Kroatië wapent zich tegen beton
Russen voelen zich op hun
ziel getrapt door Estland
PZC Dinsdag 8 mei 2007 11
Corruptie hindert
aanpak van oprukkende
illegale bebouwing.
door onze correspondent
Marloes de Koning
split - Ieder jaar komen meer
Spanjaarden uitpuffen aan de Kroa
tische kust, stelt Jerko Rosin tevre
den vast. „Ze zoeken bij ons wat
ze zelf kwijt zijn", zegt de hono
rair consul voor Spanje in de Kroa
tische kustplaats Split. De Span
jaarden ontvluchten de 'beton-
muur' van hotels en appartemen-
tenblokken die aan hun eigen kust
rust, natuur en zeezicht blokkeren.
In Kroatië vinden ze behalve een
mediterraan klimaat, gebouwen
uit de Romeinse oudheid en smal
le steegjes en pleinen in Venetiaan-
se stijl. In reclamespotjes op CNN
prijst het land zichzelf aan als De
Mediterrané zoals hij ooit was. Ach
ter die simpele slogan gaat een
strijd tegen het ook hier oprukken
de beton schuil. Toerisme is de
kurk waar de Kroatische economie
op drijft en op korte termijn levert
intensief gebruik van de vierkante
kilometers kust het meeste op.
„Betonisering is wat we willen
voorkomen", zegt Rosin, behalve
Spaans consul ook voorzitter van
de Nationale Raad voor Stadsplan
ning, een invloedrijk adviesorgaan
van de regering. Hij vergelijkt zijn
taak met die van een dokter na
een auto-ongeluk. „Eerst levens
redden, dan het lijden verminde
ren. Daarna weer mooi maken."
Aan dat laatste komt hij voorlopig
niet toe. De illegale bebouwing
rukte de afgelopen tien jaar overal
op, ook in beschermde natuurge
bieden. De nachtmerrie van iedere
stedenbouwkundige was het ei
land Vir, waar zonder vergunning
en infrastructuur duizenden wo
ningen en hotels verrezen. „Als
een lepra-kolonie", rilt Rosin. „Zo
lelijk en ongezond. Het enige zin-
'Grote investeerders kopen
alles en lobbyen met een
goedgevulde portemonnee'
volle leek me een bom gooien."
Zo ver ging de huidige minister
van Milieu en Ruimtelijke Orde
ning niet, maar Marina Matulo-
vic-Dropulic aarzelde niet om bull
dozers in te zetten. De afgelopen
jaren zijn op Vir en elders aan de
Kroatische kust duizenden gebou
wen tegen de vlakte gegaan. Dra
matische verhalen van Kroaten die
wel de lokale belastingen hadden
betaald, maar nu dakloos werden,
vulden de regionale dagbladen.
„Er waren geen bestemmingsplan
nen, nu nog steeds niet op veel
plaatsen. Mensen konden dus
vaak niet eens weten of hun huis
legaal of illegaal was", zegt journa
list Damir Petranovic uit Split.
Haar ingrijpen leverde de minister
Illegaal gebouwd huizenblok in de Kroatische havenstad Split.
de onvermijdelijke bijnaam IJze
ren Dame op, maar het heeft wel
geholpen. Het vergunningloze bou
wen is vrijwel tot staan gebracht.
Het gevaar dat volgens Petranovic
nu dreigt komt van de grote inves
teerders. Zowel Kroatische als bui
tenlandse maatschappijen. „Ze ko
pen alles, ongeacht het bestem
mingsplan. Daarna lobbyen ze
met hun goed gevulde portemon
nees voor veranderingen in de
plannen." „De lokale autoriteiten
hervormen alles, behalve zich
zelf', stelt Marina Wallner, direc
teur van Elanija, een van de grote
re bouwbedrijven in Split. „Cor
ruptie is een steeds groter pro
bleem. Naargelang de prijzen aan
de kust stijgen, neemt het toe."
Een bouwfirma van enig formaat
besteedt de onderhandelingen
met lagere autoriteiten uit aan een
ander bedrijf In de boeken mag
foto Josko Ponos/GPD
niets terug te zien zijn van het
geld dat de man van het Kadaster
krijgt om een aanpassing in de
boeken te doen. Sommige steden
langs de kust hebben inmiddels
een bestemmingsplan, maar dat
geldt niet voor de mooiste plek
ken. Wallner dringt aan op haast,
want 'het is een kleine vijver met
teveel krokodillen'. „Dit is onze
laatste kans om te behouden wat
we hebben."
tijdens een buurtplatform in het
Arsenaal. De burgemeester kon
dat beamen vooral de Walstraat
moest het ontgelden (zie PZC 4
mei).
De burgers worden geacht hier
over na te denken en oplossingen
aan te dragen. B en W weten
geen oplossing. Als de winkeliers
en bewoners eens hun eigen pui
schoon hielden, ook het straatge
deelte (het is niet alleen kauw
gom), gewoon ouderwets schrob
ben. Het wordt door een enke
ling gedaan maar dat heeft geen
zin. Iedereen zou het moeten
doen.
Ook de uitstallingen wil de burge
meester aanpakken. Ik kan me
nog herinneren dat het vorige col
lege het ook wilde aanpakken,
maar er gebeurt niets. Het is alle
maal zo soft, praten en schrijven
maar er verandert niets, ook op
een leuke manier zoals de burge
meester de mensen erop wil wij
zen, is het maar weer afwachten
of het gebeurt. Er is maar een ma
nier, alle uitstallingen verwijderen
door alles op een vrachtwagen van
de gemeente te laden en het is
voor altijd over.
