'De Benelux,
bestaat die
dan nog?'
v13
PZC Zaterdag 16 juni 2007
Si Het Benelux-verdrag
werd op 3 februari 1958
getekend en trad op 1
november 1960 in werking,
na goedkeuring van de
parlementen. Het verdrag
loopt formeel af op
31 oktober 2010.
niet of nau
welijks.
Rechtvaardigt een havenbe-
zoek in Luik de Benelux?
Of de uitgave van een alma
nak met namen, adressen
en telefoonnummers van
personen en instellingen ac
tief bij grensoverschrijden
de samenwerking? Van
Laarhoven glimlacht. Luik
is inderdaad niet zo'n goed
voorbeeld. „De Benelux
heeft wel toegevoegde
waarde. Wij hebben veel kennis, zijn neu
traal en kunnen mensen bijeenbrengen.
Wij hebben heus wel potentie."
Het Akkoord van Schengen uit 1985, waar
bij de Benelux, Duitsland en Frankrijk be
sloten grensformaliteiten te schrappen,
was een succesnummer. In 1999 werd het
door de hele EU overgenomen. In 2000
volgde het Akkoord van Senningen. „De
politie hoeft nu niet meer bij de grens te
stoppen als ze een crimineel achtervol
gen", verklaart Van Laarhoven trots.
Dat kan toch allemaal ook geregeld wor
den zonder Benelux? Van Laarhoven: „Wij
staan dicht bij de mensen, werken heel
praktisch. Wij gaan nu de
stroommarkt opengooien.
Netwerken koppelen, cen
trales-schakelen, productie
plannen op elkaar afstem
men, de handel in emissie
rechten coördineren. Dat
willen we ook met gas
De drie landen kenden
tot 1831 een gezamenlijk
verleden. In dat jaar scheidde
België zich af. In 1867 werd
Luxemburg onafhankelijk.
doen, en wij zijn bezig met sec
toren als telecom en ICT."
Dat vrijwel iedereen daarmee be
zig is, stoort Van Laarhoven niet.
„Wij haken aan bij zaken die de bur
ger bezighouden. We willen ons richten
op specifieke terreinen als de marktecono
mie, veiligheid en duurzaamheid." Van
Laarhoven vindt wel dat de Benelux dient
te moderniseren. „Met onze kennis en kun
de is veel meer te doen als wij flexibel in
spelen op de tijdgeest. Natuurlijk is de Be
nelux voor velen een begrip uit een lang
vervlogen tijd. Toen ik mensen vertelde
dat ik hier ging werken, vroegen ze ver
baasd, de Benelux, bestaat die dan nog?"
Een groter wordende EU maakt de Bene
lux niet overbodig meent Van Laarhoven.
Integendeel. „Drie landen die samen op
trekken krijgen meer voor elkaar dan één.
Ze staan ook sterker." Tegelijkertijd kan de
EU-besluitvorming 'die nu niet goed
loopt' een positieve impuls krijgen door
goede regionale samenwerking.
„Het is niet voor niets dat de Baltische sta
ten en de Visegradgroep (Polen, Slowakije,
Tsjechië en Hongarije, red.) belangstelling
voor ons model hebben. En dat de Duitse
deelstaat Noordrijn-Westfalen zich bij ons
wil aansluiten, evenals de regio Noord-
Frankrijk." Het positieve beeld wordt
enigszins genuanceerd door de Bene-
lux-parlementariërs. Volgens Van der Lin
den zijn de lidstaten nog 'te eng nationalis
tisch' bezig. Overleg, voorafgaand aan
EU-vergaderingen 'kan beter'. „Er wordt
te veel verblijvend gepraat. Het Bene-
lux-parlement moet zich veel meer richten
op concrete problemen van burgers", al
dus Van der Linden.
Ton Doesburg (PvdA),
voorzitter van de socialis
tische fractie, wijst iedere
kritiek op de Benelux van
de hand. Gesteund door
zijn christelijke en liberale
collega's, én parlements
voorzitter Roger Négri
vindt hij dat de rol van de
Benelux bij grensoverschrij
dende samenwerking
wordt onderschat. Een groot deel van de
Nederlandse economie draait volgens
Doesburg op de Benelux. „De Benelux
heeft een enorm potentieel dat niet volle
dig wordt gebruikt", claimt de PvdA'er.
Dus een grotere rol voor de Benelux? Als
het aan Luc Willems, Belgisch senator, ligt
wel. Hij spreekt zelfs over een missie: de
Benelux als forum voor samenwerking,
een laboratorium om nieuwe maatschappe
lijke uitdagingen aan te pakken en een por
taal naar de wereld voor landen die hun re
gionale belangen bundelen.
WD'er Gerrit Zalm, in de periode 1994-
2007 met een korte onderbreking minister
van Financiën van Neder
land en later ook vice-pre
mier, tempert de euforie
enigszins. De Benelux-lid-
staten hebben in zijn ogen
al heel lang niets meer sa
men gedaan. Zalm: „Het
stelt niet zo veel voor."
