Geldautomaten
Mobiele telefoon
jg
1 4 Zaterdag 5 mei 2007 PZC
Wie komt er nog wel
De Rabobank installeerde 25
jaar geleden zijn eerste
geldautomaat. Geld trekken
uit de muur: klanten willen
inmiddels niet anders meer.
De flappentap zorgde voor
een revolutie in het
bankwezen, maar heeft zijn
langste tijd gehad.
door Rik Elfrink
illustratie Ronald Visser
Europese pinpas
De Europese politiek wil zo
snel mogelijk komen tot één
Europese betalingsmarkt, de
Single Euro Payments Area. Een
open markt versterkt de con
currentie en verlaagt de tarie
ven, zo is het idee.
Nederlandse winkeliers verzet
ten zich momenteel tegen de
invoering van één Europese pin
pas die de eigen Nederlandse
moet gaan vervangen. Ze zijn
bang dat de nieuwe pas, onder
deel van de Single Euro Pay
ments Area, het tegendeel zal
bewerkstelligen.
Nu betaalt een winkelier per
pintransactie 5 eurocent. De
detailhandel is bang dat dat
straks 2,5 keer zo duur wordt.
De winkeliers zijn uit een over
leg met banken en toezichthou
ders gestapt omdat ze zich bui
tenspel voelen staan.
Wie de evolutie van bankieren in
Nederland 25 jaar geleden had
voorspeld, was waarschijnlijk
voor gek verklaard. Geld halen,
geld brengen, een rekening openen, een reisver
zekering afsluiten: tot 1982 deed iedereen dat in
het bankkantoor. Ruim 300 miljoen mensen
brachten dat jaar nog een bezoek aan de bank.
Er was volop werkgelegenheid. Kassiers draai
den met hun buizensysteem overuren en balie
medewerkers vormden de brug tussen bank en
klant.
Door bankmedewerkers werd de massale intro
ductie van de geldautomaat - en in het kielzog
de betaalautomaat - in het begin van de jaren
tachtig met argusogen bekeken. Ze vreesden
voor hun baan en voor het persoonlijk contact
met de klant.
Een Limburgse vestiging - Pey en Mariahoop -
was het eerste Rabo-filiaal dat de voordelen
van geld uit de muur zag. Destijds werd dat ge
zien als een enorm risico. Deskundigen bij de
bank vonden dat de voordelen van het uitge
breide kantorennet van de coöperatieve bank
door de plaatsing van automaten niet langer
uitgebuit kon worden.
De meeste Nederlanders zwichtten deson
danks al snel voor de pinautomaat. Het gemak
van 24 uur per dag geld halen werd door velen
als een uitkomst gezien. Problemen met ope
ningstijden van banken hoorden definitief tot
het verleden.
Geldautomaat veroverde sinds 1982
snel een plaats in de maatschappij
Wat de werknemers van de banken in het be
gin van de jaren tachtig bevroedden, werd al
snel werkelijkheid. De geld- en betaalautoma
ten zorgden in de jaren tachtig en negentig
voor een daling van de kosten voor de finan
ciële instellingen. Klanten hoefden niet meer
zo lang in de rij te staan. De winsten liepen bij
sommige banken op naar miljarden.
Voor het personeel was het een slagveld. Dui
zenden mensen zagen hun baan verloren gaan
of hun functie veranderen. Wie niet mee kon
of overbodig werd, verloor zijn baan. Er gingen
niet alleen banen verloren, ook het aantal kan
toren liep - mede door economische ontwikke
lingen - drastisch terug. Terwijl het 25 jaar gele
den normaal was dat in een kleine plaats filia
len van ABN, Rabobank, Amro, NMB en Post
giro stonden, proberen de banken nu zoveel
mogelijk te centraliseren. Nog steeds staat het
kantorennet zwaar onder druk. Klanten die va
ker dan een keer per jaar een bank van binnen
zien, worden zeldzamer. Vooral een kleine
groep ouderen en hulpbehoevenden houdt
vast aan het bezoeken van de bank of een plek
waar een bankmedewerker ze kan helpen.
Momenteel komen per jaar nog een paar mil
joen mensen op bezoek bij een bank. De ban
ken hebben het proces zelf begeleid en zijn er
nog blij mee ook: hoe minder klanten om per
soonlijk contact vragen, hoe minder kosten ge
maakt hoeven te worden. Kantoren van steen
zijn nu eenmaal duur.
Dat proces is niet alleen versterkt door de
komst van de geldautomaat, maar ook door in-
ternetbankieren. Minder rekeningafschriften,
nauwelijks acceptgiro's meer om te verwerken:
het aantal handmatige werkzaamheden is
bijna tot nihil gereduceerd.
Volgens de Rabobank is het nu tijd de
geldautomaat persoonlijker te ma
ken. „De beelden op de auto
maat moeten persoonlijker
worden", aldus Harrie Vol-
laard van RabolCT. „Daar
bij moet je opletten dat de
service weer niet ten koste
gaat van de snelheid van pin
nen."
Ook de veiligheid is voor de toe
komst een belangrijk aspect. Een
aantal Nederlandse banken had de afgelopen ja
ren grote problemen doordat criminelen geld
automaten saboteerden. Meestal gaat dat via
skimming: met een apparaatje worden pasgege-
vens gekopieerd en met een mini-cameraatje
wordt de bijbehorende pincode afgekeken. Met
name klanten van ABN Amro kregen er in het
afgelopen jaar mee te maken. Over veiligheids
aspecten wil die bank echter niets kwijt. De
reactie is dat er aan wordt gewerkt om proble
men in de toekomst te voorkomen.
Dat het aantal geldautomaten, mede
door de opkomst van betaalautomaten
en allerlei nieuwe elektronische betaalvor-
rnen over het hoogtepunt heen is, beaamt de
Rabobank. De bank voorziet de komende vijf
tig jaar nog een rol in het maatschappelijk ver
keer. Daarna zullen nieuwe betaalmogelijkhe
den de automaat waarschijnlijk overbodig ma
ken.
„Op korte termijn komt er een nieuwe genera
tie automaten aan die in bijvoorbeeld benzi
nestations en winkels worden opgesteld.
Deze zijn veiliger door inktbommen die
ontploffen bij het onbevoegd openen van
cassettes. Daarmee wordt ook het criminele gil
de weer een gevoelige slag toegebracht."
Betalingen binnen
afzienbare tijd met
behulp van gsm.
door Bart-jan van Rooi}
Na de laatste kop koffie 's
ochtends snel de deur uit.
Niets vergeten? Sleutels,
portemonnee en gsm, check! Als
het aan creditcardmaatschappij
en, de chipindustrie en telefoon-
providers ligt, volstaat binnen af
zienbare tijd op grote schaal enkel
het mobieltje, die dan direct ook
als sleutelbos en betaalmiddel
dient.
Het zou de traditionele geld- en
betaalautomaat snel overbodig
kunnen maken, denkt KPN-
woordvoerder Steve Hufton. „Bin
nen twee tot vijf jaar is betalen
met behulp van een gsm op grote
schaal ingevoerd." Daarnaast is
het in de toekomst ook mogelijk
met de gsm gebouwen binnen te
komen.
De telecomreus is in oktober vo
rig jaar samen met creditcardmaat
schappij ICB een proefproject-ge
start met 'mobiel betalen'.
]CB-klanten kunnen betalingen
verrichten tussen kassa en gsm
op bepaalde plekken in Amster-
