Familie
Meer fouten door te
Speels op weg
naar je
levensmissie
Twee rare menselijke streken
'Vrouw met PIT' treft de juiste toon
28 Vrijdag 15 juni 2007 PZC
DENKWIJZER
door RenéDiekstra
Vrouwe Justitia is ook
maar een mens en
dus allesbehalve blind
T e bent mooi en steenrijk en steekt dat niet onder stoelen of
I banken. Het gevolg laat zich raden. Heel veel aandacht en
bewondering. En heel veel, maar vooralsnog tamelijk ver
borgen, jaloezie. Dan ga je stevig in de fout, bijvoorbeeld door
dronken achter het stuur te kruipen, je rijbewijs kwijt te raken
en toch gewoon weer te gaan rijden. Je wordt weer gepakt en
veroordeeld tot gevangenisstraf. Het gevolg laat zich opnieuw
raden. Heel veel aandacht, maar nu gepaard met vernedering.
En heel veel, ook openlijk, leedvermaak. Want leedvermaak is
de gedaante die onze jaloezie openlijk aanneemt, wanneer ie
mand waarop we jaloers zijn, onderuit gaat.
Het overkwam Paris Hilton, erfgename van de grondlegger
van de gelijknamige hotelketen. De opwinding van media en
publiek rondom het tijdstip van haar gevangenzetting demon
streert één van die rare streken waarmee mensen, evenals veel
andere diersoorten, zijn uitgerust: een natuurlijke neiging tot
meedogenloosheid tegenover zwakte. Het is diezelfde neiging,
die kinderen ertoe brengt ande
re, doorgaanse zwakke(re) kinde
ren te pesten. Zoals het ook die
neiging is, die maakt dat oudere,
sterkere broertjes of zusjes vaak
jaren terreur uitoefenen over de
jongere en zwakkere. Ook veel
huiselijk en zinloos geweld is er de uitdrukking van. Net als
het korzelige of ronduit agressieve gedrag dat jongere, fittere,
snellere mensen vaak jegens oudere, zwakkere, en langzamere
medemensen vertonen.
Het 'geval Paris Hilton' demonstreert nóg een andere rare
menselijke streek. Nauwelijks had ze een paar dagen gevangen
gezeten, of ze mocht weer naar huis. Met een enkelband om
en een bewegingsruimte van een kilometer rondom haar wo
ning, maar toch. Wat heeft in godsnaam de gevangenisdirectie
doen besluiten dat toe te staan? Ze kon op haar klompen aan
voelen dat het een razend publiek protest zou oproepen? In
derdaad rolde de term 'klassejustitie' over het land. Maar min
stens zo interessant is de vraag wat Paris en haar adviseurs
deed besluiten het verzoek in te dienen haar gevangenisstraf
om te zetten in huisarrest. Want ook zij wisten natuurlijk dat
media en publiek daar volledig van over de rooie zouden gaan.
Het antwoord op beide vragen is een tweede rare menselijke
streek: de natuurlijke neiging om macht tot recht te verheffen.
De familie Hilton is een machtige familie, waarvan de invloed
en relaties reiken tot in de hoogste kringen. Door politie en jus
titie en ook door gevangenisdirecties worden leden van zulke
families met meer egards behandeld dan gewone mensen. We
tenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat mensen met
veel macht, rijkdom, roem of grote uiterlijke aantrekkelijkheid
voor dezelfde vergrijpen doorgaans lagere straffen krijgen, eer
der ontslagen worden van rechtsvervolging of zelfs niet ver
volgd worden. Dat heeft deels te maken met het feit dat ze de
beste advocaten kunnen inhuren. Maar voor een veel groter
deel komt het doordat Vrouwe Justitia ook maar een mens is,
onderhevig aan dezelfde beïnvloeding door status, macht en
uiterlijk als andere mensen. Ze is allesbehalve blind en doof.
Die houding is het spiegelbeeld van wat de machtigen en rij
ken der aarde zelf vinden. Ze menen werkelijk dat ze niet als
de gemiddelde burger behandeld behoren te worden.
Vandaar het drama dat Paris opvoerde toen ze terug moest in
de gevangenis: „Oh mama, this isn't right!" Een deel daarvan
was, denk ik, niet gespeeld. Vrijwel zeker is ze drugsverslaafd.
