Cultuur
stralen Onder het smetteloos wit
schuilt zwarte strategie
Bizar maar toch smakelijk zeebanket
PZC Donderdag 24 mei 2007 I 37
Voorjaarsserie van het
Zeeuws Orkest
Het Zeeuws Orkest speelt in
een kleine bezetting.
Programma:
- Biazerskwintet van Victor
Ewald
-Adagio for Strings van Sa
muel Barber
- Blazersserenade van Antonin
Dvórak
- Symfonie nr. 25 van Joseph
Haydn
Dirigent: Joan Berkhemer
Concerten:
- Vrijdag 25 mei, 20.15 uur,
St. jacobskerk Vlissingen
- Zaterdag 26 mei, 20 uur,
NH-Kerk Kapelle
- Donderdag 31 mei, 20 uur,
St. Willibrordusbasiliek Hulst
- Vrijdag 1 juni, 20 uur,
NH-Kerk Dreischor
- Zaterdag 2 juni, 20 uur,
NH-Kerk IJzendijke
vergelijken met de pauken in een
klassiek stuk. Els: „Trompetten
hebben dat martiale. Ze accentue
ren bepaalde akkoorden, voegen
glans toe, kunnen het akkoord ook
oplichten. Een trompet, zou je
kunnen zeggen, laat de muziek
stralen."
Wie in een harmonie of een fanfa
re speelt, denkt al gauw: in zo'n or
kest heb je maar weinig noten. Je
moet veel wachten, erkent Els.
Maar dat geeft de ruimte om lek
ker te luisteren en na te denken
over muziek. En: „Soms heb je
tien minuten niks. Dan wordt er
een heel zachte noot van je ver
wacht.
Ze herinnert zich in 1986 het con
cert in een pijler van Neeltje Jans,
toen de stormvloedkering werd ge
opend. Ook de samenwerking met
Blofin Vlissingen in 1998 was een
hoogtepunt. „Het orkest is in de
loop van de jaren gegroeid, profes
sioneler geworden. Niet alleen
Brahms, Haydn en de andere gro
te klassieken. Maar ook werk van
Dirk Brossé, die onze dirigent is ge
weest, en van Joan Berkhemer."
Twee trompetten, hoorn, trombo
ne en tuba, dat is het koperkwin
tet van de voorjaarsserie. Els ver
heugt zich erop: „Kunnen we la
ten horen dat we ook lyrisch kun
nen spelen."
Wij luchten ons hart in een genadelo
ze dodendans. U weet veel mijn
Prins, maar dit kent u geenszins.
Het is een passage uit Bestevaer, de
kameropera van Theater Productie
huis Zeelandia die gisteravond in
het Tonnenmagazijn in Brouwers
haven in première ging.
Een voorstelling waar je als toe
schouwer niet aan ontkomt. Het
publiek zit aan drie zijden van een
rechthoekig, verhoogd speelvlak.
Daarop vechten Comelis Tromp
(zoon van de heldhaftige Maarten
Harpertzn.) en Michiel de Ruyter
hun vete uit op last van stadhou
der Willem III. De rollen worden
vertolkt door bariton Frans Fise
lier (De Ruyter), tenor Rein Kolpa
(Tromp) en slagwerker Michiel
van Vliet (Willem III).
De zeehelden spreken in hun on
derling gevecht ook rechtstreeks
de toeschouwers aan, strijdend
om support als ware het heden
daagse politici. Zo wordt het ook
meermalen verwoord in de voor
stelling: Iconen van de natie, die
zich verlagen tot gebral. Zij blijken
van alle tijden.
Het speelvlak fungeert als recht
bank, maar roept ook de sfeer op
BESTEVAER
Kameropera, Theater -
productiehuis Zeelandia.
Gezien: woensdag 23 mei,
Tonnenmagazijn, Brouwershaven
door Ali Pankow
van een vliegdekschip met de we
reldbol als magisch middelpunt en
aantrekkelijk object om te beheer
sen. De vete tussen Tromp en De
Ruyter is veel meer dan een histo
risch verhaal over wie de macht
over de zeestrijdkrachten krijgt.
Narive Christophe (libretto) en
Douwe Eisenga (muziek) leverden
mooie materialen voor een produc
tie waarin afgunst, generatiekloof
stijl contra platvloersheid en voor
al de veelheid aan strategieën om
een verheven of persoonlijk doel
te bereiken, aan de orde komen.
Waar Robbert van Steijn zijn ta
lent op muzikaal gebied bewijst,
heeft regisseur Vincent van den
Elshout met veel gevoel voor span
ningwisseling ware composities in
de emoties aangebracht. Absoluut
hoogtepunt in Bestevaer blijkt de
scène waarin De Ruyter opsomt
hoeveel goeds hij voor de jonge
Tromp heeft gedaan. Terwijl Van
Vliet de zang ondersteunt met de
opmerkelijk klanken van een pe
daalorgeltje, houdt de zaal letter
lijk de adem in. Hoe moet Corne-
lis Maartenzoon hier nog op reage
ren? Rest hem niet alleen nog het
buigen in het stof? Nee, hij ant
woordt met het bravoure van een
jongeling, die zich sterk waant en
gesteund door 'de baas'. Meteen
weer is er de ommekeer in emotie
en daalt De Ruyter af naar het ni
veau van een held die zelf beseft
dat zijn beste jaren voorbij zijn.
