Babytest autisme
We blijven vrienden
Contact
Onverbeterlijke samenleving
20 Vrijdag 18 mei 2007 PZC
DENKWIJZER
door René Diekstra
Als je je straf hebt
uitgezeten, dan moet
het ook over zijn
Onlangs benaderde een pastor van een gevangenis mij
met het verzoek om een gespreksbijeenkomst met
een aantal gevangenen te houden. Hij vertelde me dat
de vraag afkomstig was van een aantal gevangenen zelf, naar
aanleiding van het lezen van een van mijn boeken. Eerlijk ge
zegd vónd ik het geen gemakkelijk verzoek, hoewel ik toen
niet precies kon zeggen waarom. Toch ben ik erop ingegaan.
Maar al meteen bij het binnenkomen van de gevangenis be
kroop me iets van 'als ik hier maar weer uit kom'. Hetzelfde ta
melijk angstige gevoel had ik ook aan het begin van de bijeen
komst. Dat werd er niet minder op toen sommigen van hen
vertelden waarvoor ze gevangen zaten. Het waren bepaald
geen misselijke misdrijven, vrijwel allemaal levensdelicten. Ik
merkte dat ik sterk de neiging had me innerlijk tegen hen af te
zetten. Zo van 'hier hoor ik niet bij, dit is een heel ander slag
mensen'. Maar naarmate het gesprek zich ontwikkelde, ver
dween die houding. Wat me vooral raakte, was hoe eenzaam,
geïsoleerd de meeste mannen
waren. Familie en vrienden, of
althans het grootste deel van
hen, wilde niets meer met ze te
maken hebben. Nooit meer. Een
aantal van hen zei onomwon
den dat ze voor hun gevoel voor
goed door de samenleving waren afgeschreven. Dat zou ook
niet anders worden als ze eenmaal weer op vrije voeten wa
ren. En, zeiden sommigen, dat begrepen ze ook nog. Zij zou
den ook nooit meer iets te maken willen hebben met iemand
die zoiets vreselijks had gedaan als zij.
„Wil je daarmee dan zeggen dat wat jullie gedaan hebben, zo
onvergeeflijk is, dat je het recht op terugkeer naar een normaal
leven voorgoed verspeeld hebt", vroeg ik. Enkelen zeiden daar
onomwonden 'ja' op, maar anderen begonnen zich boos te
maken. Als je je straf hebt uitgezeten, vonden ze, dan moet
het ook over zijn. Je moet de kans krijgen om weer aan het
normale leven deel te nemen.
Ik heb hen proberen duidelijk te maken dat dit wel een heel
optimistische visie is. De samenleving is niet vergevingsge
zind. Dat is ze al niet bij gewone delicten en zelfs niet bij ver
onderstelde vergrijpen. Zelfs die blijft ze de betrokken perso
nen nadragen, voorgoed. Als Ruud Lubbers over tien jaar over
lijdt, of Paul Wolfowitz, de nu onder vuur liggende president
van de Wereldbank, dan zullen de beschuldigingen van billen-
knijperij of bevoordeling van de eigen vriendin in hun In Me-
moriams in de pers weer breed worden uitgemeten. Trou
wens, daarvoor hoeven ze niet eens te overlijden. Als Lubbers
morgen tot eurocommissaris benoemd wordt, wordt die hele
billenknijp-riedel ook weer van stal gehaald. Hoe lang geleden
ook, voor de media en het grote publiek is iemand zelden be
ter dan het ergste dat hem of haar ooit is aangewreven. Dat
geldt voor (veronderstelde) vergrijpen of delicten die geen on
herstelbare schade aanrichten. Dat geldt nog veel meer voor de
licten zoals moord of doodslag, die wél onherstelbare schade
veroorzaken.
Ik heb daarom deze boodschap in de gevangenis achtergelaten.
De meeste mensen zijn onverbeterlijk in het andere mensen
nadragen van het slechte dat ze gedaan hebben, lezelf verbete
ren is daarom iets dat je doet omdat jij weet dat het goed is.
Niet omdat anderen je daardoor goed zullen vinden.