Als verslaafde zonder drugs de cel in moeten, is een kleine hel.
Maar hoe dan ook, rare mensen als we zijn, hebben we van al
die zwakte van een mooi, rijk mens wel mooi dubbel genoten.
Passie, Intuïtie en Talent, sa
men afgekort is dat PIT.
Het zijn drie eigenschap
pen waarmee een jonge
werkende vrouw het een eind kan
schoppen. Maar als je niet de kans
krijgt je hart te volgen, niet durft
te vertrouwen op je intuïtie en
niet goed weet wat je sterkste kan
ten zijn, kom je in de problemen.
Suzanne Unck schreef een over
zichtelijke hulpgids voor jonge
vrouwen die weten dat het beter
kan. Unck kent de valkuilen maar
al te goed: op haar 28e maakte ze
een burn-out door. Voor een groot
Veruit de meeste kleuters
zijn nog lang niet toe aan
lezen en schrijven. Wat ze
wel en niet kunnen, is met
simpele proefjes te bepalen.
door Jan Dijksma
foto's Maartje Blijdenstein/CPD
Veel scholen beginnen al
in groep twee, bij de kleu
ters, met de eerste lesjes
lezen en schrijven. Niet
doen, waarschuwt ontwikkelings
psycholoog Ewald Vervaet. Kinde
ren kunnen daardoor juist dyslexie
ontwikkelen. Vervaet laat kinde
ren zelfportretjes tekenen. Hij laat
ze tellen en vraagt dan of ze vanaf
twintig ook terug kunnen tellen.
Hij laat ze kiezen: waarin zit meer
limonade, in dat lange, hoge glas
of in dat korte, brede? En als die li
monade nou uit dat hoge glas is
overgegoten in dat brede, zit er
dan nog steeds minder in?
Vervaet, psycholoog in Amster
dam, heeft een heel repertoire
proefjes om na te gaan in welke
ontwikkelingsfase een kind zit.
Dat zouden scholen ook veel meer
moeten doen, om te voorkomen
dat ze leerlingen te vroeg aan het
lezen en schrijven zetten. Want
dat gaat vaak mis, constateert hij.
Het risico bestaat dat kleuters fou
ten aanleren, die ze meenemen
naar groep 3. Dat ze bij het schrij
ven letters spiegelen en bij het le
zen vooral losse letters zien en de
rest van het woord raden, zoals bij
dyslexie vaak gebeurt.
Het niveau van lezen en schrijven
is aan het eind van de basisschool
in de afgelopen jaren gedaald,
blijkt uit recente onderzoeken.
Dyslexie is een hardnekkig pro
bleem. En dat heeft het onderwijs
deels aan zichzelf te danken, stelt
Vervaet. Omdat scholen te weinig
oog hebben voor de ontwikkelings
fasen van een leerling. De meeste
kleuters moet je vooral nog lekker
laten kleuteren. „Vroeger leerden
we op de lagere school alle letters
van het alfabet in een maand of
twee, omdat we er aan toe waren.
Dan neem je als kind die kennis
op als een spons. Nu beginnen
scholen steeds vroeger met lezen
en schrijven, vaak al in groep 2.
Wat is het effect? Het wordt min
der. Dan gooien we er in een re
flex wat meer Pokon bij, in de
hoop dat het beter wordt."
„Vaak zien leraren ook wel dat ze
te veel eisen van hun leerlingen. Je
kweekt alleen maar tegenzin als je
lezen en schrijven opdringt. Maar
de onderwijsinspectie verlangt dat
kinderen zo snel mogelijk door de
school gaan. Terwijl jonge kinde
ren die nog niet klaar zijn voor het
echte leren in groep 3 rustig nog
een jaartje langer zouden moeten
kleuteren."
De school staat steeds onder druk
als het om prestaties gaat. Maar on-
Ontwikkelingspsycholoog Ewald Vervaet.
derwijskundigen maken helemaal
foute keuzen, vindt Vervaet. Zo is
het gedachtegoed van de Zwitserse
psycholoog Jean Piaget (1896-
1980), die zijn leven lang de psy
chologische ontwikkeling van kin
deren bestudeerde, zo'n beetje he
lemaal uit het onderwijs verdwe
nen. Piaget onderscheidde als eer
ste verschillende fasen in de ont
wikkeling. Vervaet doet dat ook.