Er zijn ook positieve berichten;
namelijk de verkiezingen van de
schoonste straat van Vlissingen.
Ik heb er zelf gewoond, een paar
huizen van de burgemeesterswo
ning vandaan. Schitterend straat
je, schoon en netjes het veegwa-
gentje kwam er geregeld. We
hebben het dan over de Molen
straat.
Misschien zou de burgemeester
eens moeten verhuizen naar de
Walstraat dan wordt er van ge
meentewegen van alles aan ge
daan om het te verbeteren schoon
en leuk te houden zoals de Molen
straat.
F. Schipper sr.
Schaepmanstraat 89, Vlissingen
UW MENING
Het besluit om twee derde van de be
strijdingsmiddelen in de land- en tuin
bouw verboden te verklaren, is omarmd
door de milieubeweging (PZC, 5 mei).
De boeren vrezen dat de concurrentie
met Europese landen te groot wordt. En
kele reacties via www.pzc.nl
Helemaal alles verbieden gaat een
beetje ver, maar strengere contro
les lijken mij geen overbodige
luxe. Ik woon op het platteland,
en het is geen uitzondering dat bij
voorbeeld aardappels 12-15 worden
behandeld, ofschoon bio-aardap-
pels ook een goede oogst opleve
ren (sterkere rassen). Waarom
spuit de Nederlandse boer alles ka
pot, ook in de weilanden, zijn
Duitse en Oostenrijkse collega's
doen dit niet? Misschien te veel
subsidie?
Paul Triepels
Zoals in het artikel al is aangege
ven door de vertegenwoordiger
van de landbouw; juridische haar
kloverij omdat de stoffen niet zijn
getest volgens de EU-normen.
Weer een misplaatste actie van de
milieubeweging met hun
bio-teelt-methoden. Bestrijdings
middelen moeten Europees wor
den verboden indien nodig, nu
brengt het de normale Nederland
se boeren in moeilijkheden
A. v.d. Hoeven
Het is toch te zot voor woorden
dat boeren producten verkopen
waar giftige middelen in zitten?
En dat afdoen als haarkloverij. Dat
is tegen alle fatsoen in. Boer, ge
bruik alleen die middelen waar
van bekend is wat ze in uw en an
dermans lichaam doen! En ver
koop producten waar geen resten
meer in zitten. Meer wordt er niet
gevraagd!
Klaas Meijaard
Esten zien verplaatst
ereteken als symbool
van Sovjet-terreur.
door Caret Goseling
TALLINN - Sinds 1947 stond de
Bronzen Soldaat in het centrum
van de Estse hoofdstad Tallinn.
Een ereteken ter nagedachtenis
aan de Sovjet-Russische soldaten
die in 1944 vielen in de strijd te
gen Hitiers leger. Een gevecht dat
de Sovjets wonnen.
Estland was bevrijd.
In de nacht van 27 april lieten de
Estse autoriteiten het beeld wegha
len. De operatie leidde tot rellen
waarbij een dode en 150 gewon
den vielen. Inmiddels staat het
beeld op een militaire begraaf
plaats in een buitenwijk van de
stad. Het is daar nu een toeris
tische attractie. In Moskou kun
nen ze niet lachen om de actie van
de Esten. Al voordat de Bronzen
Soldaat werd verplaatst, had de re
gering de Esten gewaarschuwd
voor harde maatregelen mocht het
plan om het monument te ver
plaatsen doorgezet worden. Na 27
april werd de toon alleen maar har
der. Morgen vieren de Russen de
Dag van de Overwinning in de
Grote Vaderlandse Oorlog, zoals
de Tweede Wereldoorlog wordt
aangeduid. Het Rode leger verloor
in die strijd 8,8 miljoen soldaten.
In Estland liggen op 450 locaties
vijftigduizend gesneuvelde Sovjet
soldaten. De overwinning op na-
zi-Duitsland heeft voor de Russen
bijzondere betekenis. Het gaat om
de nationale trots en eer. Het raakt
de ziel van de Rus. Vandaar ook
de felle reacties op de aantasting
van de Bronzen Soldaat. Het
'Estland ontkent Ruslands
inspanningen om Europa van
de nazi's te bevrijden'
wordt gezien als een ontkenning
en belediging van de Russische in
spanningen om Europa te ont
doen van de nazi's.
De Russische minderheid in Est
land - een kwart van de 1,35 mil
joen Esten is Russisch - voelt zich
gediscrimineerd sinds Estland in
2004 lid van de Navo en EU werd.
Feit is dat medio 2006 in Estland
de discussie over de Bronzen Sol
daat begon. Het monument zou
ook een symbool zijn van Sov
jet-Russische overheersing en on
derdrukking. Daarom diende het
van zijn prominente locatie in Tal
linn te verdwijnen.
Estland werd in 1710 deel van Rus
land. Begin 1918 werd het onafhan
kelijk om in juni 1940 door de Sov
jets bezet te worden als resultaat
van een akkoord tussen Moskou
en Berlijn. Medio 1941 vielen de
nazi's het land toch binnen om er
in het najaar van 1944 door het Ro
de Leger uit verdreven te worden.
Daarna werd Estland onderdeel
van de Sovjet-Unie en dat bleef
het tot augustus 1991. Onder de
Sovjets werden tienduizenden Es
ten opgepakt en gedeporteerd.
Een Russin staat tussen twee grote foto's van het verplaatste oorlogsmonu
ment voor Russische gevallenen in Tallinn. foto Timur Nisametdinov/GPD
