De zee zou er gewoon overal
v2
Zaterdag 19 mei 2007 PZC
Op de hoogste duin van Nederland krijgt
de wind zo'n opwaartse zwieper, dat je
er al gauw in de luwte loopt. Westwaarts
glanzen zee en zand, aan de andere kant
ligt Biggekerke onder handbereik.
De Week van de Zee wil ons bij de les
houden. We hebben iets met de zee.
Maar dat weten we zelf ook wel.
door Jan van Damme
Uitzicht vanaf de hoogste duin van Nederland, bij Zoutelande.
foto Ludo Goossens
Voor de zesde keer zijn
we toe aan de Week
van de Zee. Het gaat
een beetje moeizaam.
Alsof we niet echt wil
len. De paar schamele activiteiten
boven de Westerschelde mogen -
met alle respect - nauwelijks naam
hebben, en zouden ook heel goed
zonder een zeeweek tot hun recht
komen. In Zeeuws-Vlaanderen
speelt men enthousiaster in op het
water. Zo'n veertig activiteiten dit
jaar. Bij de VW en alle actieve be
sturen, bedrijven en verenigingen
zijn ze er maar wat trots op. De zee
leeft, van d'Ee tot Hontenisse. Zelfs
in een stad als Hulst, die toch al
eeuwenlang geen zout meer op de
lippen proeft.
Het is slechts een veronderstelling.
Zou het kunnen dat het enthousias
me in Zeeuws-Vlaanderen gevoed
wordt door de begeestering net
over de grens in West-Vlaanderen?
De Week van de Zee ontstond
daar zo'n tien jaar geleden en richt
te zich in eerste instantie vooral op
scholieren. Veel excursies met de
klas, een hele reeks boeken over
water- en zandprojecten, van zee
mansliederen tot windschilderen.
Pas sinds 2002 werd het evene
ment - zoals onze buren dat zeg
gen - 'opengetrokken naar het bre
dere publiek'. Dat was ook het jaar
dat Nederland aanhaakte en be
sloot een eigen, landelijke Week
van de Zee te organiseren.
Hoe zeer er in Europees verband
ook geprobeerd wordt grenzen te
slechten, met een toch betrekkelijk
overzichtelijk evenement als de
zeeweek is dat in elk geval niet ge
lukt. West-Vlaanderen besteedde
kust een Week van de Zee weinig
natuurlijk aandoet. In Zeeland zou
den we het eigenlijk elke dag over
de zee moeten hebben, het hele
jaar door. Anders gezegd: een pro
vincie die zich een delta noemt,
zou geen Week van de Zee nodig
moeten hebben.
Helaas, zo zitten de zaken niet in
elkaar. Sinds we dijken kunnen
bouwen hebben we met man en
macht geprobeerd om de zee bui
ten te sluiten. Het ruime sop, daar
niet opnieuw meemaken. Maar als
de zee zo goed is afgeschermd, dat
je een rondje door de provincie
kunt maken zonder te dobberen, is
er ergens iets mis gegaan. Een ge
voelig thema, natuurlijk, het tu
mult over de eventuele ontpol-
deringen is net een beetje geluwd.
Toch zou - als er niet meteen stel
lingen worden betrokken - er best
eens nagedacht kunnen worden
over de vraag hoe we een voor alle
inwoners zeewaardige provincie
kunnen worden. Een gewest waar
de zee gewoon aanwezig is en niet
moet worden opgezocht.
Nu dat nog wel het geval
is, namen we afgelopen
week op een wisselvalli
ge doordeweekse voor
jaarsdag de moeite om te kijken of
het op- of afgaand water was. De
Week van de Zee stond immers
voor de deur. Met het thema 'In vo
gelvlucht' in het achterhoofd, be
klommen we de 122 treden van de
duin bij Groot-Valkenisse. Hoger
dan de 47 meter daar kun je op Ne
derlandse en Belgische zeewerin
gen niet komen. Het is een hoop
zand met historie. Er zijn munten
gevonden, die in het jaar 192 na
Chrisms gedateerd konden wor
den. Al met al heeft het 2000 jaar
geduurd voor de toenmalige strand-
'Als de zee zo goed is afgeschermd, dat je een rondje door de provincie kunt maken
bijna zonder te dobberen, is er ergens iets misgegaan'
dit jaar van 27 april tot 13 mei aan
dacht aan de natuur en cultuur op
de grens van water en land. Het
overkoepelende thema was
'smaak', voor de tweede achtereen
volgende keer. Proef eens een visje,
zo mag je het ook zeggen. De Ne
derlandse Week van de Zee begint
vandaag. En heeft ook iets met
eten, maar dan voor wie warm
loopt voor vogeltrek en foerageer-
gebieden. In tegenstelling tot in
Vlaanderen kan er veel gekeken en
veel minder geproefd worden.
Een andere reden dat de Week van
de Zee niet erg van de grond lijkt
te komen, moet wellicht in een
heel andere richting worden ge
zocht. We komen zo zoetjes aan
om in de 'weken van'. Van boeken
tot lingerie, van oesters tot psychia
trie, er gaat geen week voorbij of er
staat wel een of ander thema op de
agenda. In die stortvloed baart de
zee weinig opzien.
Bijkomende factor is dat zeker in
een gewest met zo'n 350 kilometer
was weinig plezier aan te beleven.
Alleen wie er zijn brood mee
moest verdienen, waagde zich aan
en op het water. Pas veel later wer
den daarover heldenverhalen ge
schreven, die jonge harten sneller
deden kloppen.
De zee buiten sluiten luk
te lang niet altijd. Na
1953, de laatste grote
rampzalige overstro
ming, werden de zaken nog drasti
scher aangepakt. Zeegaten werden
gedicht of met beweegbare klep
pen tot rust gemaand. Door alle
dammen, dijken en ook bruggen
en tunnels werden veerdiensten
overbodig. Afgezien van de toeris
tische pontjes hebben we er nog
één, een haperend fietsvoetveer
tussen Vlissingen en Breskens.
Heel voorzichtig begint het besef
door te dringen, dat we met de Del
tawerken misschien een tikje zijn
doorgeschoten. Veiligheid is een
groot goed, een Ramp willen we
wal de hoogste duin van Panne tot
Den Helder werd. Verhalen en do
cumentaires over de oersaaie Ne
derlandse kust met langs een li
niaal getrokken dijken worden
daar met uitzicht op Vlissingen,
Breskens, Knokke - waar zich een
regenffont aandient - Zoutelande,
Westkapelle en Middelburg op slag
gelogenstraft. Een bezoek aan mi-
niatuur-Walcheren is niet meer no
dig. Op het strand lijkt een lange rij
strandhuisjes de voet van de dui
nen te beschermen. De zich terug
trekkende zee wordt door schuim-
strepen getekend. Op de top van
de duin hebben zwaluwen hun
speeltuin ingericht. Ze cirkelen bo
ven de struiken aan de landkant en
maken uitschieters tot boven het
wandelpad, waar ze zich uitgelaten
in de opwaartse luchtstroom laten
vallen.
Het was dus eb.
En toen moest de Week van de
Zee nog beginnen.
foto Lex de Meester
