Als rode loper voor de vijand
Liever een stormvloedkering
'Wat er in de toekomst precies met de Afsluitdijk gebeurt, is een kwestie van
politieke keuzes.' Jan Driebergen van Rijkswaterstaat
PZC Vrijdag 25 mei 2007 I 1 5
tot zoet meer
Menig generaal moet er wakker van heb
ben gelegen. De Zuiderzee afsluiten met
een dijk? Dan kan de Duitse cavalerie zo
de vesting Holland binnen komen galoppe
ren! Al in 1909 leidde dit angstvisioen tot
een bescheiden polemiek in de pers. Laat
de Afsluitdijk nou de enige plek zijn, waar
het Nederlandse leger in 1940 de Duitse op
mars wist te stoppen.
Bij de spui-sluizen van Kornwerderzand
bouwden de ingenieurs zeventien kazemat
ten met mitrailleurnesten en licht kaliber
geschut. Mocht de vijand dit machtsblok
weten te overrompelen, dan was er een
tweede linie bij Den Oever. Daar waakten
nog eens dertien bunkers over de toegang
tot Noord-Holland.
De Duitsers waren er bang voor. In de mei
dagen van 1940 bleef een grootscheepse
stormloop uit. Tweemaal liep een kleine
verkenningsmacht op de Afsluitdijk vast in
Nederlands spervuur. Na de capitulatie
kwamen er op Kornwerderzand nog eens
drie Duitse bunkers bij, die vanwege de
oorlogsschaarste van beduidend mindere
kwaliteit waren. Evenzogoed durfden ook
de Canadezen bij de bevrijding het bol
werk niet te bestormen. In de Koude Oor
log bleef Kornwerderzand bemand. De ka
nonnen van vier Amerikaanse Sherman-
tanks stonden er op het oosten gericht, tot
dat de Navo in de jaren zestig zijn linies
naar West-Duitsland verlegde. Tegenwoor
dig is het militaire belang verwaarloosbaar.
tuur en milieu zijn minstens zo bepalend.
De Afsluitdijk is niet alleen voor de veilig
heid gebouwd - dus om de zee op afstand
te houden. Landaanwinning door inpolde
ring van delen van het IJsselmeer was toen
ook een belangrijk doel."
In die tijd vonden we nog dat we als land
in de eigen voedselbehoefte moesten voor
zien. Daarvoor was, gezien de groei van de
bevolking, veel extra landbouwgrond no
dig. Door de toegenomen importmogelijk
heden is daar nu geen behoefte meer aan.
„Misschien zouden er eilanden zijn aange
legd, met het oog op de recreatieve moge
lijkheden. Recreatie is een heel belangrijke
sector geworden." Zeker is dat Urk en
Schokland eilanden gebleven zouden zijn.
Situatie nu
k FRIE
Als er nu een keuze gemaakt moest wor
den voor een afsluitdijk, zou waarschijnlijk
zijn gekozen voor een stormvloedkering.
Dat zegt Frans Klijn, fysisch geograaf bij
WLDelft Hydraulics (voorheen het water
loopkundig laboratorium) in Delft.
„Met de huidige kennis ligt een open ver
binding, vergelijkbaar met de stormvloed
kering in de Oosterschelde, meer voor de
hand. De Zuiderzee zou nooit IJsselmeer
zijn geworden, en de getijden, met eb- en
vloedstromen, zouden gebleven zijn." Bij
de keuze voor zo'n open verbinding speelt
niet alleen de toegenomen kennis ten op
zichte van driekwart eeuw geleden een be
langrijke rol, aldus Klijn. „De gewijzigde
opvattingen over landinrichting, water, na-
1891 Presentatie plan Lely
IJsselmeer
NOORD-
OOST-
infögraphic: RV/ bron: Flevoland Boven Water
NOORD
HOLLAND
