Straks moet ik de hele dag thuis blijven
'Betuwelijn zal snel nokvol zitten'
pzc Dinsdag 1 mei 2007 9
Ouderen worden
vergeten bij inrichting
van openbare ruimte.
door Tjerk Notten
DEN HAAG - Piet Taal (75) en Leen
Wagenmakers (69) klagen niet
graag. Waarom zouden ze ook? De
zon schijnt uitbundig, met een
paar leeftijdgenoten kijken ze naar
de duiven die - het voorjaar in de
bol - opgewonden achter elkaar
aan scharrelen.
Probleem is hooguit dat de man
nen hier elke dag zitten, tenmin
ste: als het niet regent. Piet: „Zo
dra het regent kunnen we hier
niet terecht. Een overkapping
komt er niet, want dan kruipen de
zwervers erin." Leen: „Daarom
gaan we als het regent maar onder
een poortje staan verderop. Het is
niet anders."
Beide heren prijzen zich gelukkig
dat ze nog in staat zijn te voet hun
vaste bankje op te zoeken en de
laatste verhalen uit te wisselen.
„Maar wat moet ik als ik straks
niet meer zo makkelijk ter been
ben?", overweegt Leen. „Dan kan
ik hier misschien niet meer ko
men en moet ik de hele dag thuis
blijven."
Het is een nog amper onderkend
Mogelijke voorzieningen
Stedenbouwkundigen en ont
werpers denken na over hoe ze
in de toekomst het leven voor
ouderen zo aangenaam moge
lijk kunnen maken. Een aantal
plannen/voorbeelden:
Speciale woningen met een
gezamenlijke keuken. Dit zou
vereenzaming tegengaan.
Nog fitte ouderen wordt ge
vraagd om kinderopvang te
verzorgen. Zo hebben zij tot
op hoge leeftijd een functie en
wordt het gebrek aan kinderop
vang tegengegaan.
Vaste busdiensten zijn uit de
wijken verdwenen. Het Valys-
systeem kan een goedkoop al
ternatief zijn voor de bushalte
om de hoek. Tegen geredu
ceerd tarief kunnen ouderen
worden vervoerd in taxi's die
ook plek hebben voor een rol
stoel of scootmobiel.
Voor ouderen die met hun rol
stoel het bos in willen, zijn in
tientallen natuurgebieden spe
ciale paden aangelegd. Info via
www.natuurzonderdrempels.nl
probleem. Bij de inrichting van
een wijk wordt veel geld gestoken
in voorzieningen voor jongeren,
zoals speeltuintjes, skatebanen en
ontmoetingsplekken. Maar voor
de wensen van ouderen is aanzien
lijk minder aandacht, terwijl Ne
derland in rap tempo vergrijst.
Waar moeten al die ouderen el
kaar ontmoeten?
Volgens voormalig hoogleraar toe
gankelijkheid Maarten Wijk wordt
bij de inrichting van de openbare
ruimte te vaak uitgegaan van fitte
mensen die het publiek domein ge
bruiken voor verplaatsing van A
naar B. Oudere mensen passen
slecht in dat stramien.
Ouderen zijn minder mobiel en
willen eigenlijk het liefst een beet
je rondhangen, maar onze steden
zijn daar niet op ingericht, meent
Wijk. „Nederlanders gebruiken de
openbare ruimte vooral om zich
zo efficiënt mogelijk te verplaat
sen. Buiten is voor ons een ver
keersruimte", zegt Wijk. Hij wijst
er op dat die cultuur in Zuid-Euro-
pese landen al heel anders is.
„Parkjes en pleinen zijn daar inge
richt om de hele dag rustig te kun
nen zitten. Zulke zithoekjes zie je
hier te weinig."
Stedenbouwkundige Silvester van
Veldhoven is het ook opgevallen:
bij de aanleg van een nieuwe wijk,
of de herstructurering van een
'Als je het vergelijkt met
jongeren wordt met
ouderen weinig rekening
gehouden'
buurt komen ouderen er meestal
bekaaid van af
„Als je het vergelijkt met jongeren
wordt met ouderen weinig reke
ning gehouden", zegt hij. „Als een
activiteit een naam heeft, zoals jeu
de boules, dan wordt er wel eens
een voorziening gerealiseerd. Maar
hoe noem je het als ouderen graag
bij elkaar willen zitten? Daar iets
voor regelen wordt al weer moeilij
ker, is mijn ervaring."
De toenemende vergrijzing stelt
stedenbouwkundigen voor nieu
we problemen. Overal moet goede
straatverlichting komen, verkeers
borden moeten voor iedereen te le
zen zijn en het trottoir vrij van on
effenheden. Van Veldhoven: „In
de toekomst verschijnen er meer
scootmobielen in het straatbeeld.