In zijn eerste boek Groeienderwijs,
psychologie van nul tot drie be
schrijft hij aan de hand van een
lange reeks proefjes tien fasen in
de ontwikkeling van het jonge
kind. In Naar school, psychologie
van drie tot acht, dat deze week ver
scheen, doet hij dat opnieuw. Hier
onderscheidt hij vier fasen, waar
bij vooral de overgang van fase 13
naar 14 - van kleuter naar jong
schoolkind - essentieel is. Als het
daar mis gaat, stelt Vervaet, kan
dat later problemen opleveren.
De ontwikkelingspsycho
loog put in zijn boek over
vloedig uit de proefjes die
hij met verschillende kinderen
deed om te bepalen in welke fase
ze zitten. Die zijn volgens Vervaet
deels bepaald door leeftijd, maar
ze verschillen per kind. En elk
kind kan op allerlei gebieden ook
in verschillende fases zitten. In fa
se 13 - de echte kleutertijd - is alles
nog onomkeerbaar en rechtlijnig.
Het kind staat met één been in de
werkelijkheid. Het tekent een
schoorsteen op een dak, maar die
staat net zo scheef als het schuine
dak zelf. De pijp verticaal tekenen
is veel te abstract. Vraag een kind
in fase 13 de vloeistof in te vullen
in een fles die scheef staat in een
tekening, dan zal de lijn echt nog
niet horizontaal zijn. Leg vijf zwar
te damstenen dicht bij elkaar op
een rij en vijf witte wat verder uit
elkaar, dan zal een echte kleuter
denken dat er meer witte stenen
liggen. Het rijtje is immers langer.
Als eerste stap naar het schrijven
kunnen kleuters een gesproken
woord in lettergrepen 'hakken'.
De eerste letters die ze schrijven,
zijn vaak nog 'gespiegeld' - vooral
bij hoofdletters als de N en E. Le
zen gaat nog in losse letters, om
deel werd ze ziek omdat ze te lang
bezig was geweest zich naar ander
mans verwachtingen te voegen in
plaats van haar eigen weg te gaan.
In 2003 startte ze haar eigen prak
tijk in counseling en coaching.
Vrouw met PIT treft voor jonge
vrouwen de juiste toon: to the
point, maar niet te zakelijk, vro
lijk, maar niet kinderachtig.
De illustraties van Maaike Hartjes,
bekend van de Viva, passen er pri
ma bij.
ryi Vrouw met PIT, Suzanne Unck, Scrip-
tum, 18,95 euro.
Het woud van persoonlijke
coachingsmethodes heeft er
weer een variant bij: Het
Talentenspel. Tienduizenden
Nederlanders spelen het
spel over hun 'levensmissie'.
Dr. Willem Glaudemans, de
man die het ontwikkelde,
maakt er overuren mee.
door Arvid van der Wolf
Altijd toneelspeler of dan
ser willen zijn, maar het
nooit geworden? Dan is
het tijd voor Het Talen
tenspel, dat je talenten in de goede
orde zet, ze uitdaagt te gaan leven
en uitzicht biedt op je levensmis
sie. Daar draait het allemaal om,
zegt Willem Glaudemans, coach
en publicist. „Door veel met men
sen te werken, ontdekte ik dat ie
dereen een levensmissie of levens
droom heeft. Iets wat hij graag wil
doen, maar velen komen er niet
aan toe. Dat kan frustrerend zijn.
Wellicht ben je uitgeput in je werk
en privéleven en moet je verande
ren. Maar je doet het niet omdat je
de moed niet hebt of de mogelijk
heden niet ziet. Dan is het zinvol
naar je levensmissie te kijken."
Voor de Utrechtse coach staat vast
dat ieder mens bij zijn geboorte
een levensmissie meekreeg én de
talenten die te realiseren. „Voordat
je kunt uitvinden wat je missie is,
moet je eerst je talenten kennen.
Er is vaak verwarring over welk ta
lent het meest aan bod moet ko
men. Soms is een bepaald talent te
dominant en verdringt het andere,
die ook nodig zijn voor goed func
tioneren. Dan is het zaak eerst har
monie te creëren tussen de talen
ten door er richting aan te geven
en er zelf de baas over te worden."
