Cultuur
De koningin van de travestie is dood
iOTCH-A'ME
'Doctor Atomic op niveau van Mozart'
Hans van den Hoek was
als Daisy Dynamite
koploper in gay-vertier
Amerikaanse componist
John Adams zet ons
opnieuw aan 't denken.
BN/DESTEM Vrijdag 8 juni 2007 51
door Corrie Verkerk
Als de boomlange travestieartiest
Daisy Dynamite schreef Hans van
den Hoek showhistorie. Een gran
de diva was hij, met een niet be
paald geschoolde, maar wel sensue
le, donkere en heel eigen stem, de
man die met zijn versie van
Botch-a-me in 1973 een hit scoorde.
Dinsdag overleed hij, 78 jaar oud.
Al jong voelde Hans van den Hoek
zich aangetrokken tot het artiesten-
bestaan en in 1948 vertrok hij naar
Parijs om er als danser te gaan wer
ken. Maar hij ontwikkelde in die
stad ook een ander talent: de tra
vestie. Al snel kwam zijn alter ego
Daisy Dynamite om de hoek kij
ken. Het verhaal gaat dat hij voor
het eerst als travestiet optrad bij
het cabaret van Madame Arthur,
om een zieke vriendin te helpen.
In Amsterdam kende hij het gay
uitgaanscircuit als geen ander. „Hij
werkte er ook als barkeeper in de
bekende zaak Bonaparte", weet Jo-
han de Graauw, die de laatste
maanden van Van den Hoeks le
ven een van zijn twee buddy's
was. „Als we er binnen kwamen,
riep hij al van verre: 'Zo meiden,
wat mag het zijn'." Bizar eigenlijk,
realiseert De Graauw zich, hoe ze
elkaar zo veel jaren later in heel
wat treuriger omstandigheden zou
den terugzien. „Hans was voor mij
als buddy de eerste 'cliënt' die
geen aids had. Hij leed aan algehe
le malaise, had darmkanker, pro
blemen met zijn hart."
Tijdens zijn/haar gloriejaren toren-
De hoes van het plaatje waarmee Daisy Dynamite in 1973 de hitlijsten be
stormde. foto CPD
de 'glamourreuzin' Daisy Dynami
te hoog uit boven haar aanbidders
in de cabarets van Europa, schrijft
de Homo Encyclopedie van Neder
land. 'De jaren zestig waren het de
cennium van de nachtclubs, zaken
met veel goud en pluche, een klei
ne bühne en live-entertainment,'
aldus de encyclopedie. En Daisy
was er een sprankelende ster.
Toen dat nachtclubtijdperk ten ein
de liep, sloeg ook Daisy Dynamite
een andere richting in. Botch-a-me
uit (Amerikaans Italiaans voor
'kus me') bracht nieuwe roem,
maar de daarop volgende singles
bleven in de tipparade steken.
Er verscheen ook nog een elpee,
die inmiddels tot de collector's
items gerekend mag worden:
Daisy Dynamite, Live at The Oscar
Wilde. Als acteur dook Hans van
Ze was de sprankelende ster
van het gay-uitgaansleven in
de jaren '60 in Amsterdam
den Hoek op in diverse films. Zo
verscheen hij in Fellini's Casanova,
lag hij voor lijk in de Maigret-film
Un Crime En Hollande en speelde
hij als man én als travestiet in Paul
Cammermans' Maandag de Negen
tiende.
Maar de bühne bleef toch trekken
en zo belandde Van den Hoek bij
het Funhousegezelschap van Rob
van Houten, waar hij een paar sei
zoenen te zien was. Van Houten:
„Ik hield er wel van met heel uit
eenlopende mensen te werken en
was op hem attent gemaakt. Hij
trad toen op in clubjes waar hij
zich in de toiletten stond te verkle
den. Uiteindelijk heeft hij wel zo'n
vier, vijfjaar bij ons gewerkt. Speel
de hij in de sterfscène-top 50 Cleo
patra, terwijl Feike Boschma slan
gen om hem heen drapeerde. Hij
was ook de beste dame van het ge
zelschap. Hij zat ook altijd bij de
dames in de kleedkamer en wilde
dan de mooiste zijn."