Hoe houd je het veilig als op die
zelfde weg ook jongens van zes
tien met een snelle scooter voorbij
rijden? Dat is een dilemma waar
we iets voor moeten verzinnen."
Sinds de invoering van de Wet
Maatschappelijke Ondersteuning
(WMO) op 1 januari van dit jaar
hebben gemeenten meer verant
woordelijkheid voor het ouderen
beleid. Het ideaal is dat ouderen
gezond en zelfstandig lang thuis
blijven wonen. Als ze slechter uit
de voeten kunnen, bepaalt de ge
meente of mantelzorg, speciaal ver
voer of een scootmobiel het pro
bleem kunnen verhelpen. Slagen
gemeenten daar in, dan moet er
voor al die zelfstandig wonende
ouderen ook wel iets te beleven
zijn in de eigen wijk, meent Hans
van Rossum van onderzoeksbu
reau Rigo, dat gemeenten advi
seert op dit punt. Van Rossum:
„In een groot bejaardencentrum
valt binnen van alles te beleven,
zoals bingo- en kaartavondjes.
Maar wat moeten ouderen die ver
spreid door de wijk wonen? Voor
hen moet iets worden geregeld."
Een militante lobbyclub is er ech
ter nog niet. De ouderenbond An-
bo vraagt sinds kort wel aandacht
voor het probleem en probeert op
gemeentelijk niveau vertegenwoor
digers aan de bel te laten trekken.
Leen en Piet verwachten er niet al
te veel van. „Vroeger moest je ook
alles zelf regelen. Als het weer gaat
regenen, zoeken wij ons tunneltje
wel op."
De vergrijzing in Nederland zou ervoor moeten zorgen dat er meer voorzieningen voor ouderen komen. Er wordt echter veel geld opzij gezet voor onder
meer hangplekken voor jeugd en speeltuinen voor kinderen. foto Frouwkje Bijlstra/GPD
Kritiek op miljardenlijn
zal volgens directeur
Railion verstommen.
door Jan Trommelen
utrecht - „De minister die be
sloot tot aanleg van de Betuwerou
te krijgt straks een standbeeld." Ca-
rel Robbeson reageert geïrriteerd
als hij wordt geconfronteerd met
de stelling dat de aanleg van de Be
tuwelijn een dure blunder was.
Zijn bedrijf, Railion Nederland,
wordt veruit de grootste gebruiker
van de nieuwe spoorlijn.
Op 16 juni is het eindelijk zo ver,
met een half jaar vertraging is de
lijn klaar voor het eerste transport
naar Duitsland. Van juni tot no
vember is er een testprogramma.
Tussendoor is er ruimte voor com
merciële ritten; Railion heeft voor
lopig ruimte gereserveerd voor
twee ritten per dag. „Wij hopen
dat het allemaal klaar is op 10 de
cember. Dan gaan in heel Europa
de nieuwe dienstregelingen in."
Onder economen en transportdes
kundigen heerst de mening dat de
Betuweroute er nooit had moeten
komen, 'maar nu de lijn er een
maal ligt moeten we hem ook
maar zo goed mogelijk gebruiken'.
De vrees bestond dat verladers en
vervoerders het te duur zouden
vinden om over de lijn te rijden.
Ongegronde angst, aldus Robbe-
'Nu de lijn er eenmaal ligt
moeten we hem ook maar
zo goed mogelijk gebruiken'
son. „Die lijn zit in 2016 nokvol.
De sector voorziet dat het vervoer
stijgt van 40 miljoen ton in 2006
naar 90 miljoen ton in 2020." De
kritiek op de miljardeninvestering
zal snel verstommen, denkt hij.
De vervoerders zitten al een paar
jaar klem op het Nederlandse
spoor, een van de drukst bereden
netten ter wereld. Tijdens de spits
mogen ze twee periodes van vier
uur niet rijden en gedurende de
rest van de dag worden goederen
treinen langs de kant gezet als er
personentreinen langs moeten.
De grote winst zit er voor Railion
in dat de treinen niet meer onver
wacht opgehouden worden, zodat
de klant betrouwbare aankomsttij
den krijgt. Dat was altijd de grote
klacht van het bedrijfsleven over
het spoor. Het bedrijfsleven maakt
relatief weinig gebruik van rail
transport. Het binnenvaartschip is
vele malen goedkoper en de
vrachtwagen sneller en flexibeler.
Toch groeit het vervoer per spoor
de laatste jaren steeds met min
stens acht procent. Ook in de Rot
terdamse haven zitten ze te sprin
gen om de extra treinen.
Exploitant Keyrail verwacht na vij
jaar de lijn 'break even' te draaien.
Dat betekent dat de onderhouds-
en exploitatiekosten gedekt zijn.
