Gezondheid
De dope van de pelgrim
Op vakantie naar het
buitenland? Een prik
of een pil tegen
infectieziektes is vaak
geen overbodige
luxe. Maar let goed
op de kosten en zorg
vooral voor
deskundig advies.
„.20 Woensdag 20 juni 2007 PZC
HUISARTS
door Paul van Dijk
Een heilzaam effect
op denkvermogen,
stemming en lichaam
De legende vertelt dat stoffelijke resten van de apostel Ja
cobus vanuit Jeruzalem met een onbestuurd schip aan
kwamen in Spanje. Het lichaam van Jacobus is na de
ze wonderbaarlijke reis bijgezet in de basiliek van Santiago de
Compostela. Sinds de negende eeuw komen er vanuit alle de
len van de wereld pelgrims om de heilige Jacobus te vereren
en om genezing van ziekten te vragen.
Op de weg naar Santiago de Compostela is het in 2007 weer
net zo druk als in de middeleeuwen. Pelgrimeren is populair.
Jaarlijks gaan honderden Nederlanders via eeuwenoude pel
grimsroutes te voet naar Santiago. Terwijl het kerkbezoek te
rugloopt, stijgt de populariteit van bedevaartplaatsen. Boven
dien ontstaan er nieuwe pelgrimsroutes, die los staan van kerk
en godsdienst. Stille tochten naar plaatsen waar iemand is om
gekomen door zinloos geweld, talrijke bloemenmonumenten
langs de weg voor verkeersslachtoffers, het Wilhelminabos in
Dronten (herdenkingsplaats voor kankerpatiënten).
Ook een aantal mensen uit mijn
praktijk maakt voettochten. Niet
alleen Santiago de Compostela
is een actuele bestemming, ook
Rome, Kevelaer (Duitsland) of
Wittem (Limburg) zijn drukbe
zochte pelgrimsoorden. Mijn pa
tiënten vertellen dat zo'n bedevaart helend werkt voor ziel en
lichaam. „Ik ben er een ander mens van geworden", zei me
neer Petersen na een voettocht naar Rome. Pijntjes van voor
heen verdwijnen, chronische aandoeningen lijken beter te ver
dragen.
Door de eeuwen heen zijn 'pelgrimage' en 'genezing' nauw
verbonden begrippen. De theologe Ineke Albers publiceerde
begin dit jaar een proefschrift met de titel: 'Heilige kracht
wordt door beweging losgemaakt'. Hierin toont ze aan dat ge
nezing en spirituele ervaringen door bedevaarten slechts deels
kunnen worden verklaard door het religieuze einddoel.
Niet zozeer een gerichte interventie van God, maar het lopen
naar de heilige plaats zorgt voor helende krachten. Door de be
weging wordt genezing gegenereerd. Lange voettochten heb
ben een meetbaar heilzaam effect op de stemming, het denk
vermogen en het lichamelijk welbevinden.
Albers onderbouwt haar conclusies met opvattingen uit de im
munologie. Bij lopen komt een bepaalde stof (dopamine) vrij
in het zenuwstelsel. Deze stof blijkt een probaat middel tegen
depressies en chronische pijn. Met de bus naar Lourdes levert
dus minder geneeskracht op dan te voet naar Santiago de
Compostela. Lopen naar Kevelaer geeft meer gezondheid dan
met de auto naar Rome. Het genezend effect van een pelgrims
tocht is dus niet gebaseerd op een illusie of bijgeloof) het kan
wetenschappelijk worden verklaard.
In het proefschrift wordt verband gelegd met de grote popula
riteit van wandelen en hardlopen. Ook hierbij wordt de helen
de stof dopamine in het lichaam aangemaakt. Door het duur-
sporten wordt een soort 'heilservaring' opgeroepen. Ik ken ver
schillende afstandslopers die spreken van meditatie-ervarin
gen en semireligieuze gevoelens tijdens het beoefenen van
hun sport.
Dat lichamelijke inspanning een gunstige invloed heeft op het
immuunsysteem en het psychisch functioneren verbetert,
staat ook volgens andere wetenschappers wel vast. Mensen
met spanningen en depressies doen er dus goed aan te gaan
sporten of een voettocht te organiseren naar een passend pel
grimsoord.
De schrijver Bruce Chatwin kwam na eindeloze omzwervin
gen bij de Aboriginals in Australië tot eenzelfde conclusie als
de schrijfstèr van het proefschrift: „Drugs zijn voertuigen voor
mensen die vergeten zijn dat ze moeten lopen."
Zorgeloos weg
door Lindy Jense
illustratie Saskia van der Linden
Veel voorkomende
infectieziekten
Wereldwijd krijgen per jaar
zo'n 16 miljoen mensen buik-
tyfus. Jaarlijks sterven onge
veer 600.000 mensen aan de
ziekte, de meesten in ontwik
kelingslanden. Symptomen
zijn onder meer gebrek aan
eetlust, hoofdpijn, pijn in het
lichaam, huiduitslag (vlakke,
roze plekjes), buikkrampen.
