Zeeland
Er werd ook 'op de hoop' gebouwd
r,
i
-m/J
Het bouwen van
hoogaarzen werd een
gouden greep.
PZC Woensdag 6 juni 2007 35
door Rinus Antonisse
De scheepswerf van Meer
man in Arnemuiden
kan bogen op een lange
geschiedenis. In 1763
kreeg ene Pieter Broers uit Slied-
recht van het stadsbestuur vergun
ning voor oprichting van een werf
met helling, bij het nieuwe Hoofd
achter de kolenpakhuizen. In het
zelfde jaar verhuisde lacobus Meer
man van Driewegen naar Arne
muiden en het is goed mogelijk
dat die bij Broers ging werken.
De werf verwisselde enkele malen
van eigenaar en onderging enkele
uitbreidingen. In 1786 kocht lacob
Meerman de werf, met bijbehoren
de loods en kanthelling. In 1805
kwam er een nieuwe loods bij en
werd een oude zoutkeet voor op
slag gekocht. Zes jaar later werd
een tweede kanthelling aangelegd.
Zo ging dat gestaag verder.
Rond 1850 liep het aantal vissers
boten door de slechte economi
sche toestand sterk terug en daar
door ook het werk op de werf
Meerman wist zich echter te hand-
Na twintig stille jaren meren
weer hoogaarzen af aan de
Arnemuidse Zuidwal.
haven. De bouw van houten hoog
aarzen, vooral voor de garnalen-,
oester- en mosselvisserij, bleek
een gouden greep te zijn. Tussen
1869-1902 bouwde Meerman circa
205 hoogaarzen, soms wel zeven
per jaar.
De bouw van een hoogaars vergde
drie tot vijf maanden. Er was geen
uitgewerkt plan, maar een ruwe
schets. De meeste hoogaarzen wa
ren 13 meter lang en wogen tussen
16 en 34 ton. In de jaren dertig van
de 20ste eeuw werden de schepen
langer en kregen ze een motor.
Ook liepen bij Meerman wel heng
sten, botters en schietschouwen
van stapel. Er werd niet alleen op
bestelling gebouwd, maar ook 'op
de hoop', voor eigen rekening.
Na de 1\veede Wereldoorlog werd
een elektrische helling aangelegd
en een mastbok (een paal met een
laadboom) geïnstalleerd. De hoog
aarzen verdwenen als vissersvaar
tuig uit beeld. Het type bleef nog
lang populair als jacht. In 1962
bouwde Meerman de laatste nieu
we hoogaars voor de pleziervaart.
In 1986 sloot de werf De twee hel
lingen, zwartgeteerde loodsen en
de bouw- en houtloods verkom
merden. Tot het idee ontstond de
werf te behouden en restaureren.
In 2003 kocht de gemeente Middel
burg de werf voor het symbolische
bedrag van één euro van Cornelis
Meerman. Het complex wordt de
nieuwe thuisbasis van de Stichting
Behoud Hoogaars. Najaar 2006
was de restauratie zover gevorderd
dat na 20 stille jaren de eerste drie
hoogaarzen begroet konden wor
den.
Voor de exploitatie van de werf is
een aparte stichting opgericht, de
stichting Historische Scheepswerf
C. A. Meerman. In het bestuur zit
ten vooral mensen uit Arnemui
den (wijkbeheergroep, historische
vereniging, museum). De stichting
beheert de werf en geeft die in ge
bruik aan de Stichting Behoud
Hoogaars.
Scheepswerven in Zeeland, door A.
F. Franken; uitgave De Koperen
Tuin, Goes.
Links scheepsloods met ervoor te restaureren kraanauto; rechts zaagloods
met museumfunctie foto Ruben Orecl
Over de stichting SBH
Tekening van de Tholense hoogaars 'TH 35'
1
k
t
h*-r mac
v Stichting Behoud Hoogaars op
gericht in 1990.
e Doel: erfgoed van de Zeeuwse
visserij bewaren, onder meer
door restaureren schepen, orga
niseren vaartochten, deelname
manifestaties en historisch on
derzoek.
Vier schepen in eigendom: de
hoogaarzen Alcyon en Andries
Jacob (YE36), de hengst Drie
Gebroeders (TH49) en de te
restaureren hoogaars Triton
(TH 2).
Aantal donateurs circa 850,
aantal vrijwilligers ruim 100; ei
gen blad Consent.
De SBH is deelnemer in het
Platform Maritiem Erfgoed
Zeeland, dat zorgt voor belan
genbehartiging van het varend
erfgoed.
Websites www.hoogaars.nl;
www.scez.nl (maritiem erf
goed).
foto Lex de Meester