Op 5 september 1944 sloten Nederland, België en
Luxemburg in Londen een Verdrag tot
Instelling van een Douane-unie. Het was
de voorloper van de Benelux, die op
3 februari 1958 het licht zag. Het
samenwerkingsverband lijkt
inmiddels overbodig, maar
blijft bestaan en wordt
zelfs uitgebreid.
door Carel Coseling
illustratie Ruben Oppenheimer
De Benelux bestaat bijna
vijftig jaar. 'De Benelux? Be
staat die dan nog?', kreeg de
huidige secretaris-generaal,
Van Laarhoven, te horen
toen zijn benoeming bekend werd. Niet al
leen dat, de Benelux heeft zelfs een parle
ment, dat geldt als een 'forum voor ont
moeting'.
„Hier wordt begrip gekweekt voor ontwik
kelingen over de grens", zegt René van der
Linden, lid van de raadgevende, interparle
mentaire Benelux-raad. Van der Linden is
één van de 21 Nederlandse Benelux-parle-
mentariërs. „We moeten het niet overdrij
ven. Wat wij doen is niet hemelbestorm
end", zegt Van der Linden, die in Limburg
woont, op schotafstand van Luik. Hij verga
dert drie keer per jaar anderhalve dag met
21 Belgische en zeven
Luxemburgse collega's. Het
is de bedoeling dat de drie
landen komende week het
Benelux-verdrag vernieu
wen en er politieke doelstel
lingen aan toevoegen.
Vandaag is het Benelux-par-
lement weer bijeen. De
agenda vermeldt onder
meer een verslag van een
bezoek aan de elektriciteits
centrale Vianden en een debat over de
jacht in de Benelux. „Laatst brachten wij
een werkbezoek aan de binnenhaven van
Luik. Dat bleek qua omvang de tweede bin
nenhaven van Europa te zijn. Reuze inte
ressant", aldus Van der Linden.
Verder komen op de parlementaire bijeen
komsten zaken als toerisme op het platte
land of het WK-voetbal 2018 aan de orde.
Besluiten vallen er niet. Wel worden advie
zen uitgebracht voor de regeringen.
Ooit was de Benelux voortrekker bij de po
litieke en economische integratie in Euro
pa. Die rol heeft de EU overgenomen.
Daarbij komt dat de regeringen van Neder
land, België en Luxemburg
nu niet direct reclame ma
ken voor de Benelux.
Het College van ministers,
het hoogste Benelux-or-
gaan, is sinds 1982 niet
meer bijeengeweest. Feite
lijk maakt de secretaris- ge
SI De Benelux omvat
Nederland, België en
Luxemburg: 67.000 vierkante
kilometer. Er wonen zo'n 27
miljoen mensen, van wie er
ruim 22 miljoen Nederlands
spreken, de rest Frans of een
andere taal (Duits,
Letzeburgs)
SI De industriële structuur,
de internationale instellingen,
het dichte verkeersnet en de
ligging zijn allemaal
pluspunten van de Benelux.
neraal in het Bene-
lux-kantoor te
Brussel met zijn
zestig medewerkers
de dienst uit Zon
der aanwijzingen
vanuit Den Haag, Brussel of Luxem
burg.
jan van Laarhoven is sinds 1 januari secreta
ris-generaal. Tot eind vorig jaar was hij be
stuurder van de St. Anna Zorggroep in
Geldrop. Van Laarhoven erkent dat de inte
resse voor de Benelux bij burgers en politi
ci is weggeëbd. Met een
groeiende EU is de Benelux
ook minder belangrijk ge
worden. Van Laarhoven
geeft toe dat de Benelux op
onderdelen niet functio
neert. Het parlement 'heeft
het stuur niet in handen'.
Onder de negentig raden,
comités, commissies en
werkgroepen van de Bene
lux zit 'veel dood hout',
meent de secretaris-generaal. Politieke stu
ring door de regeringen is er niet „Wij pak
ken nu alles op", aldus Van Laarhoven.
Goede communicatie is een onontgonnen
terrein. Zo kent de Benelux twee onafhan
kelijke internetsites: van het secretariaat-
generaal en"het parlement.
Resultaatgericht werken is binnen de Bene
lux onbekend. De organisatie kost de drie
lidstaten 6,5 miljoen euro per jaar, waar
van Luxemburg 3 procent voor zijn reke
ning neemt, België en Nederland verdelen
de rest. Van dat geld bekostigt de Benelux
onder meer een eigen Raad van de Econo
mische Unie, een Bureau voor Intellec
tueel Eigendom, een ge
rechtshof, een Economi
sche en Sociale Adviesraad,
een College van Scheids
rechters en een admirali
teit. Los van het Bureau
voor Intellectueel Eigen
dom, werken deze raden
