Hapklare
Onkruid eet je nooit genoeg
v48 Prisma
Zaterdag 26 mei 2007 PZC
TUINEN
door Romke van de Kaa
Ik weet niets van paarden en waarom je een gegeven paard
niet in de bek moet kijken, zou ik u niet kunnen vertellen.
Maar dat je een gegeven plant niet zomaar in je tuin moet
zetten, heb ik in de loop der jaren wel geleerd.
Ik kan me nog levendig herinneren dat ik eens een paar wor
telstokjes van Houttuynia cordata van een kennis cadeau kreeg.
Nu zou er bij het cadeau krijgen van planten dadelijk een
alarmbel in je hoofd moeten gaan rinkelen, want meestal ge
ven mensen alleen maar planten weg als ze er zelf te veel van
hebben. Waarom hebben ze er te veel van? Juist, omdat die
planten woekeren. Het is dus geen slechte politiek om gegeven
planten voorlopig eerst eens een seizoen in quarantaine te
houden. In het geval van de Houttuynia was ik zo gechar
meerd van de kegelvormige witte bloempjes van de plant, dat
ik de wortelstokken dankbaar en zonder nadenken plantte.
Het resultaat kunt u raden. Toen ik na een paar jaar besloot
dat ik nu meer dan genoeg Houttuynia bezat en de overtollige
planten oprooide, gedroeg de plant zich als de mythologische
hydra: voor iedere kop die je afhakt, komen er twee terug. De
wortels van Houttuynia cordata zijn als die van zevenblad - ze
nestelen zich bij voorkeur in de wortelkluit van andere plan
ten. Zonder de hele tuin te rooien, is de Houttuynia niet meer
uit te roeien.
Er is één manier om deze woekeraar eronder te houden: plant
hem in de vijver, tien tot vijftien centimeter onder het water
oppervlak. Daar zal de plant nog
Voor iedere kop die enthousiaster woekeren dan op
iv.uv.it uit de vaste wal, maar onkruiden in
je afhakt, komen vijvers zijn meestal vrij gemakke
lijk uit te roeien, hoewel dat na-
er twee terug tuurlijk van de grootte van de
vijver afhangt.
De bontbladige vorm van de Houttuynia, Chamaeleon ge
naamd, woekert iets minder fanatiek dan zijn groenbladige
stamouder. Het is een plant waarvan je moet houden. Het
blad van de plant doet mij altijd denken aan het schilderij Vic
tory Boogie Woogie van Piet Mondriaan, hoewel, de Houttuy
nia is beslist losser van toets.
De meeste hardnekkige woekeraars zijn vaste planten - vrou
wenmantel, sommige artemisia's, marjolein, mierikswortel -
maar ook onder eenjarigen schuilen planten die zich met gro
te uitbundigheid uitzaaien. Voor wie planten bij een tuincen
trum of op een kwekerij koopt, komt er onherroepelijk het fa
tale moment waarop hij kennis maakt met Cardamine hirsuta,
de kleine veldkers, een rozetvormend plantje dat mët zijn klei
ne witte bloempjes sterk op het herderstasje lijkt.
Als je probeert die veldkers uit te trekken, springen de zaden
bij de minste aanraking alle kanten op - vandaar de treffende
Engelse naam Jumping Jesus. Het vermaledijde kersje mag wel
als eenjarig gelden, het kent wel vier generaties per jaar.
Wie het eenmaal met een andere plant als verstekeling heeft
ingekocht, zit er voor de rest van zijn leven aan vast.
Er is één troost: Cardamine hirsuta is eetbaar, de donkergroene
blaadjes smaken naar waterkers en het opeten van onkruid is
de aardigste manier van bestrijding. Maar uitroeien doe je het
plantje nooit, je kunt er eenvoudigweg niet tegenop eten.
Toch ligt hier misschien een speelse oplossing voor het on
kruidprobleem waar iedere tuinier mee te maken krijgt. Want
naast het veldkersje zijn er nog veel meer eetbare onkruiden.
Wat dacht u bijvoorbeeld van een omelet gevuld met zeven
blad? Kook het zevenblad kort, met aanhangend water, en
meng er wat zure room door. Eén waarschuwing: zevenblad
laxeert. Maar voor sommigen is dat misschien juist goed
nieuws.
Houttuynia cordata. foto Romke van de Kaa
Een tuin is altijd in
beweging en nooit af.
Bovendien doen
trendwatchers ons
geloven dat er ieder jaar
andere tuinstoelen
nodig zijn, dat we niet
meer zonder
buitenkeuken kunnen
en dat die borrelende
waterbol hopeloos
ouderwets is. Inspiratie
nodig? Doe een dagje
Appeltern.
door Alice Plekkenpol
foto's Tuinen van Appeltern
borders
Neus naar de grond, noti
tieblok in de hand. De
grijzende dames ont
gaat geen paarse bloem
of hosta, want dat zijn de planten
waarnaar ze vooral op zoek zijn.
„Ideeën opdoen voor de eigen
tuin", verklaren ze eensgezind.
„Hier zie je de bloemen en plan
ten in het echt, dat is toch veel be
ter dan een foto in een tijdschrift."
Een van de vrouwen hurkt en be
voelt een hostablad. „Vrij stevig,
dus redelijk slakbestendig", conclu
deert ze tevreden. Haar metgezel
noteert meteen de naam. Handig,
al die bordjes bij de planten. Maar
wie ze in alle 180 modeltuinen wil
lezen, heeft aan een dag amper ge
noeg.
De Tuinen van Appeltern, niet ver
van Nijmegen, is het grootste mo-
deltuinencomplex in Nederland.
Bezoekers komen dan ook uit het
hele land, zo'n 150.000 per jaar.
Voor een dagje uit, maar vooral
om zich te oriënteren op de
nieuwste ontwikkelingen op min
gebied. „De meeste bezoekers heb
ben al een tuinhart", legt oprich
ter en tuinontwerper/hovenier
Ben van Ooijen uit. „Wij hopen
ze hier vervolgens te besmetten
met het tuinvirus."
Van Ooijen begon medio jaren
tachtig als hovenier en tuinont
werper. De eerste modeltuinen
openden in 1992. In vijftien jaar
tijd is het aantal tuinen sterk ge
groeid, maar de doelstelling is het
zelfde gebleven, namelijk het pu
bliek informeren en inspireren.
Vooral dat laatste blijkt hard no
dig. Want al hebben de meeste be
zoekers wel iets met groen, dat
wil niet zeggen dat ze ook geze-
Kunst
Op 2 en 3 juni heeft in Appel
tern het evenement Inspired by
Nature plaats, een kennismaking
met werken van zo'n twintig kun
stenaars die zich laten inspireren
door natuur en tuin. Er zijn on
der meer beelden, keramiek,
schilderijen, decoraties en gedich
ten te zien. Een van de bestaan
de tuinen is onlangs getransfor
meerd tot poëzietuin, met door
Ben van Ooijen geschreven ge
dichten aan de muren.
'Vrouwen staan voor zacht en sterk,
voor leven en voor kleur
Voor vaste planten geldt hetzelfde,
inclusief de geur'
Uit: Ik hou van vaste planten,
2e Denkselboekje
