Lintjesregen
De gedecoreerden van 2007
4
C7 X)
14 Zaterdag 2007 PZC
Draaginstructies
Alleen 'bij voorkomende gelegenheden en daarbij passende kleding' mogen koninklijke onderscheidingen gedragen worden. De regels zijn streng en
gedetailleerd beschreven. Voor mensen die meer dan één onderscheiding hebben, is ook de draagvolgorde nauw omschreven.
Eén keer in het jaar regent
het gelijktijdig in alle
delen van het Koninkrijk
der Nederlanden en soms
ook daarbuiten.
Dat gebeurt eind april, als
er traditiegetrouw ter
gelegenheid van de
verjaardagviering van de
koningin enkele
duizenden 'lintjes'
neerdalen. Het
decoratiefestival, in 1996
in een eigentijdser jasje
gestoken, stoelt op oude
gebruiken en is nooit
zonder kritiek geweest.
door Dick van Rietschoten
Lintjes van 'bijzonder'
tot 'zeer exeptioneel'
Nederland kent twee
verschillende civiele
orden: De Orde van
de Nederlandse Leeuw en de
Orde van Oranje-Nassau. Ie
mand komt voor een van de
onderscheidingen in aanmer
king als diegene iets bijzon
ders voor de staat of de sa
menleving heeft betekend.
De Orde van Oranje-Nassau
is bedoeld voor mensen die
zich 'op bijzondere wijze
voor de maatschappij ver
dienstelijk hebben gemaakt',
bijvoorbeeld vrijwilligers.
Voor de Orde van de Neder
landse Leeuw komen men
sen in aanmerking met 'ver
diensten van zeer exceptione
le aard voor de samenleving'.
Het gaat daarbij om 'per
soonsgebonden, uitzonderlij
ke prestaties of inspannin
gen of prestaties op basis van
bijzondere talenten', zoals
wetenschappers, onderne
mers, kunstenaars en sport
lieden. Doorgaans betreft het
hier verdiensten die ook een
internationale uitstraling
hebben.
De Orde van Oranje-Nassau
telt zes graden. In oplopende
volgorde zijn dat: Lid, Rid
der, Officier, Commandeur,
Grootofficier en Ridder
Grootkruis. De Orde van de
Nederlandse Leeuw telt
slechts drie graden: Ridder,
Commandeur en Ridder
Grootkruis.
www.lintjes.nl
AMBTSKOSTUUM
Sjerp Orde van de Nederlandse Leeuw
waaraan ordeteken, bijbehorende
plaque, halskruis Orde van Oranje
Nassau en bijbehorende plaque,
willekeurige derde plaque en enkele
onderscheidingen groot model op de
linkerborst.
GALA
Sjerp Orde van Oranje-Nassau
waaraan ordeteken, bijbehorende
plaque en enkele miniaturen op
de linkerschouder.
ROKKOSTUUM
Sjerp Orde van Oranje-Nassau waaraan
ordeteken,bijbehorende plaque,
halskruis Orde van de Nederlandse
Leeuw en bijbehorende plaque, derde
willekeurige plaque en rijtje minia
turen op de linkerborst (de eerste
Orde van de Nederlandse Leeuw, de
tweede Orde van Oranje Nassau).
SMOKING
Halskruis Orde van de Neder
landse Leeuw en rijtje miniaturen
(de eerste Orde van de Neder
landse Leeuw).
De kritiek zal nooit
Op 6 maan was er een feestje op
de Nederlandse ambassade in
Parijs. Eregast was de 79-jarige
Albert Uderzo, tekenaar en tekst
schrijver van de in dubbel op
zicht klassieke stripalbums over Asterix en Obe-
lix. Eerst maakte hij die strips samen met René
Goscinny, maar die overleed in 1977. Op het
feest kreeg de Fransman de versierselen opge
speld die horen bij het ridderschap in de Orde
van de Nederlandse Leeuw.
Hier en daar had de ontdekking van zijn naam
in de lijst van uitverkorenen tot opgetrokken
wenkbrauwen geleid. Waarom kreeg een Fran
se striptekenaar zo'n hoge Nederlandse onder
scheiding? Maar zo bijzonder is dat niet. Elk
jaar ontvangen enkele buitenlanders één of an
der Nederlands lintje omdat zij iets speciaals
voor ons land hebben betekend. Het kan bij
voorbeeld een lokale hovenier annex klusjes
man zijn die jarenlang bij een Nederlandse am
bassade heeft gediend of - zoals in 2003 gebeur
de - de Japanner Y. Mogi, directeur van het con
cern Kikkoman Sojasaus te Tokio, waarvan het
Europese hoofdkantoor in Sappemeer staat.
