1 i
Mannentrouw is overbekend
ijl*
v42
Zaterdag 5 mei 2007 PZC
TUINEN
door Romke van de Kaa
Mannentrouw, of Plumbago auriculata, is een overbe
kende kuipplant met heel lichtblauwe bloemen. Over
de herkomst van de naam Mannentrouw zijn ver
scheidene theorieën in omloop. In de 19e eeuw scheef dichter
Harme Bevoort uit Enkhuizen een lang gedicht waarin hij de
meisjes en vrouwen van zijn woonplaats vergeleek met rozen,
veldviooltjes en leliën der dalen. Het laatste couplet van zijn
lofzang: 'Daar zal niets de band verscheuren, Die ons innig
aan u hecht, Dan zien wij na ons stoffelijk treuren, Eeuwig
heil ons weggelegd. Vrouwenschoonheid, mannenliefde, Vrou
wenliefde, mannentrouw, Welk een pijl ons hart ooit griefde,
Eeuwig staat dat hecht gebouw!' Het is verleidelijk om te den
ken dat die mannentrouw verwijst naar de plumbagoblauwe
ogen van de goudeerlijke Enkhuizer vissersmannen die hun le
ven lang over de Zuiderzee hebben gestaard. Maar er is ook
een andere verklaring mogelijk.
Toen ik een Indisch dametje eens vroeg waarom de Plumbago
toch Mannentrouw werd genoemd, begon ze te schateren.
'Omdat hij maar even bloeit, en daarna voor eeuwig blijft plak
ken', was haar uitleg. Nu valt het met die korte bloei wel mee,
maar wat de kleverige uitgebloeide bloemen betreft had ze vol
komen gelijk.
Trouwens - op 17e eeuwse schilderijen is het bijna altijd de dis
tel die als symbool voor mannentrouw wordt gebruikt. Dus
als de Indische verklaring niet
,u.. li -4. de correcte is dan is het in ieder
Hl) bloeit even geval de meest gevatte.
en blijft daarna voor Niet alle kuipplanten zijn even
gemakkelijk in het gebruik. De
eeuwig plakken klassieke kuipplanten, zoals si
naasappel- en citroenboompjes
zijn eigenlijk ondingen, 's Winters moeten ze naar binnen,
waar ze koel, licht en vochtig moeten worden gestald. Kuip-
plantenboeken hebben het altijd luchtig over de koele slaapka
mer waarin het citrusfruit het naar de zin zou hebben. Nou, ik
weet niet of u de slaapkamer weieens een winter lang gedeeld
hebt met een sinaasappelboompje, maar als dat zo is dan weet
u in ieder geval hoe zo'n boompje er aan het einde van de win
ter uitziet: er zitten nog drie bladeren aan die dan ook nog
eens onder de dopluis zitten.
Ook minder klassieke kuipplanten zoals oleanders hebben een
gebruiksaanwijzing. Het is wel mogelijk om een oleander in
bloei te krijgen, maar in de meeste gevallen laat de plant in het
voorjaar zijn bloemknoppen vallen in plaats van dat zij open
gaan.
De gemakkelijkste kuipplant is natuurlijk de eenjarige plant,
zoals de hangjobelia of de wonderolieplant. Als die in het na
jaar bevroren is dan kun je hem zonder schuldgevoel op de
composthoop gooien. De potten maak je leeg en je zet ze on
dersteboven onder een afdakje of in de schuur.
Ook de Mannentrouw is gemakkelijk over te houden. Wie een
vorstvrije schuur of garage tot zijn beschikking heeft, kan de
plant daar na de eerste nachtvorst parkeren, om hem pas in
april weer tevoorschijn te halen. Als u tijdens de winter een of
twee keer per maand kunt gieten, dan blijft de plant meestal
wel in leven.
In het voorjaar snoeit u alle twijgen tot op twintig centimeter
in en daarna kan de plant weer naar buiten. In een pot bereikt
mannentrouw een hoogte van anderhalve meter, maar als u
de plant met pot en al ingraaft kunnen de lange soepele tak
ken wel drie meter halen. Snoei uitgebloeide bloemen met tak
en al weg, en de plant zal weer nieuwe bloemknoppen ma
ken.
De bloemkleur van de Plumbago wordt meestal als hemels
blauw omschreven, maar het is wel het uitgewassen blauw
van een hemel die behoorlijk heiig is. Eigenlijk is de blauw-
bloeiende Mannentrouw het mooist, maar voor wie exclusivi
teit zwaarder telt dan schoonheid, is er ook een zeldzame wit
bloeiende variëteit op de markt: Plumbago auriculata Alba.
Plumbago auriculata
foto Romke van de Kaa
Spaarlamp
Halogeenlamp
Led-verlichting
Lampen van
boven naar beneden:
Todo van Quasar
(Edward van Vliet)
Skygarden
(Marcel Wanders)
Plafondlamp Meteor
(Jos Muller, Quasar)
- De spaarlamp is in de jaren zestig
ontwikkeld en kwam eind jaren tach
tig op de markt. De eerste generatie
van deze 'opgevouwen tl-buis die in
een normale fitting past' was duur
en had geen significant hoger ren
dement. De huidige generatie is
goedkoper en veel efficiënter.
- Voordelen van de spaarlamp
zijn het lagere energiever- I
bruik (het licht dat een peer- i
tje van 60 watt geeft is ver-
gelijkbaar met dat van
een 11 watt spaarlamp),
de langere levensduur I
(zo'n zesduizend tot tien- 1
duizend uur) en de ver-
krijgbaarheid in verschillen-
de tinten witachtige kleuren.
- Nadelen van de spaarlamp
zijn de relatief hoge aanschaf-
prijs, de soms grote afmetingen
van de lamp en het feit dat spaar
lampen niet op gewone dimmers
kunnen worden aangesloten. Boven
dien bevatten spaarlampen kwik
damp, een schadelijk zwaar metaal.
- In halogeenlampen bevindt zich
een beetje van een halogeen
(bijvoorbeeld broom of jodium),
dat door de hitte gasvormig
wordt. Halogeenlicht is wat witter,
sprankelender en feller dan licht
van een 'peertje'.
- Halogeenlampen werken op de
normale netspanning of met een
transformator op 12 volt.
De nieuwste halogeenlampen
hebben een coating tegen infrarode
warmtestraling en geven hierdoor
30 procent meer licht dan gewone
halogeenlampen.
- Halogeenlampen hebber een iets
beter rendement dan gloeilampen.
De levensduur is kort: zo'n
tweeduizend tot
vierduizend
branduren.
- Led staat voor light emitting diode.
Led-lampjes worden tegenwoordig
onder meer gebruikt als
indicatorlampjes van elektrische
apparaten, digitale displays,
verkeerslichten en autoverlichting.
- Led-lampjes hebben een laag
stroomverbruik, een lange levensduur
(zo'n 50.000 tot 100.000 branduren)
en zijn verkrijgbaar in steeds meer
kleurvarianten. Nadeel: witte en
warm-witte Led's - meest geschikt
voor binnenverlichting - zijn beperkt
verkrijgbaar en behoorlijk prijzig
(tussen de 7 en 30 euro).
- Om een bepaalde lichtsterkte te
bereiken, hebben witte Led's een
relatief hoog verbruik.
