Grootse thema's in
De toekomst kun je uitproberen
3 6 Donderdag 26 april 2007 PZC
Hf
VRAGEN AAN MAR VAN DER VEER
In Zierikzee wordt zaterdag het Buxtehude
Festival geopend, gewijd aan de Deens-Duit
se kerkmusicus (1637-1707). Mar van der
Veer is nauw betrokken bij de organisatie.
Naam: Mar van der Veer
Leeftijd: 55 jaar
Woonplaats: Zierikzee
Beroep: Organist, muziekdocent
door Rolf Bosboom
De aanleiding voor het festival is het feit dat Dietrich Buxtehude precies 300
jaar geleden overleed. Hoe is het nu gesteld met de belangstelling voor zijn
muziek?
„In het begin van de twintigste eeuw had niemand meer van hem ge
hoord, maar daarna is er veel meer belangstelling voor oude muziek ge
komen. Nu wordt zijn werk volop herontdekt en uitgevoerd. Je ziet aller
lei initiatieven ontstaan, zoals Ton Koopman die bezig is alle cantates
van hem op cd uit te brengen. Buxtehude is nu echt een rijzende ster."
Wat is zijn betekenis voor de muziek?
„Hij is onder meer verbonden met de jonge Bach, die hem bezocht
heeft en helemaal weg was van zijn 'stilo fantastico', een soort jazz
avant la lettre. Musici improviseerden met elkaar op een vast akkoorden
schema, met veel fantasie. Buxtehude was vooral de wegwijzer naar
Bach. Hij was de verbindende schakel tussen Sweelinck in Amsterdam
en Bach in Leipzig."
Hoe is het Buxtehude Festival Zeeland ontstaan?
„In de Nieuwe Kerk in Zierikzee hadden we altijd leuke orgelconcerten
in de zomermaanden. Daar wilden we wat meer mee doen. Bovendien
leefde de vraag: hoe kunnen we de historische kerk, die geen kerk meer
is, levend houden? Hetzelfde probleem deed zich voor in de Nicolaas-
kerk in Brouwershaven. Daarom hebben we de handen ineengeslagen.
Vorig jaar hebben we al het Mozart-festival gehouden, als een soort op
maat. Nu is het veel groter. We richten ons op een veel breder publiek
dan alleen Schouwen-Duiveland en zelfs Zeeland."
Hoe lastig was het om het festival voor elkaar te krijgen?
„Het was vooral bijzonder dat de subsidiegevers zo ruimhartig meewerk
ten. Ze voelden blijkbaar aan dat de plannen echt bijzonder waren. Er
zaten tenslotte grote namen in het programma zoals Ton Koopman,
maar ook professor Ernst-Erich Stender, een orgelgrootheid uit Duits
land. Bovendien richten we ons ook op jongeren. Dat spreekt subsidiege-
Welke onderdelen in het programma zijn voor u de hoogtepunten?
„Als muziekpedagoog kijk ik toch vooral uit naar de eerste keer Keet in
de Kerk, op woensdag 23 mei in Brouwershaven, dat we omdopen in
Buxtehaven. Kinderen gaan met Buxbussen daarheen en ontmoeten er
de jonge Bach. Samen met hem gaan ze naar de oude Buxtehude. Het
wordt een combinatie van toneel, muziek en dans. We doen het twee
keer, maar de eerste keer is ook die professor Stender erbij. Dat wordt
een schitterende dag."
Buxtehude Festival Zeeland, t/m 27 juni in Zierikzee en Brouwershaven. Opening: za
terdag 28 april om 15.00 uur in de Nieuwe Kerk in Zierikzee, met vocaal ensemble
Luscinia en orkest onder leiding van Wim Boer; Rinus Verhage speelt op het orgel. Tij
dens de mei-vakantie is in de kerk ook de expositie 'Met Bach naar Bux' te zien.
Het complete festivalprogramma is te vinden op www.nieuwekerkzierikzee.nl.
Porgy Bess: Een verhaal
over liefde, vriendschap en
jaloezie, maar ook een
vertelling over actuele
onderwerpen als
discriminatie en drugs.
door Ali Pankow
Porgy 8c Bess, de mu
ziektheatervoorstelling
van Frank Groothof za
terdag in de Grote Kerk
in Terneuzen, belooft in
meerdere opzichten een bijzonde
re belevenis te worden. „Wij zien
er zelf ook met enorm veel plezier
en spanning naar uit", bekent
Groothof. Het betreft hier immers
wel een zeer vroege try-out van
een opmerkelijke productie, waar
hij de afgelopen twee maanden in
tensief aan heeft gewerkt samen
met de musici van het Jazzorkest
DIG d'DIZ, jazzangeres Marzieh
Reyhani en Susanne Roos.