Een kameropera lijkt niet toegan
kelijk voor een heel breed publiek.
Bestevaer is dat in feite ook niet.
Voor toneelliefhebbers bijvoor
beeld zal het even wennen zijn:
overwegend gezongen teksten.
Echter iedereen, die openstaat
voor universele emoties zal hier
ongetwijfeld ervaren hoeveel extra
kracht deze gemengde kunstvorm
kan genereren.
■Fj 'Bestevaer' maakt t/m 8 juli een
tournee door de provincie. Speel
lijst: zie www.theaterzeelandia.nl.
foto Peter Mountain/GPD
Tedd Elliott en Terry Rossio wa
ren de scenaristen van Pirates Of
The Caribbean, Curse Of The Black
Pearl, de zeeroversfilm die vier jaar
geleden zo waanzinnig succesvol
uitpakte. De twee schrijvers heb
ben hun hersens in alle mogelijke
en onmogelijke bochten moeten
wringen toen ze werden verplicht
tot een tweede en derde deel. De
wendingen zijn schier onnavolg
baar geworden, in een script zon
der anker in schilderachtig weer.
Dat leidde tot uiterst curieuze ont
wikkelingen in deel 2 (Dead Man's
Chest), zoals de wonderbaarlijke
wederopstanding van de eerder
tot diepzeezombies verworden
roversbende van kapitein Barbossa
(Geoffrey Rush). In deel 3 (At
World's End) schijnt dit geteisem
AT WORLD'S END
Film. Regie: Gore Verbinski. Te
zien in Vlissingen, Terneuzen en
Bergen op Zoom.
door Pieter van Lierop
zelfs geen enkele herinnering
meer te hebben aan hun eerdere
postmortale status, terwijl het nu
ineens Jack Sparrow is (Johnny
Depp) die moet zien terug te ke
ren van gene zijde.
De rol van zeerovers die niet meer
als normale levende wezens be
schouwd kunnen worden, is in
middels volop toegevallen aan lie
den die al in ettelijke legendes,
boeken en opera's met dit bijltje
hebben gehakt: de bemanning van
het spookschip De Vliegende Hol
lander. Goede genade, wat zien ze
eruit: Stellan Skarsgard lijkt samen
gesteld uit gelijke delen watergru
wel, fruits de mer en wat er op de
plank blijft liggen als de haringen
zijn schoongemaakt. Bill Nighy is
zelfs totaal onherkenbaar achter
zijn poliepenkop.
In deze derde film wordt het ge
spuis ernstig in het voortbestaan
bedreigd nu de Britse overheid
een duivels pact heeft gesloten
met de gezagvoerder van de Vlie
gende Hollander. Het zal nodig
zijn dat alle piraten der zeven zee
ën zich verenigen om de Britse ar
mada het hoofd te bieden. Meest
kleurrijk van de nieuwe bondgeno
ten zijn de kaperkapiteins Keith Ri
chards en Chow Yun-Fat, naast
Naomie Harris als Calypso, godin
van de oceaan. Dat komt elkaar al
lemaal moorddadig tegen in een
massale zeeslag als finale.
Spectaculair is At World's End zeer
zeker. Er wordt volop daverende
actie geboden. Het verhaal blijft in
tussen, door talloze draaikolken
met nevenintriges, dusdanig ver
warrend dat de grootst mogelijke
relativering noodzakelijk is om dit
door regisseur Gore Verbinski ge
serveerde zeebanket verteerbaar te
houden. Gelukkig is humor het
sterkste ingrediënt van deze bizar
re piraten-triptiek. Met als voor
beeld twee kapiteins op één schip
- Depp en Rush - die doen wie de
langste verrekijker heeft.
in 2000 naat Vlissingen. Sindsdien
werkt ze op de muziekafdeling
van de Zeeuwse Bibliotheek in
Middelburg.
En al die tijd was er het Zeeuws
Orkest, dat voor haar bovendien
een geschikte huwelijksmakelaar is
geweest. Kun je niet nog een trom
pettist meenemen, vroeg dirigent
Out. Tiny van de Wijdeven was in
die late jaren zeventig hét talent
van de school in Tilburg. Ze vroeg
hem, hij stemde toe, en zo reden
ze regelmatig samen naar de repeti
ties in Middelburg. In 1978 kregen
ze een relatie, in 1981 trouwden ze.
Ze hebben twee zoons. De ene stu
deert binnenkort af als basgitarist
aan het conservatorium in Rotter
dam. De andere is - helaas, zegt ze
- gestopt met de opleiding jazz-
drummen in Utrecht. Hij over
weegt nu muziekproductie te gaan
doen.
Trompet in een klassiek orkest. Te
foto Willem Mieras
Scène uit de kameropera 'Bestevaer'.
foto Lex de Meester