Uderzo werd Nederlands ridder omdat zijn
werk 'voor zeer veel Nederlanders een inspira
tiebron is geweest, heeft bijgedragen aan het
onderlinge begrip van culturen en ook het on
derwijs in de Latijnse taal en cultuur in Neder
land heeft bevorderd'.
De huidige Nederlandse decoraties vinden hun
oorsprong in het begin van de negentiende
eeuw, maar ten diepste is het belonen van men
sen vanwege bepaalde verdiensten al zo oud als
de mensheid zelf In de vroege middeleeuwen
werden dappere krijgslieden door vorsten en
andere heersers tot ridder geslagen en van lie
verlee stelden de vorsten 'verenigingen' van rid
ders in, oftewel orden, zoals er ook monniksor
den waren. Mensen die zich onderscheidden,
werden van hogerhand in een bepaalde orde
ondergebracht. Sommige orden trotseerden de
tijd en bestaan nog steeds, zoals de Orde van
het Gulden Vlies (ingesteld door de vijftien-
de-eeuwse Bourgondische hertog Filips de Goe
de) en de Britse Orde van de Kousenband uit
de veertiende eeuw.
De vele calvinistische bewoners der Lage Lan
den hadden niet zoveel op met al die decora
ties. Of iemand al dan niet moest worden be
loond, dat maakte God wel uit na de dood. Pas
tijdens de Franse overheersing, begin negen
tiende eeuw, kwamen de ridderorden terug.
Na de verdrijving van de bezetters schafte ko
ning Willem I de Franse onderscheidingen
weer af en stelde twee nieuwe orden in: de Mi
litaire Willemsorde (voor 'moed, beleid en
trouw') en de Orde van de Nederlandse
Leeuw. In 1892 voegde koningin Emma, des
tijds regentes voor haar minderjarige dochter
Wilhelmina, er nog een derde aan toe: de Orde
van Oranje-Nassau.
De koninklijke onderscheidingen zijn
altijd mikpunt van kritiek geweest.
Geregeld klonken verwijten over
vriendjespolitiek, willekeur, rechts
ongelijkheid en bevoordeling van de elite. In
1849 veegde dominee-dichter P.A. de Génestet
in het gedicht 'Sint-Nikolaasavond' de vloer
aan met de kwistige wijze waarop koning Wil
lem II (jarig op 6 december!) lintjes uitdeelde
aan lieden die het eigenlijk niet verdienden. De
dichter A.C.W. Staring was dat ook onder Wil
lem I al een doorn in het oog: '...de ster op den
rok van een gek of een guit, Lokt het regterlijk
oog van de menigte uit.'. In de twintigste eeuw
moesten vooral de automatismen in het decora
tiestelsel het ontgelden. Ambtenaren konden
na 25 of 40 jaar trouwe dienst altijd rekenen op
Cultuur:
Paul Ver
hoeven,
Nederlands
meest fa
meuze film
regisseur,
cabaretier,
presenta
tor en zan-
ger en
leeu werden Ridder in
de Orde van de Nederlandse
Leeuw.
Tot Officier in de Orde van Oran
je-Nassau is- de componist Konrad
Boehmer benoemd.
Ridder in de Orde van Oranje-Nas-
1MI-.
sau wer
den onder
anderen
de acteurs
Hans Bos
kamp en
Martine
Cref-
coeur,
evenals
Ad de
Bont en de absurdistische cabare
tier en theatermaker Bt Vis-
scher.
De overige onderscheidingen in de
ze categorie zijn naar zeer uiteenlo
pende musici gegaan: slagwerker
en percussionist Louis Debij, zan
geres Ma-
thifde San-
ïing, Nol
Havens,
zanger en
leider van
de band
VOFde
Kunst,
jack
leadzanger van de Limburg
se topband Rowwen Hèze en de
klassieke concertpianist Wibi
Soerjadi.
Sport: Wiel Coerver. De 82-jarige
voormalige voetbaltrainer uit Ker-
krade werd benoemd tot Ridder in
de Orde van Oranje-Nassau.
Wetenschap:
Ybo Buruma,
hoogleraar
strafrecht aan
de Radboud
Universiteit
Nijmegen, is
benoemd tot
Ridder in de
Orde van de
Nederlandse Leeuw. Een andere
academicus, professor Bernard
Witholt, viel dezelfde onderschei
ding ten deel. Witholt is emeri
tus-hoogleraar biotechnologie aan
de Rijksuniversiteit Groningen en
directeur van het prestigieuze Insti
tute of Biotechnology te Zürich.