De officiële première staat pas ge
pland op zaterdag 15 december.
Het voorrecht dat Terneuzen
krijgt, heeft uiteraard alles te ma
ken met de viering van het gou
den jubileum van jazzcafé Porgy
en Bess.
„Voorzitter Hans Zuiderbaan
vroeg mij een voorstelling te ma
ken op basis van de bekende ope
ra met muziek van Gershwin. Tij
dens het werken hieraan is het
idee ontstaan er een grote voor
stelling van te maken waarmee
we het komend seizoen door het
hele land zullen gaan. Het is zo
ontzettend mooi: het verhaal, de
muziek, de stem van Marzieh
Reyhani en drie meesterlijke mu
zikanten: Jan Menu, Maarten van
de Grinten en Jan Voogd", vertelt
Groothof
Het oorspronkelijke verhaal van
Porgy Bess, gebaseerd op de ro
man van Edwin DuBose Heyward
en Dorothy Heyward, speelt zich
af op Catfish Row, waar de man
nen lange werkdagen maken op
de katoenplantages, 's Avonds vin
den ze afleiding bij het dobbelen
in de kroeg. Wanneer er onenig
heid ontstaat over de uitslag van
het spel wordt een van de man
nen gedood door de dronken cri
mineel Crown.
Bang voor de politie vlucht ieder
een weg. Bess, de vriendin van
Crown, vindt bij niemand onder
dak, totdat de kreupele Porgy haar
in zijn huis laat. Bess blijft bij Por
gy wonen en beide worden ver
liefd op elkaar. De gemene Crown
laat zich nie t meer zien. De héle
gemeenschap gaat naar een pick
nick op het eiland Kittiwah. Behal
ve Porgy, die kan vanwege zijn
handicap niet mee. Als iedereen
weer terug wil, duikt plotseling
Crown weer op en eist dat Bess
weer bij hem komt.
„Het is een verhaal over liefde,
vriendschap en jaloezie, maar het
is ook een vertelling die zeer actu
eel is omdat discriminatie en
drugs er een belangrijk aandeel in
hebben", zegt Groothof Hij is een
'Kinderen raken niet
geschokt en rennen niet
naar de kindertelefoon'.
autoriteit op het gebied van mu
ziektheater voor alle leeftijden.
Grootse thema's weet hij terug te
brengen naar voor kinderen toe
gankelijke proporties. „Dat is in
derdaad mijn handelsmerk gewor
den. In onze huidige productie
Scheherazade hakt de sultan bij
voorbeeld het hoofd van zijn
vrouw af. Dat is in feite een heel
luguber verhaal, maar we brengen
het op een manier dat kinderen
van zeven, acht jaar niet geschokt
raken of na afloop direct naar de
kindertelefoon rennen."
Groothof weet als theatermaker
met ruim dertig jaar ervaring dat
kinderen op hun eigen manier de
gruwelijkheden in de wereld om
zich heen bekijken. Verder wil hij
kinderen graag kennis laten ma
ken met de rijke melodieën van
ons culturele erfgoed. „In de huidi
ge raps en videoclips ontbreekt
het daar vaak aan. Wie op jonge
leeftijd geconfronteerd wordt met
die prachtige melodieën, staat
daar later ook veel meer voor
open."
George Gershwin begon in 1934 te
werken aan de muziek voor de
opera Porgy 8c Bess. De try-out
op 30 september 1935 in Boston
was een groot succes. De uitvoe
ring van de opera was in die da
gen een bijzonderheid. Niet al
leen omdat Gershwin vooral be
kend stond als musicalschrijver,
maar omdat de cast van de opera
alleen maar uit zwarte mensen be
stond.
Groothof heeft Gershwins opera
van ruim tweeënhalf uur terugge
bracht tot een voorstelling van
één uur en tien minuten.
Door middel van een raamvertel
ling trekt hij het klassieke verhaal
uit 1935 naar de actualiteit. Groot
hof voert een ploegje schoonma
kers op dat overdag in het theater
aan het werk is. Sjonnie denkt dat
hij weet waar de voorstelling van
die avond, Porgy Bess, over gaat.
