In de voetsporen van
Jac P. Thijsse
v19
PZC Zaterdag 28 april 2007
De eerste tocht over de
basaltstenen van de Afsluitdijk
in 1932.
Grote foto boven: Flevoland, sluis bij Nijkerk. Een echtpaar in
Messerschmitt, de Duitse auto op de markt gebracht in 1953 als
alternatief voor de motor.
Foto boven: IJsselmeer bij Enkhuizen. Drie zeilboten en de schaduw van
het vliegtuigje op het water.
Foto onder: Lelystad. Golven springen over een speelplaats met een
glijbaan midden in een woonwijk aan het water.
Fotograaf Bert Verhoeff en journalist Rolf Bos herhaalden de afgelopen
maanden al wandelend, fietsend, varend en vliegend de tocht die Jac P. Thijsse
in 1914 beschreef in zijn Verkade-album Langs de Zuiderzee. Hun tochten
hebben geleid tot een boeiend foto-kijk-boek.
door Louis Burgers foto's Bert Verhoeff
Het keerpunt kwam in 1932, met de
laatste lading basaltsteen waarmee
het resterende gat in de Afsluitdijk
werd gedicht. Op die dag verander
de de Zuiderzee in IJsselmeer en
veranderde het water van een werkzee in een
speelmeer.Maar voordat het zover kwam, maakte
Jac P. Thijsse zijn zwerftochten langs de Zuider
zee. Al in zijn verzamelalbum 1914 voorspelde hij:
„Ga nu de Zuiderzee zien, eer het te laat is. Want
lang zal het niet duren, of groene polders vervan
gen de kabbelende golfjes." Meer dan 38.000 exem
plaren werden verspreid. Soms kom je er nog wel
eens een tegen in een antiquariaat.
Fotograaf Bert Verhoeff en journalist Rolf Bos heb
ben veel tochten gemaakt in hun opzet de zwerf
tochten van Thijsse over te doen. Zij zochten met
een moderne blik en constateerden dat het Neder
land van Thijsse niet meer bestaat, dat hij dit deel
van Nederland waarschijnlijk niet zou herkennen.
Het werk van Verhoeff en Bos IJsselmeer. Van werk
zee tot speelmeer bevat vele tientallen foto's. Daar
naast komt Thijsse - een van de oprichters van Na
tuurmonumenten - zelf ook regelmatig aan het
woord. Diens beschrijvingen van toen laat Bos ver
gezellen door een moderne tegenhanger. Het
boek kwam tot stand dankzij steun van het Fonds
Bijzondere Journalistieke Projecten, SBK Amster
dam en Drukkerij Waanders bv.
Natuurlijk, veel is veranderd. Alleen al onder in
vloed van de groei van de bevolking. Maar ziet Sta
voren vanuit de lucht er nu fundamenteel zoveel
anders uit dan zeventig, tachtig jaar geleden? De
koeien, boven Edam op weg naar de melkstal, lo
pen nu op grijzig asfalt zoals ze in 1914 op een grij
zig zandpad sjokten. Niet alleen het landschap is
veranderd, er wonen ook andere mensen. Bonkige
vissers en boeren, met hun zes- of zevendaagse
werkweken, zijn vervangen door zeilende en va
rende medeburgers, die vaak niet meer dan vier
dagen werken. Op stadsstranden zonnen rosé drin
kende, halfnaakte dames. Zeiljachten en jetski's
hebben de botters verdrongen. Niet voor niets ver
zucht Bos in zijn inleiding: 'Wat hadden we graag
Thijsses opmerkingen hierover gehoord!'
Bos omschrijft: Thijsse als een nostalgische zwer
ver die op zoek was naar bijzondere flora en fau
na. Hij hoopte dat dode steden na de aanleg van
de dijk een nieuwe toekomst krijgen. Er zal echter
ook heel wat verloren gaan, voorspelde hij: „Be
waar dus dit album voor uw achterkleinkinde
ren." Op alle punten zou hij gelijk krijgen.
Verhoeff en Bos zijn ook zwervers en hun foto
boek straalt nostalgie uit. Het boek laat veel water
zien, veel aaibare dieren, zwemmende en zonneba
dende recreanten en toch ook nog klederdrachten.
Kortom, het is een boek dat je zou moeten bewa
ren voor je achterkleinkinderen. Zo was Neder
land in 2007.
PT] Bert Verhoeff en Rolf Bos, Langs het IJsselmeer.
Van werkzee tot speelmeer. Uitg. Ipso Facto. Prijs
29,50 euro (ook te bestellen via:
info@ijsselmeerboek.nl).