Uiteindelijk braken rugklachten
hem op en nam Van den Hoek af
scheid van Funhouse en ten slotte
ook van zijn alter ego Daisy Dyna
mite. De 'koningin-moeder van de
Amsterdamse travestie', zoals de
homo-encyclopedie hem noemt,
trok zich terug in een pand aan de
Marnixstraat. „Hij leefde er tussen
de foto's en de artikelen van
toen", aldus De Graauw. De laatste
maanden van zijn leven bracht hij
door in het verzorgingshuis Ber-
nardus, ook bij de Marnixstraat.
Rijk was hij niet geworden van
zijn perioden van succes. Maar dat
het geld bij leven was opgegaan,
vond hij prima. De Graauw: „Hij
zei altijd: 'Wat maakt het uit. Ik
ben langer dood dan dat ik leef."
Nailpin en
The Undedinables
De Belgische punkrockband Nail
pin, bekend van het TMF-program-
ma Road Rally, doet donderdag 14
juni onze regio's weer aan. In de
Mezz geeft Nailpin samen met
The Undedinables een concert.
De band speelde in 2006 onder
meer op Rock Werchter en het
Punkspring-festival in Japan. The
Undedinables bestaan sinds 1992
en maken vanaf die tijd ook punk
rock. Het concert van aanstaande
donderdag zal een voorproefje zijn
van het nieuwe album van The
Undedinables.
do 14 juni, Mezz, Breda
Festival Chassé met Khaled
Tijdens het Spinoff-festival in het
Chassé Theater zingt onder ande
ren zanger Khaled, bekend van de
hit Aïsha. Buiten muziek zijn er
ook dans- en toneelvoorstellingen
in het Bredase theater. Verder tre
den artiesten op als Riaz di Polon,
Silk String Quartet, Tombaz,
Zwart Licht en NL Mundo.
zo 10 juni, Chassé Theater, Breda
door Hans Visser
Robert Oppenheimer en zijn team
werken in juli 1945 aan de ontwik
keling van de atoombom. Op 16
juli moet om 05.30 de eerste proef
worden genomen. Intussen rijzen
bij de vrouw van Oppenheimer
grote twijfels. Ziedaar het thema
van de opera Doctor Atomic, gepre
senteerd in het Holland Festival.
Onder leiding van dirigent Lawren
ce Renes, beleeft deze nieuwe ope
ra van de Amerikaanse componist
John Adams zondag in het Amster
damse Muziektheater zijn Europe
se première. Na Nixon in China en
The death of Klinghoffer is Doctor
Atomic opnieuw een werk waar
mee Adams het publiek aan het
denken wil zetten.
Renes (37) is net terug van een
tournee met de sopraan Kiri te Ka-
nawa en als hij eind juni klaar is in
Amsterdam, wacht het vliegtuig
naar Amerika. „Ik ben nog zelden
in Nederland, maar ik kom ooit te
rug. Voorlopig wil ik me in het bui
tenland ontwikkelen.
Lawrence Renes heeft al veel werk
van Adams gedirigeerd. „Hij wordt
nog vaak gezien als componist van
minimal music, maar deze opera
is muzikaal zo veel rijker. Hij
schreef voor Oppenheimer een
aria die emotioneel op het niveau
van Mozart ziL Als het publiek
daarvoor open staat, maakt het
Dr Atomic, een drama van John Adams over de eeuwige wereldstrijd om de
macht. foto CPD
straks iets schitterends mee. Ik heb
John Adams ook persoonlijk leren
kennen, een fascinerende, ondoor
grondelijke man, maar als je luis
tert naar zijn muziek leer je hem
toch echt kennen."
JDoctor Atomic hebben we samen
bekeken. Zittend achterin het ope
rahuis van San Francisco. Daar
wees hij me op details, maar intus
sen is de voorstelling al weer an
ders dan bij de première. Hij heeft
er stukken uitgehaald en bijge
schreven. Ook regisseur Peter Sel-
'Een opera over de maker
van de atoombom
gedateerd? Dan Aïda ook!'
lars heeft voor deze Amsterdamse
productie veel veranderd.
