Zes dagen tussen paniek en
v16
m
-Tem -
m
Zaterdag 26 mei 2007 PZC
In Israël bestaat geen officiële jaarlijkse herdenking van de
Zesdaagse Oorlog, veertig jaar geleden. Slechts Jeruzalemdag,
waarop Israël de inname van het door Jordanië bestuurde deel van
de stad herdenkt, herinnert direct aan de Oorlog.
Bij het uitbreken van de Zesdaag-
se oorlog bestond Israël negen
tien jaar. Gepokt en gemazeld
in eerdere confrontaties met de
Arabische wereld, maar niet vol
wassen genoeg om een nieuwe oorlog met
vertrouwen tegemoet te zien. De ongerust
heid in die eerste dagen van juni 1967 grens
de aan paniek.
„In welke richting de Israëliërs ook keken,
overal zagen ze gevaar", zou Abba Eban, de
minister van Buitenlandse Zaken, later
schrijven. „De straten waren leeg en don
ker. Er hing een apocalyptische sfeer van
naderend onheil, en Israël stond er alleen
voor."
Wie in die dagen de radio inschakelde of
een krant opende, sloeg de dreiging tege
moet. Het aantal tanks en infanteriedivisies
dat Egypte in de Sinaï-woestijn had verza
meld, werd breed uitgemeten. De opzwe
pende taal van de Arabische leiders liet wei
nig ruimte voor misverstand.
Op 19 mei, nadat hij de VN-macht in de Si
naï had weggestuurd, verklaarde de Egypti
sche president Gamal Abdel-Nasser dat de
VN van hem geen klacht over Israël meer
zou horen. „De enige methode die we van
nu af toepassen, is totale oorlog, en die oor
log zal uitmonden in de vernietiging van
het zionisme", vertelde hij zijn opgewon
den volk.
Op 22 mei blokkeerde Egypte de Golf van
Akaba, een maatregel die Israël eerder tot
casus belli had verklaard. „Israël moet nu
wel toeslaan", schreef Mohammed Heikal,
Nassers hofjournalist, in Al-Achram. „Daar
na zullen wij met de grootst mogelijke ef
fectiviteit de tweede slag toebrengen. Laat
Israël gerust beginnen, onze slag wordt een
knock-out."
De eerste slag kwam in de ochtend van de
Zesdaagse Oorlog Israël
Tijdens de Zesdaagse LIBANON
Oorlog (5-10 juni 1967) •Beirut
bezet Israël gebied van Damascus#
Egypte, Jordanië en Syrië. SYRIË
js
MIDDELLANDSE
ZEE je
Amman
*Jeruzalem
door Ad Bloemendaal
vijfde juni. Israëls Mirage- en Mystére-
straaljagers schakelden de Egyptische lucht
macht uit voor de generaals goed en wel be
seften wat er gebeurde. De fatale slag die
Nasser het zionisme had willen toebren
gen, mondde uit in een smadelijke Egypti
sche aftocht uit de Sinaï, en het verlies van
de Westelijke iordaanoever, Jeruzalem en
de Golan Hoogte.
Jordanië was in de Zesdaagse Oorlog de
grootste verliezer. Koning Hussein wist dat
hij door Israël aan te vallen de Westelijke
Jordaanoever en de oude stad van Jeruza
lem kwijt zou raken. Hij had weinig keus.
De Egyptische generaal Abdul Munim Riad
voerde het bevel over zijn leger en deze
ontving zijn orders uit Cairo.
In het mei-nummer van Prospect Magazi
ne schrijft strategisch analist Edward Lutt-
wak over het Mussolini-syndroom, dat be
zit lijkt te krijgen van iedereen die de Arabi
sche wereld interpreteert. Het verwijst
naar het onterechte respect van de geallieer
den in de Tweede Oorlog voor de Italiaan
se strijdmacht. Volgens Luttwak is het Wes
ten de Arabische wereld hardnekkig blij
ven overschatten, tot en met de oorlogen
tegen Irak.