AI poetsend begint hij het verhaal
aan Bep en de andere schoonma
kers te vertellen en daarmee komt
het verhaal vanuit zijn fantasie tot
leven.
Groothof, die zowel zelf speelt en
zingt als regisseert, is laaiend en
thousiast over de combinatie bari
tonsaxofoon, gitaar en contrabas.
De samenwerking met ]an Menu,
Maarten van der Grinten en lan
Voogd is nieuw voor hem. Nieuw
voor dit trio is ook, dat ze naast
muziek maken, een wezenlijk aan
deel in het spel hebben. „Gewel
dig om te zien bijvoorbeeld, hoe
zo'n aardige Jan Voogd plotseling
zo'n grimmige Crown speelt."
Groothof verheugt zich op de
voorstelling zaterdagavond in Ter
neuzen. Het was keihard werken,
de laatste teksten waren pas twee
weken geleden gereed, maar dat
zal ongetwijfeld een extra dimen
sie geven aan deze vroege eerste
try-out van Porgy 8c Bess.
Familievoorstelling Porgy Bess,
Frank Groothof, Grote Kerk, Terneu
zen, zaterdag, 19.30 uur.
NEXT
Scène uit Next. foto Joseph Lederer/CPD
Niemand kan zo mooi aan een bar
in Las Vegas in zijn drankje staren
als Nicolas Cage. In de actiethriller
Next speelt hij iemand die twee
minuten in de toekomst kan kij
ken, een bijzondere gave waar veel
belangstelling voor bestaat. Zelf is
hij al die aandacht spuugzat. Hij is
ondergedoken in de gokstad waar
hij met bescheiden toepassing van
zijn speciale talent een goochel-
nummer opvoert en als parttime
casinospeler heel behoorlijk in zijn
onderhoud kan voorzien.
De aardigste demonstratie van die
helderziendheid op de korte ter
mijn vindt plaats in diezelfde bar.
Cage gaat daar de liefde van zijn le
ven (Jessica Biel) ontmoeten. Zo
dra die betoverende jonge vrouw
aan een tafeltje heeft plaatsgeno
men, ziet hij zichzelf binnen twee
minuten een blauwtje lopen. Dus
verandert hij zijn strategie. Op
nieuw niet met het gewenste resul
taat en zo gaat het maar door, tot
er ook nog een agressieve vrijer
computerspel met alternatieve ver
sies. Zodra de woorden 'terroris
ten' en 'kernbom' vallen, zijn we
weer op vertrouwd terrein.
Om een ramp te voorkomen, wil
een doortastende FBI-agente
(lulianne Moore, koel en vastbera
den) de hulp van de toekomstkij
ker inroepen, desnoods kwaad
schiks. De terroristen en hun hand
langers willen hem om overeen
komstige redenen uitschakelen.
De gezochte zelf wil alleen bij zijn
geliefde zijn, een zwakke plek die
zijn tegenstanders weten uit te bui
ten. Toch is hij een lastige als het
op achtervolging aankomt - hij
ziet immers feilloos van welke
kant gevaar dreigt.
Het gegeven doet denken aan
Spielbergs Minority Report en dat
is niet toevallig - ook Next is geba
seerd op een verhaal van de be
roemde sciencefictionschrijver Phi
lip K. Dick. De uitwerking van
Next is simpeler en blijkt vooral
spektakel waarin alles mogelijk is.
Film. Regie: Lee Tamahori. Met:
Nicolas Cage. Te zien in
Terneuzen, Vlissingen en Bergen
op Zoom
door Leo Bankersen
van de vrouw opduikt en Cage in
een hilarische slapstick feilloos alle
klappen weet te ontwijken die hij
net op tijd ziet aankomen. Cage
kan namelijk niet alleen zien wat
hem gaat overkomen, hij kan er
ook iets aan doen. Zodra je de toe
komst ziet verandert die, aldus het
filosofisch getinte motto van Next.
Wanneer je de consequentie daar
van probeert door te denken,
wordt het al snel duizelingwekken
der dan een film van David Lynch.
Maar zo ver laten regisseur Lee Ta
mahori Die Another Dayen zijn
scenarioschrijvers het niet komen.
Voor hen is Next zoiets als een
