Onnozelheid en strategische
v2 -
Zaterdag 5 mei 2007 PZC
Zwaar weer in de Partij van de Arbeid. Het leiderschap van Wouter Bos staat ter discussie, het
partijbestuur is afgetreden, de sociaal-democraten voelen de hete adem van de SP in de
nek, in het provinciaal bestuur van Zeeland staat de PvdA aan de zijlijn en de
Zeeuwse PvdA'ers likken de wonden van de richtingenstrijd die de partij voor
en na de Statenverkiezingen beheerste. En dan was er ook nog de
daverende overwinning bij de gemeenteraadsverkiezingen van vorig
jaar die de PvdA in enkele gemeenten slechts een rol in de
oppositie heeft opgeleverd.
PvdA rond de Statenverkiezingen ernstige
blunders zijn begaan. „Ik heb nooit iets in
een lijsttrekkersverkiezing gezien. Daar
mee creëer je tegenstellingen. Dat heb je
zeker als de kandidaten bijna evenveel
stemmen vergaren." Ronduit fout was vol
gens hem dat de hele partij na de lijsttrek
kersverkiezing niet achter winnaar Maria
le Roy is gaan staan. „Dat is wat mij be
treft een regelrecht verwijt aan sommige
vooraanstaande partijgenoten. Onvolwas
sen gedrag van mensen die beter zouden
moeten weten en een volkomen verkeerd
signaal naar de kiezers. Degenen die zoveel
tijd hebben om de richtingenstrijd in de
PvdA aan te wakkeren, zouden misschien
wat meer in de tuin moeten werken."
Maar er is op provinciaal niveau nog meer
fout gegaan. Van Schaik noemt het 'het
toppunt van onnozelheid' te veronderstel
len dat het CDA de PvdA en de WD no
dig had om een nieuw dagelijks provincie
door Ben Jansen
De PvdA als zieke man? „Wel
nee", zegt Co van Schaik, Pv-
dA-wethouder in Terneuzen,
„dat is absoluut overdreven."
Hij begint met de winst bij de raadsverkie
zingen van vorig jaar. Die heeft de PvdA in
verreweg de meeste gemeenten wel dege
lijk verzilverd, vindt hij. Inderdaad, niet in
Borsele en in Goes. „Maar daar kon je op
wachten. In die gemeenten is de PvdA af
gerekend op persoonlijke tegenstellingen."
Hij doelt op Pieter Vollaard die het CDA
in 1998 buiten het college van burgemees
ter en wethouders van Borsele hield en op
Thijs 't Hart in Goes op wiens manier van
optreden de andere partijen na zestien jaar
wel waren uitgekeken. Van Schaik (58):
„Natuurlijk doe je er verstandig aan te
voorkomen dat je in een positie terecht
komt waarin je de rekening gepresenteerd
kunt krijgen, maar het blijft mensenwerk.
Dan krijg je met ups en downs te maken."
Landelijk heeft de Partij van de Arbeid vol
gens Van Schaik ernstige fouten gemaakt
op een aantal onderwerpen. Partijleider
Bos stelde in de aanloop naar de verkiezin
gen de ouderenuitkering AOW en de af
trekbaarheid van de hypotheekrente aan
de orde. Dom, meent Van Schaik. „Je kunt
wel zeggen dat je plannen alleen gericht
zijn op de rijken, maar daarmee overtuig
je nooit. Er maakt zich dan een ongerust
heid van de mensen meester. Zo van: eerst
pakken ze de hogere inkomens aan en als
dat te weinig oplevert, dan is iedereen aan
de beurt." Van Schaik vindt de uitlatingen
van Bos des te dommer, omdat de geschie
denis heeft geleerd wat er kan gebeuren
als dergelijke schijnbare zekerheden in de
samenleving ter discussie worden gesteld.
Een ondoordachte uitspraak over de AOW
luidde in 1994 immers het einde in van de
politieke carrière van CDA-kopstuk Elco
Brinkman.
Van Schaik constateert dat de PvdA tot nu
toe vergeefs naar een antwoord op de op
mars van de SP zoekt. Bij de Statenverkie
zingen in maart trok de partij van Jan Ma-
rijnissen in Borsele en Vlissingen meer
stemmen dan de PvdA. Van Schaik: „De
PvdA is de afgelopen jaren een bestuur
derspartij geworden en is het contact met
de gewone man kwijtgeraakt. Die voelt
zich in de steek gelaten. De SP heeft dat
wél opgepakt. Kijk eens naar de onduide
lijkheden over de nieuwe Wet maatschap
pelijke ondersteuning. De PvdA probeert
daar bestuurlijk iets aan te doen, maar de
SP organiseert bijeenkomsten om de men
sen rechtstreeks te informeren."
Lieven de Leeuw, oud-PvdA-wethouder in
Goes, is van oordeel dat de PvdA in de
Paarse kabinetten te veel naar het centrum
is opgeschoven. „Eerst had ik wel moed op
de samenwerking met de WD. |e kunt
vaststellen dat de PvdA in Paars overeind
der is een materialist geworden. Immate
riële verheffing, solidariteit zijn helaas
naar de achtergrond gedrongen." De aan
trekkingskracht die de SP op de kiezer uit
oefent is volgens hem een gevolg van de
gematigde opstelling van de PvdA. „Het
taalgebruik van Marijnissen en consorten
spreekt aan. Het is de makke van de PvdA
dat ze de kretologie van de SP niet door
prikt. De PvdA durft'zich niet tegen de SP
af te zetten uit angst nog meer kiezers te
verliezen. Maar wanneer je wat met de sa
menleving wil, dan moet je het ook dur
ven te zeggen." Het komt, daar is De
Leeuw van overtuigd, wel weer goed met
de PvdA. „De politiek beweegt zich in golf
bewegingen, net als de economie. De
PvdA zit nu om een neergaande lijn, maar
zeker is dat die lijn zich ook weer omhoog
zal bewegen. De PvdA is geen LPF en ook
geen SP."
Van Schaik vindt dat binnen de Zeeuwse
s geble
ven, maar
er is geen
sprake van dat
de partij haar in
vloedssfeer heeft uitge
breid. In feite is alleen de
WD er beter op geworden.
Het sterke punt van de PvdA
was voor mij altijd de solidariteit met alle
groepen in de Nederlandse samenleving
en ook internationaal. Daar viel met het
CDA, waarin een vleugje solidariteit van
de vroegere Anti-Revolutionaire Partij is
overbleven, wel wat in te bereiken, met de
WD niet."
Met lede ogen heeft De Leeuw (84) gezien
hoe in de vakbeweging en in de politiek
na 1955 het familiegevoel en de verbonden
heid in solidariteit aan belang hebben ver
loren en hoe de nadruk steeds meer op ma
teriële zaken is komen te liggen. „De arbei-