Hepatitis is een ontsteking
van de lever door een infectie
met één van de vijf hepatitisvi-
russen (hepatitis A, B, C, D of
E). Acute ziekteverschijnselen
zijn onder meer: huid en ogen
worden geel (geelzucht), de
urine is donker, extreme moe
heid, misselijkheid, braken en
buikpijn. Het kan maanden tot
een jaar duren voor iemand
weer helemaal de oude is.
De twee meest voorkomende
vormen van malaria zijn mala
ria tropica en malaria tertiana.
De tropica-variant komt we
reldwijd voor in de malariage-
bieden en is de meest kwaad
aardige. Patiënten sterven dik
wijls in coma of als gevolg van
bloedarmoede. Malaria is een
probleem in meer dan negen
tig landen, met een totale be
volking van zo'n 2,4 miljard
mensen, oftewel 40 procent
van de wereldbevolking.
Gele koorts wordt door mug
gen overgebracht. In 90 pro
cent van de gevallen heeft ge
le koorts enkel tekenen van
een griep. Mensen zijn zich er
vaak niet van bewust dat ze
gele koorts hebben gehad. In
10 procent van de gevallen
wordt de patiënt ziek en be
gint hij geel te zien. Bij ernsti
ge gevallen kan de sterftekans
oplopen tot 50 procent. Als
de zieke na twaalf dagen nog
in leven is, is de kans op volle
dig herstel groot.
Het is een vakantiesouve
nir waar je niet op zit
te wachten: een infec
tieziekte. Drink in een
(ver) vakantieland uit een vuil
glas of eet vlees dat niet goed
gaar is, en je hebt kans op diar
ree. Maar soms ook op besmet
ting met buiktyfus of een leverin
fectie. Einde vakantiepret. En het
is nog gevaarlijk ook.
Aan sommige ongemakken op
reis, zoals een maag die van slag
is door voedsel waar je niet aan
gewend bent, valt soms nauwe
lijks te ontkomen. Goed letten
op de hygiëne onderweg kan het
risico van darmproblemen aan
zienlijk verminderen. Zo is het
meestal niet handig ongekookt
water te drinken of ongeschild
fruit te eten. Daarnaast zijn er, af
hankelijk van de reisbestem-
ming, vaak redenen om je voor
vertrek tegen infectieziekten te la
ten inenten of preventieve medi
catie te halen.
Wie Nederland deze zomer (ver)
achter zich wil laten, doet er ver
standig aan ruim van tevoren de
benodigde vaccinaties te halen
bij de lokale GGD of een vaccina
tiekliniek. Het is handig aan de
hand van het gele inentingsboek
je (te bewaren bij het paspoort)
te checken of eerder gekregen
vaccinaties nog voldoende be
scherming bieden. Zo heeft bijna
iedereen die na 1950 is geboren,
als kind al een keer de prikken te
gen difterie, tetanus en polio
(DTP) gekregen. De meeste reizi
gers kunnen daarom volstaan
met eens in de tien jaar een her-
halingsprik.
De GGD's adviseren op z'n laatst
vier weken voor vertrek een af
spraak te maken, aangezien som
mige vaccinaties pas na enkele
weken goed werken. Maar zono
dig kan er ook op de laatste dag
voor vertrek nog gevaccineerd
worden. Voor sommige landen
zijn vaccinaties verplicht. Reizi
gers naar bijvoorbeeld Gambia
moeten zich laten inenten tegen
gele koorts.
Persoonlijk advies is van groot be
lang bij het maken van een keu
ze uit verschillende vaccinaties.
Medische professionals houden
rekening met de reisbestemming,
de duur van de reis en eventuele
eerdere vaccinaties. Zo worden
vaccinaties tegen bijvoorbeeld he
patitis B, tuberculose, meningitis
en hondsdolheid voornamelijk
aanbevolen als de reis enkele
maanden duurt.
Ook het (seksuele) gedrag van de
reiziger en de omstandigheden
van de reis tellen mee. „Het ad
vies dat wij geven, is op maat,
maar nooit dwingend", zegt Mo-
infographic: JD, GN bron: Gezondopreis.nl
De kathedraal van Santiago de Compostela.
Peildatum: 1 februari 2007
0% vergoeding
De Goudse
DSW
IZA
IZZ
Meeüs
OZ
Salland
SR Zorgverzekeraar
Trias
Turien St Co
VGZ
Zorg en Zekerheid
Vergoeding reizigersvaccinaties
Zorgverzekeraars met de hoogste en laagste
vergoeding voor reizigersvaccinaties in hun
meest eenvoudige aanvullende verzekering.
100% vergoeding
De Amersfoortse
Fortis
Interpolis
Univé
100% vergoeding onder voorwaarden*
DVZ
FBTO
Groene Land
PWZ
Zilveren Kruis
zie polis
