Erop of eronder voor de Unie
De komende top in
Brussel is cruciaal voor
de toekomst van de EU.
'Het beeld dat Zalm voorafgaand aan het referendum opriep is onjuist. Er is
geen enkel land dat zoveel verdient aan de Europese Unie ais Nederland'
10 Maandag 18 juni 2007 PZC
Volgens Frans Andriessen is het fundamenteel onjuist als Nederland jegens de Europese Unie louter kiest voor het eigenbelang.
foto Yann Bertrand/GPD
door onze correspondent
Hans Gertsen
BRUSSEL - Donderdag begint in
Brussel de EU-top over het nieu
we Europese verdrag. Het wordt
een van de belangrijkste toppen
uit de geschiedenis van de EU.
Zonder bevredigend resultaat
dreigt de Europese Unie te verzan
den in besluiteloosheid, zo vrezen
velen. Onder de verontrusten is
Frans Andriessen, de vroegere
KVP- en CDA-coryfee, die twaalf
jaar lang Europees Commissaris
en vicevoorzitter was van de Euro
pese Commissie. „Nu is het erop
of eronder. Nederland moet in Eu
ropa niet alleen voor eigenbelang
gaan."
Frans Andriessen (78) windt er
geen doekjes om. De Europese top
die donderdag en vrijdag in Brus
sel wordt gehouden, is van enorm
belang. Als de 27 regeringsleiders
het eens worden over de vraag
hoe de EU uit de impasse kan ra
ken die werd veroorzaakt door de
Nederlandse en Franse afwijzing
van het Grondwettelijk Verdrag,
kan de Europese integratie verder
gaan. Zo niet, dan dreigt de EU te
verzanden in besluiteloosheid.
„Het is een heel moeilijk pro
bleem. Nooit eerder hebben twee
medeoprichters van de EU via een
volksraadpleging 'nee' gezegd. Als
dit niet wordt opgelost, is de kans
groot dat de EU-leiders er de ko
mende jaren ook niet in slagen an
dere belangrijke vraagstukken op
te lossen, zoals de vraag hoe de
EU op termijn moet worden gefi
nancierd."
Iedereen is het er volgens Andries
sen over eens dat de manier waar
op de EU nu wordt gefinancierd
grondig op de schop moet, omdat
het telkens weer leidt tot enorme
ruzies tussen de lidstaten. Bijna ie
der land vindt dat hij te veel be
taalt aan de EU of te weinig terug
kopen. De Nederlandse regering is
daarvan volgens hem een even
schrijnend als duidelijk voorbeeld.
Andriessen, minister van Financi
ën in het eerste kabinet-Van Agt,
heeft zich de afgelopen jaren vaak
geërgerd aan de zeer eenzijdige op
stelling van Gerrit Zalm. Die kreeg
twee jaar geleden gedaan dat Ne
derland de komende jaren onge
veer een miljard euro per jaar min
der aan de EU hoeft af te dragen,
nadat hij jarenlang fel campagne
had gevoerd tegen de volgens hem
exorbitant hoge Nederlandse bij
drage aan Brussel. Het daarmee ge
schetste beeld dat Brussel ons Ne-
niet alleen bij Zalm. Zo ongeveer
de hele Nederlandse politieke klas
se en ook veel intellectuelen heb
ben gefaald tijdens de referen
dum-campagne. „In Nederland is
de agenda tijdens de campagne ge
zet door de tegenstanders. Het vo
rige kabinet had geen helder Euro-
pabeleid en veel intellectuelen hiel
den zich ten onrechte afzijdig tij
dens de debatten."
Andriessen hoopt vurig dat de
EU-leiders donderdag en vrijdag
samen een uitweg vinden uit de
crisis waarin de EU zich bevindt.
Premier Balkenende heeft daarbij
volgens hem een belangrijke rol.
krijgt. „Die discussie staat gepland
voor 2009. Maar de kans dan op
een uitkomst als er geen oplossing
is voor het verdrag, is klein. Als er
wel een akkoord komt over het ver
drag, is ook het probleem van de fi
nanciën makkelijker op te lossen.
Dan ontstaat er een andere, veel
positievere dynamiek in Europa."
Iets wat op dynamiek lijkt, is mo
menteel ver te zoeken in Europa,
ook al gaat het de EU-landen eco
nomisch weer aardig voor de
wind. Het ligt volgens Andriessen
voor een belangrijk deel aan de
wijze waarop politici Europa thuis
verkopen. Of beter gezegd, niet ver
derlanders vooral veel kost en (te)
weinig oplevert, speelde vervol
gens een belangrijke rol in de Ne
derlandse afwijzing van het grond
wettelijk verdrag. Ten onrechte,
volgens Andriessen.
„Er is geen enkel land dat zoveel
verdient aan Europa als Neder
land. Bovendien klopten Zalms cij
fers en rekenmethodes niet. Zalm
was, puur als minister van Financi
ën, effectief in het bereiken van
zijn doel. Maar dat doel was de ei
gen portemonnee en zeker niet
het bevorderen van de Europese
integratie." Andriessen legt de
schuld voor het Nederlandse 'nee'
„Hij moet keihard knokken voor
een akkoord. Daarbij moet hij niet
alleen de Nederlandse belangen in
het oog houden. Ik ben bang dat
Balkenende alleen maar denkt
'wat kan ik thuis nog verkopen'.
Maar een akkoord komt er alleen
als ook anderen met het resultaat
kunnen leven. Nederland moet in
Europa niet alleen voor het strikte
eigenbelang gaan."
Nederlandse eisen zoals het
schrappen van de Europese vlag
en de Europese hymne uit de tekst
van het verdrag vindt Andriessen
'symboolpolitiek'. „Die blauwe
vlag met de twaalf sterren blijft ge
woon waaien hoor. Maar het is
wel zaak om het verdrag te ont
doen van alles wat naar een grond
wet riekt, want dat roept alleen
maar verzet op." Het was volgens
Andriessen een enorme blunder
om het woord 'Grondwet' te ge
bruiken. „Het was geen echte
grondwet en Europa is geen staat
en al helemaal geen superstaat.
Dat wil niemand. Maar dat beeld
is helaas wel neergezet en zeer
hardnekkig."
Volgens hem had het Verdrag van
Rome, waarmee de Europese inte
gratie op gang kwam en waarvan
onlangs het vijftigjarig bestaan
werd gevierd, veel meer een grond
wettelijk karakter dan het omstre
den Grondwettelijke Verdrag. „In
het Verdrag van Rome is vastge
legd dat Europa exclusieve be
voegdheden heeft op het gebied
van concurrentie en buitenlandse
handel. Vergeleken met de toenma
lige situatie was daar veel meer
sprake van de overdracht van na
tionale soevereiniteit dan nu het
geval is." Europa is een verhaal dat
politici als Balkenende thuis veel
duidelijker moeten uitleggen,
vindt Andriessen. Want aan uitleg
over Europa ontbreekt het chro
nisch. Het nieuwe kabinet is in dat
opzicht niet echt veelbelovend ge
start, meent hij. „Als ik het wel
heb, komt de term 'Europese inte
gratie' in de hele regeringsverkla
ring niet een keer voor."