Door baby's op i-jarige leeftijd te
vragen naar hun naam, zouden we
uit de respons hierop in een vroeg
stadium kunnen zien of het autisti
sche neigingen heeft. Dit zou fan
tastisch zijn, want op dit moment
kunnen we autisme pas vaststellen
rond de leeftijd van 3 a 4 jaar, als
het sociale leven, met name in de
kleutertijd, een belangrijke rol gaat
spelen.
De Naamtest, beschreven in de Ar
chives of Pediatrics and Adoles
cent Medicine, zou een mogelijk
heid geven om autisme al op jon
ge leeftijd te herkennen. De onder
zoekers hebben twee groepen kin
deren onderzocht: een groep kin
deren in gezonde ontwikkeling,
Veel geliefden nemen zich
bij het verbreken van de
relatie voor vrienden te
blijven. Dit blijkt geen
eenvoudige klus. Hoe maak
je van een partner een
vriend?
door Catheleyne van der Laan
illustratie Mark Reijntjens
Na tien jaar was de rek er
uit. Eigenlijk waren ze
al jaren meer maatjes
dan geliefden. Het werd
tijd om de stekker eruit te trekken.
Bovendien was zij toe aan kinde
ren, de biologische klok tikte, en
hij hoefde niet zo nodig. „Het was
een gezamenlijk besluit. We von
den het beiden verschrikkelijk",
vertelt Jolanda.
Het huis moest verkocht. De in
boedel verdeeld. Ze waren heel clo
se en het was dan ook vanzelfspre
kend dat ze vrienden zouden blij
ven. „We hadden elkaar hard no
dig voor troost en steun. Als een
van ons zich rot voelde dan belde
hij de ander. Wij konden ons ka
pot ergeren aan mensen die zei
den dat vriendschap met je ex on
mogelijk is. Wij zouden wel even
bewijzen dat dat wel kon." Een
jaar later was alles nog koek en ei.
Veel mensen nemen zich na een
scheiding voor om vrienden te blij
ven. Je kent elkaar door en door,
hebt gezamenlijke vrienden of
hobby's en een leven zonder el
kaar lijkt simpelweg onmogelijk.
„Als je allebei tevreden bent dat
het uit is en je bent als maatjes
nog niet op elkaar uitgekeken, is
vriendschap best mogelijk", meent
relatiecoach Sylvia van der Spek
van Relatieraadsel. Mits je een ge
meenschappelijk doel hebt: je
kunt leren van elkaar, hebt gedeel
de interesses of vult elkaar zo lek
ker aan. Vooral mensen die in de
loop der jaren in een soort
broer-zusverhouding zijn beland,
maken volgens van der Spek een
goede kans. „Wel eerst afbouwen.
Misschien zelfs een tijdje afstand
nemen en dan een nieuw soort re
latie opbouwen. Als een van bei
den nog passie voelt, wordt het
moeilijker. Dan zijn er geen gelijke
motieven voor het contact. De ver
liefde is gefocust op lichtpuntjes.
Als ze dat zegt, houdt ze nog van
me. Dat is onhoudbaar, maar....
soms komen mensen na een perio
de van vriendschap bij elkaar."
Is vriendschap aanbieden aan ie
mand die nog verliefd is niet heel
wreed? „Tja, de botte bijl hanteren
is ook cru. Nu kan deze persoon
nog zeggen: ik heb jou echt niet
nodig. En een soort afkickperiode
kan best prettig zijn", aldus Van
der Spek. Maar zodra blijkt dat ont
moetingen alleen maar pijn doen
omdat er één zit te hunkeren en
de ander echt niet meer wil, is het
inderdaad het lijden verlengen.
Dan zit er niets anders op dan ri
goureus kappen. „Anders komt de
klap alsnog als die vriendschap
dus niet blijkt te werken."
