eilig worden: kwestie van
ïel geduld en wat geluk
im v17
PZC Zaterdag 2 juni 2007
Interieur van de kapel met het beeld van de Limburgse priester.
foto Peter Schols
door Serge Sekhuis
Heilig word je niet zomaar.
Daar gaat een vaak decennia
lang, door Rome tot in de
tail omschreven en geregis
seerd proces van getuigen
verhoren, theologische en medische be
wijsvoering en historisch onderzoek aan
vooraf. In het geval van pater Karei kwam
het bevrijdende Vaticaans sms-je pas na 73
jaar.
Harrie Broers, sinds 1995 pastoor te Mun-
stergeleen, heeft voor de gelegenheid alle
data nog even op een kladje onder elkaar
gezet. Drie briefjes vol. Bovenaan staat 13
november 1935: Paus Pius XI ondertekent
het decreet van inleiding: de officiële start
van een mogelijke zaligverklaring van mo
lenaarszoon Andreas Houben.
„Na de pauselijke goedkeuring is toen in
drie bisdommen tegelijk gestart met het
horen van getuigen en verzamelen en be
studeren van brieven en ander schriftelijk
bewijsmateriaal. In Roermond, Doornik
en in Dublin, waar hij evangeliseerde en
op 5 januari 1893 overleed, maar bij leven
al door gelovigen werd geroemd vanwege
zijn genezende gaven."
Bij deze getuigenissen moeten we volgens
Broers denken aan nog levende me
de-broeders, familieleden van pater Karei
of overleveringen van jeugdvrienden,
maar ook gewone gelovigen die belijden
dat hen op zijn voorspraak een wonder is
geschied.
Alle getuigen, in persoon of op papier, wor
den gehoord door een speciale commissie
of bisschoppelijke rechtbank. Daarin heb
ben behalve enkele notarii, die zorgen
voor zorgvuldigste documentatie van het
vergaard bewijs, ook een medicus en kerk
jurist (de promotor fidei) of advocaat van
de duivel zitting, die moet nagaan of de
voorgedragen zalige wel zo vroom was als
hij zich voordeed.
Het horen van getuigen en verzamelen
van schriftelijk bewijs kan jaren vergen. In
de bisdommen Roermond en Dublin wor
den tot maart 1937 46 getuigen gehoord.
Op de 30e van die maand wordt het ge
heel gebundeld, met lak verzegeld en per
koerier vanuit Roermond naar de Riten-
congregatie in Rome gestuurd. In oktober
van dat jaar stuurt ook Dublin zijn bewijs
materiaal op.
Uiteindelijk doel van de commissie is vast
te stellen dat de gewenste zalige de drie
goddelijke deugden (geloof, hoop en lief
de) en vijf kardinale deugden (rechtvaar
digheid, voorzichtigheid en wijsheid, ma
tigheid, dapperheid of sterkte en kuisheid)
op heldhaftige wijze in zijn leven heeft be
leefd, of ten minste daarnaar heeft ge
streefd.
Op 30 april 1938 wordt in het Vaticaan, op
last van paus Pius XII, begonnen met het
maken van een Italiaanse samenvatting of
Summarium van pater Kareis processtuk
ken. Deze is ruim 2,5 jaar later klaar, waar
na de Ritencongregatie zich over de geldig
heid buigt. In december 1945 komt die met
zijn goedkeuringsdecreet over de deugden
van de Dienaar Gods, weer drie jaar later
gevolgd door de Informatio (het pleidooi)
ten gunste van de heldhaftigheid der deug
den. Terwijl Kareis ster voorzichtig rijst tot
Eerbiedwaardige, gebeurt in 1952 dichter
bij huis een langverwacht wonder. De Val-
kenburgse Octavia Spaetgens-Verheggen
geneest op wonderlijke, want medisch on
verklaarbare, wijze van darmkanker. De
kerkelijke rechtbank slaat direct aan het do
cumenteren en legt een lijvig medisch dos
sier aan.
Behalve een pauselijk akkoord over deugd
zaam leven moest een zalige, naar de toen
malige regelgeving van de kerk, ook ten
minste twee wonderen op zijn naam heb
ben staan. Beide wonderen moeten 11a de
dood van de zalige op zijn voorspraak zijn
geschied.
Intussen schiet het in Rome met Hou-
bens zaligverklaring niet erg op. „In
de na-oorlogse en na-concilaire, meer
nuchtere geloofsbeleving wordt min
der haast gemaakt met de acceptatie van
heiligen. Bovendien is het nog steeds wach
ten op een tweede wonder", weet Broers.
Tot er met de verkiezing van Paus Johan
nes Paulus II in oktober 1978 een nieuwe
wind opsteekt in Rome. De Poolse kerk
vorst, die het kerkelijk leger van zaligen en
heiligen graag uitgebreid ziet, stelt de ver
eiste norm naar beneden bij. Voortaan is
één wonderbaarlijke genezing voldoende
om zalig te worden verklaard, en vervol
gens nog één om ook heilig te worden.
De Roermondse bisschop Gijssen reageert
alert en op 16 oktober 1988 wordt Karei
van Sint Andries ceremonieel zalig ver
klaard. „Zodra iemand zalig is, hoop je in
stinctief dat ie ook heilig mag worden",
zegt pastoor Broers.
Voor Karei dient die kans zich in 1999 aan
als Munstergelener Dolf Dormans wonder
baarlijk geneest van een gecompliceerde
gesprongen blindedarm, die zijn hele
darmstelsel heeft verwoest.
Opnieuw wordt er een diocesane recht
bank geïnstalleerd, waarin dit keer ook
Broers zelf zitting neemt als een van de no
tarii. Dr. Stefaan van Calster, hoogleraar
pastoraaltheologie aan het grootseminarie
van Rolduc, zal de commissie voorzitten
en dr. |an Lelkens, emeritus hoogleraar
anesthesiologie aan de Universiteit Maas
tricht, mag zich als arts buigen over Dor
mans' wonderlijke genezing.
„Bij een heiligverklaring hoefje niet op
nieuw iemands hele deugdzame leven te
onderzoeken. Het verzamelen van medi
sche verklaringen en horen van getuigen
ten aanzien van het tweede wonder vol
staat", vertelt Broers, bladerend door een
stapel boeken waarachter hij haast schuil
gaat. Het zijn de honderden bladzijdes tel
lende verzamelde dokters- en getuigenver
klaringen die de pastoor, samen met Van
Calster, op 27 maart 2003 persoonlijk in Ro
me aflevert. Aanzienlijk sneller dan bij de
zaligverklaring volgt er positief bericht uit
het Vaticaan. Op 24 november 2005 krijgt
Broers een sms'je. De pastoor pakt zijn mo
bieltje erbij. Drukt op wat knopjes, begint
te stralen en leest voor: 'Dear Harry, onze
artsen hebben de stukken bestudeerd en
concluderen dat er inderdaad sprake is van
een medisch onverklaarbaar feit: Blessed
Charles shall be saint!'