Doctor Atomic was in Amerika een
succes. Toch is het grote publiek
nog altijd huiverig voor nieuwe
muziek. „Veel mensen hebben het
vertrouwen daarin verloren. Begrij
pelijk, want 95 procent van de
nieuwe muziek is slecht. Maar ik
denk dat Adams overeind blijft.
Hij probeert geen populaire mu
ziek te schrijven, alles komt voort
uit hemzelf."
Is een opera over de allereerste
proef met een atoombom niet wat
gedateerd? „Dan is Aïda van Verdi,
een geschiedenis uit het oude
Egypte, ook gedateerd. Uiteinde
lijk gaat die opera vooral over men
sen die macht hebben over ande
ren. Doctor Atomic draait om de
vraag: hoe gaan we om met iets
dat de wereld kan vernietigen?"
Heel actueel, zegt Renes. „Het
Amerikaanse parlement besloot
onlangs het gebruik van kernwa
pens weer bespreekbaar te maken,
terwijl natuurlijk al die wapens de
wereld uit moeten."
„Oppenheimer en de zijnen had
den geen idee van wat er zou kun
nen gebeuren. Stel je voor: iemand
heeft nog zonnebrandolie gekocht,
factor 25, omdat hij vermoedde
dat er bij de ontploffing wel eens
een heel fel licht zou kunnen ont
staan. Onlangs is een brief uit 1945
vrijgegeven waarin Amerikaanse
wetenschappers president Truman
waarschuwen voor mogelijke ge
volgen die proef Zo zou door een
kettingreactie de hele atmosfeer in
brand kunnen gaan. Die brief
heeft Adams op muziek gezet en
die speelt een rol in de opera."
„De echte reden om de bom te ge
bruiken was dat Truman aan Rus
land wilde laten zien dat Amerika
na de val van Duitsland en Japan
de wereldleider zou zijn. Daarom
moest die proef hoe dan ook op 16
juli, om 05.30 uur worden geno
men, want op dat moment verga
derde Truman in Potsdam met Jo
sef Stalin over de verdeling van de
wereldmacht."
Doctor Atomic, door De Nederlandse
Opera. Muziek John Adams. Peter
Sellars. Te zien: Amsterdam, Mu
ziektheater, Holland Festival, 10,13,
17,19, 23, 25, 27, 29 juni, 1 juli. Uit
zending: Radio 4, 23 juni, 19 uur.
het dorpscentrum zullen zowel in
cafés als buiten op straat groepen
optreden. Grote namen als Laura
Fygi (foto) en Hans Dulfer zijn de
hoofdacts van het festival.
t/m 10 juni, Oirschot
Operette Der Bettelstudent
Voor deze operette zijn professio
nele solisten ingehuurd om samen
met het gezelschap van de Baronie
Operette een goede productie neer
te zetten. Het verhaal is gebaseerd
op het toneelstuk The Lady Of
Lyons van Edward Bulwer-Lytton.
zaterdag 9 juni, theater de Bussel,
Oosterhout
Kelis in 013
Na de hit Caught Out There heeft
zangeres Kelis al heel wat meer ge
produceerd. Elk album betekende
tegelijk een andere stijl en een an
der imago. In de 013 in Tilburg
zingt de vrouw van rapper NAS al
haar hits en songs.
=►13 juni, 013 grote zaal, Tilburg
Voorverkoop
vanaf 9 juni
Woven Hand, 4 augustus 2007, Ti-
voli, Utrecht
Maroon 5, 8 december 2007, Bra
banthallen, Den Bosch
Ilse DeLange, 13 december 2007,
013, Tilburg
Live From Buena Vista, 25-30 janua
ri 2008, diverse locaties
The Tragically Hip, ondermeer 1 ok
tober De Effenaar, Eindhoven
25 jaar jazz in Oirschot
Vandaag begint voor de 25e keer
het Jazzweekend in Oirschot. In
