Meningen
Bomen moeten de woestijn stoppen
Sociale werkvoorziening is altijd vol
Noorwegen
profiteert
van warmer
klimaat
Keniaanse knokt met
haar beweging voor
zuiver water in Afrika.
Er komen wel steeds
nieuwe gegadigen, maar
haast niemand vertrekt.
Voornaamste winst te
halen in landbouw,
transport en toerisme.
10 I Dinsdag 12 juni 2007 PZC
Wangari Maathais grootste zorg is dat de Sahara zich verder uitbreidt richting zuiden, en de Kalahariwoestijn naar
het noorden. „Als die twee elkaar ontmoeten, betekent dat het einde van Afrika." foto Roland de Bruin/CPD
door Merle Tip
den haag - „Wat, ik niet meer zo
strijdvaardig als vroeger?" De Keni
aanse Wangari Maathai (67) kijkt
zowel verbaasd als beledigd. Nog
in de jaren negentig was zij de re
bel en het geweten van de Keni
aanse samenleving. De luis in de
pels van de regering. Ze liet een
zaak niet rusten totdat ze gewon
nen had. Haar organisatie Green
Belt Movement is tegenwoordig zo
wel binnen als buiten Kenia actief
met het planten van bomen. De or
ganisatie floreert, sinds Maathai in
2004 de Nobelprijs voor de Vrede
won. Haar grootste zorg is dat de
Sahara zich verder uitbreidt rich
ting zuiden, en de Kalahari woes
tijn oprukt naar het noorden. „Als
die twee elkaar ontmoeten, bete
kent dat het einde van Afrika." Als
het aan haar ligt, komt het niet zo
ver. De Green Belt Movement
heeft in Kenia inmiddels zo'n veer
tig miljoen bomen geplant, van
groenstroken tot hele bossen. I lon-
derdduizenden mensen, vooral
vrouwen, zijn betrokken bij het
planten van de zaailingen en het
verzorgen van de bomen. Ze krij
gen een toelage als de boom het
goed doet. Het project begon in de
'Als die twee woestijnen
elkaar ontmoeten, betekent
dat het einde van Afrika'
jaren zeventig ook als manier voor
vrouwen om een eigen inkomen
te verwerven. Maar het had ook
een praktisch doel. Bomen om het
erf betekent hout om op te koken.
Ze bieden bovendien schaduw.
Wangari Maathai groeide op in
een familie van landarbeiders. Al
jong leerde ze van haar moeder
het land te bewerken. Het viel
haar op dat onder de wortels van
de vijgenboom altijd schoon water
te vinden was. Later werden bo
men gekapt om plaats te maken
voor theeplantages. Ook de vijgen
boom verdween. Op die plek wil
de nooit meer iets groeien en ook
het water was weg. De aarde
droogde op en rivieren werden
modderstroompjes. Maathai zag
dooi Lianne Sleutjes
alphen aan den rijn - ln zeven
tien landen leggen winkeliers hun
kranten en ansichtkaarten in me
talen rekken uit Alphen aan de
Rijn. De Sociale Werkvoorziening
(SWA) maakt er vijftigduizend
per jaar. „Met 65 man draaien
we op die metaalafdeling een om
zet van 4,5 miljoen euro", zegt al
gemeen directeur Herman Fran-
kes.
Een gewild product, terwijl de ma
kers ervan slechts moeizaam bij ge
wone werkgevers aan de slag kun
nen. Bij een sociale werkvoorzie-
haar geliefde land verschralen en
de boeren verarmen.
Ze spoorde vrouwen aan bomen
te planten. Eerst rond scholen en
boerderijen. Later hele bossen.
„Nu vertellen mensen mij dat de
ning werken mensen die alleen on
der aangepaste omstandigheden
aan de slag kunnen. Ze hebben bij
voorbeeld een lichamelijke of ver
standelijke handicap, zijn psychia
trisch patiënt of verslaafd. Lande
lijk telt de werkvoorziening zo'n
honderdduizend werknemers.
Ruim 15.000 mensen wachten op
een arbeidsplaats. De SWA heeft
zeshonderd werknemers. Ze kent
een wachtlijst van honderd men
sen die er gemiddeld zo'n twee
jaar op staan.
Niet iedereen is volgens Frankes in
staat om onder begeleiding of via
detachering te werken bij een ge
woon bedrijf. „Ik krijg hier schizo-
frenen binnen met de indicatie be
geleid werken. Ie lacht je dood. Er
zit geen werkgever te wachten op
rivieren weer helder water heb
ben. Het valt ze dus ook zelf op
hoe belangrijk deze bomen zijn
voor de natuur."
