een kwart eeuw illegaal
v16
Voor zo'n 25.000 illegale vreemdelingen komt er met
het generaal pardon een einde aan een periode van
jarenlange onzekerheid. De familie Yam die al
decennia in Rotterdam woont, heeft het nakijken. „Ik
heb 25 jaar lang belasting betaald. Waarom mogen zij
wel blijven en ik niet?
Zaterdag 16 juni 2007 PZC
-I-
Geen
pardon:
illegaliteit? Lai Kam: „Ik wist niet eens
waar ik was. Ik had geen paspoort en sprak
de taal niet. Dus ik ben net zover gaan lo
pen tot ik een restaurant zag met een Chi
nese naam. Ik liep naar binnen en kwam
in gesprek met de eigenaar. Die bood mij
onderdak en eten en ik hielp hem in de
zaak. Zo ben ik de eerste jaren hier doorge
komen."
In 1981 nam zijn werkgever hem mee naar
het politiebureau om een meer officiële sta
tus te krijgen. Bij gebrek aan een paspoort
kreeg hij een zogeheten acte van bekend
heid. Via zijn werkgever werd een sofi-
nummer geregeld en zo kon de toen nog
jonge man beginnen met het opbouwen
van zijn leven. De toekomst zag er roos
kleurig uit. Ware het niet dat hij zich aan
vankelijk jaar in jaar uit iedere week bij de
politie moest melden.
Die meldingslast was te overzien. Want hij
begon op te klimmen in het bedrijf Kreeg
zijn eerste eigen woonruimte en de wereld
werd helemaal mooi toen hij zijn huidige
vrouw, de eveneens illegale Hua Mei Yang
ontmoette.
Niet lang daarna trouwden ze, verhuisden
ze naar hun huidige woning en stichtten
een gezin. In 1996 werd Yan Da geboren.
Twee jaar later de jongste zoon Wen Yie.
Bij het zien van de foto's in het familieal
bum komt een glimlach even terug op het
gezicht van Lai Kam.
Op de foto's staat het gezin in gelukkiger
tijden. Breed glimlachend kijken ze naar
de camera. Het zijn foto's van een gewoon
Chinees gezin in Holland. Een gezin op
feestjes. Een gezin dat uitjes maakt.
Niets leek hun geluk te kunnen verstoren,
tot het jaar 1998.
door Jacqueline Steenwijk foto's Mirjam van der Hoek
Met onvervalst Rotterdams
accent maant de 9-jarige
Wen Yie Yam zijn vriend
je tot de orde op het
schoolplein voor basis
school De Schalm. „Nee, dat is mijn fiets.
Ik wil zelf op mijn fiets naar huis rijden."
De schooldag is voorbij. Samen met zijn
grote broer, de 11-jarige Yan Da en hun
vriendjes gaan ze huiswaarts. De plek die
tot voor kort nog zo veilig was. De plek
waar nu veelal angst heerst. De twee zijn
illegaal.
Het woord kennen ze inmiddels. Illegaal.
Het klinkt als een scheldwoord. Een
woord dat pijn veroorzaakte. Een woord
dat hun leven uit balans bracht. Hun vader
maandenlang bij hen wegnam. Hun moe
der ziek maakte. Deurwaarders aan de
deur bracht. Snoepgoed en nieuwe kleding
verbande.
Hun ouderlijke woning is in een jaar tijd
in chaos veranderd. Kleding ligt stapels
hoog, nonchalant weggegooid in een hoek.
Overal staan emmers, potten en ondefi
nieerbare attributen vervuild op de grond.
Alsof het al maanden niet is aangepakt.
Moeder Hua Mei Yang (35), gekleed in een
pyjama, begroet haar kinderen vermoeid
maar liefdevol. Haar hand is slap, haar blik
teruggetrokken. „Ze kan het emotioneel
niet meer aan", legt vader Lai Kam Yam
(44) uit.
Bezorgd kijkt hij haar aan. Even is het stil.
Dan begint hij te vertellen. „Het is van
daag precies een jaar geleden dat de politie
op mijn werk om mijn identiteitsbewijs
vroeg. Dat deden ze wel vaker. Nooit heeft
dat gevolgen gehad. In 2005 nog. Het
klopt, ik heb geen paspoort, geen verblijfs
vergunning, maar ik werk toch legaal?",
vertelt hij.
Meer dan 25 jaar kon Lai Kam onbelem
merd wit werken in Nederland. Dat telt
sinds enkele jaren niet meer. De man is ille
gaal in Nederland en dus'werd hij juni vo
rig jaar in vreemdelingendetentie gezet.
Drie maanden later werd hij vrijgelaten
met de mededeling dat hij binnen 28 da
gen het land diende te verlaten. Inmiddels
zit het gezin een jaar zonder een inkomen.
„Hoe kunnen ze dit doen? 29 jaar ben ik al
in Nederland. Al die tijd heb ik gewerkt.
Belasting betaald. Nu mag ik ineens niets
meer. Ik mag niet werken en ik krijg ook
geen uitkering. Hoe moeten we leven?",
vraagt hij, bijna smekend.
Wanhopen wil hij nog niet. Kan hij nog
niet. Want hij moet sterk blijven voor zijn
gezin. De paniek is ook bij hem aan het op
lopen. Want terug naar China zit er niet
in. Hij krijgt geen paspoort.
Als 16-jarige jongen kwam Lai
Kam met de boot vanuit China
naar Nederland. Hij had ge
hoord dat hij een Amerikaanse
vader had en wilde die opzoeken. Via een
smokkelroute op een schip wist hij China
te verlaten op weg naar het beloofde land.
Hij kwam niet aan in de Verenigde Staten.
Het was de haven van Rotterdam waar hij
in 1978 voet aan wal zette.
Hoe overleef je ruim een kwart eeuw in de
Vader Yam aan zijn bureau: wanhopen wil hij nog met.
'Ccen Irotmnl
04' Jisöealij.