Afgaande op wat het om zich heen zag ge
beuren, valt Israëls ongerustheid aan de
vooravond van de oorlog niettemin te be
grijpen. In ieder geval maakte het niet de
fout zijn vijanden te onderschatten. De
juichstemming die zich van het joodse volk
meester maakte, bleek daarentegen al snel
gevaarlijk.
Na de oorlog bezat Israël een gebied dat
driemaal groter was dan dat binnen de
grenzen van 1949. Het telde een Arabische
bevolking van 1,2 miljoen (plus 400.000 in
Israël).
Voor 1967 werd er in de politiek hoogst zel
den gesproken over een uitbreiding van de
grenzen. In de periode daarna begonnen
steeds meer Israëliërs te denken in termen
als bevrijding, vooral waar het Oost-Jeruza-
Iem betrof In de nationaal-religieuze hoek
zag men de Zesdaagse Oorlog als een nieu
we fase in Gods plan voor het joodse volk.
Die messianistische visie leidde tot fanatie
ke kolonisatie van het op Jordanië verover
de gebied.
De Arabieren deden weinig om die ontwik
keling tegen te gaan. Op 1 september 1967
aanvaardde de Arabische Liga 'de drie
neens': nee tegen vrede met Israël, nee te
gen erkenning van de joodse staat en nee
tegen onderhandelingen.
•»Aï"ïV. '-V-
7 V
'.'■'—.•V
-HSV
Het Israëlische leger rukt op de Golan Hoogte tijdens de Zesdaagse Oorlog, nu veertig jaar gelecën.
Sharmel
SAUDI
ARABIË
Sheikh
RODE ZEE
Door Israël veroverd gebied
l Sinaï-woestijn
1 Gaza-strook
1 Golan Hoogte
1 Westelijke Jordaanoever
(incl. Oost-Jeruzalem)
TIJDLIJN
ZES
DAAGSE
OORLOG
1967
DAG 1 - 5 JUNI: Een paar uur na zonsop
gang brengen Israëlische straaljagers de
Egyptische luchtmacht een verwoesten
de slag toe. Ze verwoesten vliegbases en
honderden vliegtuigen, waarvan de mees
te zelfs niet de kans krijgen op te stij
gen. Korte tijd later zet de Israëlische
landmacht in het zuiden de aanval in.
Premier Levi Eshkol kondigt aan dat Is
raël Arabische landen die zich niet in de
strijd mengen ongemoeid zal laten. De
onder verenigd Arabisch bevel staande
Syrische en Jordaanse legers vallen toch
aan, eerst in de lucht en daarna te land.
In de loop van de ochtend beschiet Jor
daanse artillerie het westen van Jeruza
lem. In de middag verwoest Israël de be
langrijkste Jordaanse en Syrische lucht
machtbases. Tegen de avond zijn 400
Egyptische, Jordaanse, Syrische en Iraak-
se vliegtuigen onbruikbaar gemaakt. Op
de Westelijke Jordaanoever woeden hevi
ge gevechten tussen Jordaanse en Israëli
sche troepen. De Israëlische landmacht
trekt via de Gaza-strook de Sinai-woes-
tijn in.
DAG 2: In Jeruzalem rukken Israëlische
troepen in man-tegen-man gevechten
op tot aan de muren van de oude stad.
Syrische artillerie vuurt op het noorden
van Israël en op één plaats dringt een Sy
rische infanterie-eenheid, gesteund door
lichte tanks, het land binnen. Op de Wes
telijke Jordaanoever verovert Israël Ram-
allah, Jenin en andere steden. In de Sinaï
winnen de Israëlische troepen snel ter
rein. Laat in de avond krijgt het Egypti
sche leger officieel orders met de terug
trekking te beginnen.
DAG 3: Om tien uur in de ochtend vol
tooien Israëlische parachutisten onder
kolonel Mordechai (Motta) Gur de inna-