Als het aan haar ligt wordt natuur
en milieu het belangrijkste vak op
een schizofreen. Werkgevers zijn
conservatief, ze willen geen span
nende avonturen met gehandicap
ten. We hebben vooral kleine be
drijven in Nederland. Als die ie
mand aannemen, willen ze de bes
te."
Dat tekent het probleem van de
'Ik krijg hier schizofrenen
met de indicatie begeleid
werken. Je lacht je dood'
werkvoorziening. Werknemers
kunnen moeilijk elders terecht
waardoor de wachtlijsten nauwe
lijks slinken. „Mensen zijn volleer
de vakkrachten. Ze halen vakdiplo
ma's. van eiektromonteur tot las-
school. „Het is toch te gek dat on
ze kinderen van school komen
met een landbouwdiploma en
niet weten hoe ze grond moeten
bewerken. Dat ze zichzelf niet
eens kunnen voeden."
ser. Als ze solliciteren en de werk
gever hoort dat ze bij SWA zitten,
is het echter nee. Het is een stig
ma. Daarom hebben we ook apar
te bv's opgericht. Kunnen ze zeg
gen dat ze daar werkervaring heb
ben."
Wat volgens Frankes wel helpt, is
een quotum instellen: de verplich
ting om een aantal gehandicapten
in dienst te nemen. „Dat pakt in
de Verenigde Staten goed uit. Hier
geeft zelfs de overheid het slechte
voorbeeld. Waar zie je een gehan
dicapte werken?" De uitstroom bij
SWA is vijf tot zes procent per
jaar. „Als het economisch slecht
gaat, krijgen we ze terug. Want |a-
pie loopt niet zo hard dus die
moet er uit. En ze hebben een te
rugkeergarantie."
door onze correspondent
Windy Kester
OSLO - Het jaar 2040: Nederland
staat onder water. Afrika is uitge
droogd en verhongert. Zuid-Ame-
rika heeft geen drinkwater meer.
Maar het noorden van Scandina
vië groeit en bloeit. Dankzij opwar
ming van de aarde. „Klimaatveran
dering heeft hier ook positieve ge
volgen voor de samenleving en
economie", zegt de Noor PS1
Prestrud, één van de auteurs van
het milieurapport van de Verenig
de Naties dat onlangs uitkwam.
Uit het rapport blijkt dat zeker
veertig procent van de wereldbe
volking de komende jaren reke
ning moet houden met smeltende
gletsjers, lawines, een hogere zee
spiegel, extreme droogte of juist
overstromingen en gebrek aan
schoon drinkwater. „Maar een stij
ging van 1 tot 3 graden kan positie
ve effecten hebben voor het noor
den, dat dan een perfect klimaat
krijgt." In de toekomstvoorspelling
zijn de grote winnaars de boeren.
De lente zal eerder beginnen en
herfst later invallen. „Scandinavië,
maar ook Siberië en Canada, kun
nen een langer seizoen en dus gro
tere productie in de landbouw ver
wachten."
Ook de transportsector profiteert.
Sommige toekomstvoorspellers
denken dat de Noordelijke I)szee
al in 2040 's zomers ijsvrij kan
zijn. Een groot voordeel voor de
scheepvaart, denk Prestrud: „De
reis per schip van Rotterdam naar
lapan wordt tien dagen korter als
je niet meer door het Suezkanaal
hoeft, maar via de noordelijke rou
te kunt." En dan is er ook nog spra-
'De reis per schip van
Rotterdam naar Japan wordt
tien dagen korter'
ke van een paradox. Fossiele brand
stof zoals steenkool en olie, boos
doeners in de opwarming van de
aarde, zijn bij een warmer klimaat
in het noorden eenvoudiger uit de
arctische Barentszzee te halen.
)an-Gunnar Winther van het
Noorse Poolinstituut in Tromso
verwacht ook economische groei
door klimaatverandering. Als het
straks in Spanje en Frankrijk te
warm is, zullen mensen hun zo
mervakantie liever in een behaag
lijk Scandinavië doorbrengen. Het
zelfde geldt voor skivakanties. Als
de Alpen sneeuwvrij zijn, kiest de
wintersportliefhebber wellicht
ook voor het hoge noorden.
De wetenschappers vinden niet
dat de economische voordelen be
tekenen dat landen als Noorwe
gen, Zweden en Finland nu tevre
den achterover kunnen leunen.
„Het neemt niet weg dat klimaat
verandering globaal gezien een uit
daging is met hoofdzakelijk nega
tieve gevolgen. We hebben een
morele verantwoordelijkheid ten
opzichte van de 'verliezers' zoals
Afrika", stelt Winther.