Zij was de eerste die weer een rela
tie kreeg. Jolanda: „Tegen nieuwe
liefdes waren wij heel duidelijk:
dit is mijn beste vriendje en dat
heb je te accepteren." Bij een fles
wijn bespraken zij uitvoerig el-
kaars liefdesperikelen en bespra
ken ze wat er mis was gegaan tus
sen hen. „Geleidelijk kregen we
minder contact omdat we elkaar
minder nodig hadden. Ik zag hem
veranderen. Logisch. Met zijn
tweeën ben je een bepaald pa
troon in gerold en we waren alle
bei bezig weer terug te groeien tot
onszelf" Ongeveer de helft van de
exen heeft tien jaar na de schei
ding nog contact, zo blijkt uit on
derzoek van de Tilburgse sociolo
gen Kalmijn en De Graaf Het
vaakst houden exen telefonisch
contact, maar de belletjes nemen
over de jaren af. Op feestjes blijven
voor de controle, en een groep kin
deren met een hoog risico op autis
me omdat één van de broers of
zussen het verschijnsel met zich
meedroeg. Alle 46 kinderen uit de
gezonde controlegroep gaven een
reactie op zijn of haar naam. Bij de
risicogroep reageerde 86 procent
van de 101 kinderen. Daarna wer
den 46 van de 'risicokinderen' en
25 van de controlegroep tot aan
hun tweede verjaardag gevolgd.
Van de 'risicokinderen' die gezakt
waren voor de naamtest bleek drie
kwart ontwikkelingsproblemen te
hebben. Van de kinderen waarbij
later autisme is gediagnosticeerd,
was de helft gezakt voor de naam
test. (Psychologie.net)
exen elkaar langer treffen: een
kwart blijft elkaar tot tien jaar na
de scheiding zien. Rond de 35 pro
cent zegt vriendschappelijk con
tact te hebben met zijn ex, 20 pro
cent heeft vijandig contact en circa
45 procent heeft geen contact. Als
er kinderen in het spel zijn, is de
kans op vriendschap groter.
De eerste serieuze nieuwe relatie
vormt dé testcase voor de prille
vriendschap tussen exen. Ben je
blij voor de ander of had je toch
nog ergens hoop? Van der Spek:
„Hoe je met deze eerste nieuwe
liefde omgaat, bepaalt of het lukt.
Je was in de liefdesrelatie die spe
ciale nummer een. Dat blijft nog
even zo als je de vriendschap aan
gaat, maar dan komt er ineens een
andere nummer een. Plots ben je
nummer twee." Uit het onderzoek
van Kalmijn en de Graaf blijkt dat
een nieuwe liefde inderdaad tot
minder vriendschappelijk contact
leidt.
Ineens was zij daar. „Ze kregen
een relatie, gingen samenwonen,
trouwen en kregen een kind. Alle
maal heel snel achter elkaar", ver
telt Jolanda, nog steeds verbaasd.
Op een feestje maakte haar ex en
plein public bekend dat zijn
vrouw vier maanden zwanger
was. Jolanda was laaiend. „Hij
heeft niet eens het fatsoen gehad
mij persoonlijk in te lichten. Ik
dacht eerst: zo ken ik hem niet.
Maar dat is niet waar. Toen hij met
mij was, verwaarloosde hij ook
zijn vrienden. Alleen nu ben ik
het die wordt verwaarloosd."
Van de vriendschap is weinig over.
„Hij is gemakzuchtig en houdt
niet van verwijten. Die krijgt hij
wel als hij mij zou bellen", ver
klaart Jolanda de desinteresse van
haar ex. Inmiddels is zij zelf vijf
maanden zwanger, maar ze wei
gert hem te bellen of te mailen. Ze
hebben al ruim een jaar geen con
tact meer.
SI
De naam van Jolanda is op verzoek
gefingeerd
illustratie GPD
Onderzoekers krijgen
langzaam meer greep op
wat er in de hersenen
gebeurt bij leren en
onthouden. Nu is bewezen
dat de contacten tussen
hersencellen versterken als
je iets nieuws leert. Een
doorbraak, oordeelde het
wetenschappelijk tijdschrift
Science
door Henk Hellema
De eerste keer dat je je part
ner hebt ontmoet, staat nog
in je geheugen gegrift. Je
ziet nog zo voor je waar je hem of
haar voor het eerst zag. Wellicht is
dat al dertig jaar geleden.Je zult
het waarschijnlijk normaal vin-
