v17
'Ik mag niet werken en ik krijg ook geen
uitkering. Hoe moeten we leven?'
PZC Zaterdag 16 juni 2007
De 9-jarige
Wen Yie
(links), vader
Yam en Yan
Da, de
oudste zoon
van 11 jaar.
De Koppelingswet deed zijn intrede. Illega
len konden niet langer gebruik maken van
voorzieningen. Lai Kam was toen al twin
tig jaar in Nederland. Zeventien jaar had
hij al wit gewerkt. In één klap verloor hij
al zijn rechten.
Wie vanaf dat moment werkloos werd,
had pech. Hoeveel jaar hij ook belasting
had afgedragen, een uitkering kreeg hij
niet meer. Ook geen bijstand. Alleen scho
ling bleef voor illegale kinderen tot 18 jaar
beschikbaar.
Het leven veranderde in dat van een echte
illegaal. Met dat verschil dat Lai Kam ge
woon door kon blijven werken. Tot hij
dus tegen de lamp liep in 2006.
„Zo ging dat in die jaren met illegalen. Tot
in de jaren negentig kon iedere illegaal ge
woon een sofinummer krijgen. Heb je dat,
dan kun je werken, een huis huren, jezelf
verzekeren, een leven hebben", legt Theo
Miltenburg van het Rotterdams Ongedocu-
menteerden Steunpunt (ROS) uit.
Miltenburg ontmoette Lai Kam zo'n half
jaar geleden. „De man was de wanhoop na
bij." De huurschuld was dusdanig opgelo
pen dat uitzetting dreigde. Hetzelfde gold
voor de energielevering.
„We hebben in allerijl contact gezocht met
de schuldeisers om uitstel van betaling te
vragen. Het gezin werd aangemeld bij de
voedselbank. Voor de moeder hebben we
medische zorg gezocht, en we hebben een
advocaat ingeschakeld", vertelt Milten
burg.
De vrouw werd acuut opgenomen in het
ziekenhuis. Ze had ernstige bloedarmoede.
Sindsdien staat ze onder controle van een
arts. Mentaal valt het haar echter steeds
zwaarder.
„Ik maak me zorgen om mijn vrouw", zegt
Lai Kam ook keer op keer. „Ze slaapt al
leen nog maar. Ze komt niet meer buiten.
Ze heeft altijd hoofdpijn." Het ene mo
ment huilt ze, het volgende moment smijt
ze in haar onmacht de deur dicht. De uit
zichtloosheid van hun bestaan, knaagt aan
haar. Letterlijk lijkt het. Want wat een jaar
geleden nog een gezonde, goedlachse
vrouw was, is nu veranderd in een breek
baar mens.
Omdat de politiek de gevolgen
van de Koppelingswet uitein
delijk onrechtvaardig vond
voor deze zogeheten witte ille
galen werd in 1999 een pardonregeling op
gezet. Ook toen gold, net als nu, de eis dat
iemand niet tussentijds in het buitenland
geweest mocht zijn én geen crimineel ver
leden mocht hebben.
Lai Kam kwam niet in aanmerking. Hij
was namelijk 24 jaar geleden veroordeeld
voor medeplichtigheid aan afpersing. Op
grond van de straf die hem toen werd op
gelegd (drie jaar), kon hij fluiten naar een
verblijfsvergunning.
Na zijn detentie vorig jaar, deed de school
leiding van de kinderen opnieuw een po
ging het gezin aan een status te helpen.
„We hebben handtekeningen verzameld,
een brief aan de minister-president ge
stuurd. Oh, we kregen wel netjes een ont
vangstbevestiging hoor, en een brief dat
het verzoek was doorgestuurd naar justi
tie. Dat was het", zegt lerares Sandra Wes
terink ontmoedigd.
„Je wilt niet weten wat er met die kinde
ren gebeurde vanaf het moment dat hun
vader werd aangehouden. Wen Yie, de
jongste durfde op een gegeven ogenblik
niet eens meer naar school. Hij was bang
dat wanneer hij niet thuis zou zijn, dat de
politie dan zijn ouders weg zou halen. Dan
breekt toch je hart."
Ze begrijpt het ook niet. „Als je mensen zo
lang hier laat wonen en werken, dan kun
je ze toch niet meer terugsturen. En al dat
belastinggeld dat ze betaald hebben, voor
niets. Waar blijft dat? Geef het ze dan te
rug, dan kunnen ze daar in ieder geval van
leven."
Tot nu toe blijven hun acties zonder ge
volg. „We plakken pleisters. We kijken ie
dere keer wat we wel kunnen doen. Het
zijn allemaal noodoplossingen. Uitstel van
een onbetaalde rekening is niet eeuwigdu
rend", roept Westerink uit. Op dit mo
ment probeert ze psychologische hulp
voor de kinderen te regelen. „Die kinderen
gaan eraan kapot."
Ook juridisch ziet het er vooralsnog wei
nig hoopvol uit. Sinds eind vorig jaar heeft
het gezin een procedure lopen voor een re
guliere verblijfsvergunning op medische
gronden. „Ik heb mijn hoop hierop geves
tigd. Die vrouw is echt ernstig ziek", zegt
hun advocate Miriam Weski. Ze verwacht
binnen niet al te lange tijd de beslissing te
horen.
Een andere optie is een verblijfsvergun
ning op grond van het buitenschuldcrite-
rium. „Daarvoor heb je een bewijs nodig
dat de Chinese ambassade deze mensen
niet erkent. Dat bewijs hebben ze tot nu
toe niet willen geven."
Een klein pluspuntje biedt de huidige pro
cedure wel. Zolang die namelijk nog loopt,
is het gezin rechtmatig in Nederland en
heeft het dus recht op de speciale kinder
bijstandsuitkering voor illegale kinderen.
Sinds maart dit jaar ontvangt Lai Kam hier
door 430 euro per maand. Net genoeg om
de huur en de elektriciteit van te betalen.
Wanneer de verblijfsvergunning wordt af
gewezen, houdt ook het recht op deze uit
kering op.
„Dan is het einde echt zoek. Ze kunnen
niet terug naar China, en ze kunnen hier
niet zonder geld leven", zegt Miltenburg.
Het is een uitzichtloze situatie geworden.
Niet alleen voor de ouders, maar vooral
ook voor de kinderen. Die twee keurig op
gevoede jochies. Die het goed doen op
school. Die uitermate beleefd zijn, leven
dig en volledig geïntegreerd in de Neder
landse maatschappij. Hun vrolijke stem
men weerklinken door de straat.
Ze zijn nog onwetend dat hun dromen
zonder die verblijfsvergunning vervliegen.
Want vanaf het moment dat ze 18 jaar oud
zijn, valt die laatste bescherming voor ille
gale kinderen weg. Miltenburg: „Opleidin
gen mogen hen dan niet toelaten, werken
mogen ze niet en een uitkering krijgen ze
ook niet. Ze zijn illegaal."
mu> ut,
