C*>
v17
PZC Zaterdag 19 mei 2007
Praktiserend christen
De christelijke zorg voor de zwakken was voor Fons Luijben
(1941reden om de politiek in te gaan. Sinds november zit de
voormalige bankdirecteur uit Zeeland in de Tweede Kamer. Voor
de SP, niet voor het CDA, de partij die hij in 1999 met pijn in het
hart verliet.
„Ik voelde me in toenemende mate door het CDA in de steek
gelaten", vertelt Luijben. „Het is gewoon een liberale partij
geworden met de vrije markt als aambeeld. Terwijl Christus een
revolutionair was, die boude uitspraken niet schuwde. Daarvan
zag ik bij het CDA niks meer terug."
Bij de SP trof Luijben een doorsnee aan van de Nederlandse
bevolking. „Veel jongeren en vrouwen, grote contrasten, helemaal
in vergelijking met de overvloed aan oudere mannen in grijze
pakken bij het CDA. Bij de SP vind je een heel ander type mens."
Luijben, katholiek, aanhanger van bisschop Muskens en fan van de
theoloog/dichter Huub Oosterhuis, bedrijft politiek vanuit zijn
geloof. „Ik houd strikt vast aan de scheiding van kerk en staat. Ik
zal mijn persoonlijk geloof aan niemand opdringen." Daarom was
de Christenunie voor Fons Luijben geen optie. „Als zij de
meerderheid zouden hebben, zouden ze de abortuswet
terugdraaien. Ik vind dat je die medisch- ethische opvattingen niet
verplichtend mag opleggen aan anderen."
Nu de ChristenUnie deel uitmaakt van het kabinet, proberen
christelijke politici hun wereldbeeld aan Nederland op te dringen.
Beweren critici. In hoeverre laten politici zich werkelijk leiden door
hun geloofsovertuiging? „God heeft de mens opgedragen om zorg te
dragen voor de schepping. Die opdracht kun je goed vertalen in
politiek handelen."
door Wierd Duk
hogere macht
SP'er Fons Luijben:
„Scheiding van kerk en staat."
foto Roland de Bruin
selpolitiek heeft Stefan Paas (1969) nage
dacht. De gepromoveerde theoloog schreef
het boek Vrede Stichten, een bundel die
door minister van Defensie Eimert van
Middelkoop (CU) uitbundig is geprezen
('Een uitbarsting van eruditie, scherpzin
nigheid en betrokkenheid'). Paas stelt tal
van vragen aan de orde, zoals 'bestaat er
een christelijke economie?' De belangrijk
ste luidt: 'Hoe tolerant of niet-tolerant
mag christelijke politiek zijn? Moeten chris
tenen hun politieke en ethische visie aan
niet-christenen opleggen?'
Paas ontvangt zijn gasten in een kleine
ruimte van de Chistelijk-Gereformeerde
Kerk in Amsterdam. Behalve als lector in
Ede en gastdocent 'missiologie' aan de
Vrije Universiteit is de oudtestamenticus
ook actief als kerkelijk opbouwwerker in
de binnenstad van Amsterdam. De afgelo
pen twee jaar werkte hij aan Vrede Stich
ten. „Ik wilde zoeken naar christelijke argu
menten voor een niet-dwingende, toleran
te overheid." Nu de Christenunie in het
kabinet zit, is die vraag actueel. Paas: „Kijk,
een theocratische partij als de SGP schaart
zich in het democratische proces, maar als
zij een meerderheid zou behalen zou de
SGP christelijke ethische visies dwingend
opleggen. De Christenunie is interessan
ter: wat zouden zij doen met een meerder
heid? Op z'n minst zouden ze abortus wil
len terugdringen. Mijn punt is: kun je als
expliciet christelijke partij, ook als je 90
procent van de stemmen hebt, tolerantie
funderen in christelijke principes? Of ga je
die 10 procent andersdenkenden onder
drukken?"
Paas komt uit op het standpunt dat
mensen het van God gegeven
recht hebben om hun eigen gewe
ten te volgen en ook niet-christelij-
ke keuzen te maken. „Vanuit het beginsel
van de liefde geeft God ons die mogelijk
heid. Daarom is individuele keuzevrijheid
voor mij een centraal begrip." In de prak
tijk betekent dit, dat christelijke partijen
verschijnselen als prostitutie kunnen gedo
gen of de bouw van moskeeën toestaan,
'maar de overheid hoeft die keuzen niet
proactief te bevorderen', zegt Paas.
Het huidige christelijk-sociale kabinet
vindt hij dan ook 'heel aantrekkelijk'. „De
gedachte dat de overheid optreedt als
bondgenoot van de samenleving, met elk
zijn eigen verantwoordelijkheden, is heel
interessant. Ik hoop wel dat de PvdA zich
herpakt en samen met de ChristenUnie
aan een mooi sociaal beleid gaat werken,
in plaats van op de posities van de
ChristenUnie in te hakken."
Dat de overheid de burgers in moreel op
zicht wil bijsturen, vindt Paas niet slecht,
zolang de persoonlijke keuzevrijheid maar
behouden blijft. „Ik sta dicht bij de visie
van de ChristenUnie op goede keuzen."
De overheid kan bijvoorbeeld tegen schei
dende ouders zeggen: eerst stoom afbla
zen, en zeker niet scheiden zonder een ef
fectieve ouderschapsregeling te hebben ge
troffen. Paas: „Ik ga uit van gevulde vrij
heid, in tegenstelling tot de vaak lege vrij
heid van het liberalisme. Een moreel ge
brekkig gevormd mens is helemaal niet
vrij. Door die mensen beter te begeleiden
kun je ervoor zorgen dat sociale structuren
inhoudsvol blijven."
Voor liberalen als Fatma Koser Kaya klinkt
dit als vloeken in de kerk: „Ik wil de zelf
standigheid van mensen bevorderen, zo
dat ze ook zelf morele keuzes kunnen ma
ken." Paas denkt dat libertaire partijen een
achterhoedegevecht voeren. „D66 en
Groenlinks zijn elitaire, jaren '60 partijen
gebleven en de WD ligt echt op z'n gat.
Ze voelen de tijdgeest niet aan. Als je toch
ziet hoe Marianne Thieme wordt aangeval
len door Maarten 't Hart omdat ze lid is
van de zevendedagsadventisten. Zo'n 't
Hart die enorm tamboereert op tolerantie,
maar zelf zo intolerant kan zijn." Die into
lerantie heeft historische parallellen. Paas:
„Uit de geschiedenis blijkt dat atheïsme in
de politiek altijd eindigt in terreur. Daarop
bestaat geen uitzondering. Er worden al
tijd nieuwe, vervangende goden gezocht.
Die god is dan de staat. Als je gelooft dat
ooit het koninkrijk van God zal komen,
dan bekijk je de politiek met enige afstand
en relativering. Dat lijkt me wel zo verstan
dig."
Kamerlid Joël Voordewind
stapte van de Partij van de Arbeid over naar
de ChristenUnie: „Ik had behoefte om met ge
loofsgenoten over politiek te praten."
foto Roland de Bruin
D66-Kamerlid Fatma Koser Kaya:
„CDA en ChristenUnie zeggen: zondag is
een rustdag, dan mag je niet winkelen.
Nou, dat maak ik graag zelf uit."
foto Roland de Bruin
Theoloog Stefan Paas:
„Uit de geschiedenis blijkt dat atheïsme in
de politiek altijd eindigt in terreur. Daarop
bestaat geen uitzondering."
foto Christelijke Hogeschool Ede
