in de
schaduw zette.
Morgen aflevering 4.
Klaartje speelt gevaarlijk spel
SSPfe'IÖ
-Vl
onder leiding van Lotte Meijer (staand) solderen de deelnemers aan het Radiolab aan een eigen transistorradio.
Van Jan Terlouw en
Sanne Terlouw zijn eerder
verschenen De charmeur
en Venijn.
