Nederland in de
miljard
dollar
1 0,4l ié
miljard
dollar
v14
Zaterdag 14 april 2007 PZC
Over private equity
en hedgefondsen
Private equity fondsen zijn
bedrijven die meestal delen
van niet-beursgenoteerde be
drijven opkopen; ze beleg
gen in het eigen vermogen
(aandelen oftwel de equity)
van deze particuliere (priva
te) bedrijven. Hun uiteindelij
ke doel is de meerderheid in
het bedrijf te krijgen. Als ze
eenmaal de zeggenschap
hebben, proberen ze door
het aanpassen van de strate
gie en de leiding de winstge
vendheid of de waarde van
het bedrijf te verbeteren. Na
een aantal jaren verkopen ze
het bedrijf door met forse
winst. De laatste jaren kopen
de private equity fondsen
ook (delen van) beursgeno
teerde bedrijven op. Het be
treffende bedrijf wordt ver
volgens van de beurs ge
haald. Voorbeelden daarvan
zijn VNU en Vendex KBB.
Hedgefondsen werken op
een andere manier. Ze zijn
niet uit op een meerderheids
belang, maar richten zich
puur op het verkrijgen van
grote sommen geld voor een
kleine groep zeer vermogen
de beleggers. Omdat ze wer
ken met een besloten groep
beleggers is het toezicht op
deze fondsen beperkt. Daar
door is hun strategie zeer on
doorzichtig. De term 'hedge'
betekent afdekken van risi
co's; door gebruik te maken
van allerlei financieringstech
nieken worden de koersrisi-
co's tot een minimum be
perkt. Hedgefondsen gaan
vaak agressief te werk: ze ne
men een klein aandeel in een
bedrijf en voeren dan de
druk op om delen te verko
pen of het beleid aan te pas
sen. Ze zoeken daarvoor
vaak steun bij andere (meer
derheids) aandeelhouders.
Bedrijven als Stork, Ahold en
ABN Amro worden gecon
fronteerd met hedgefondsen
die willen dat de onderne
mingen worden opgesplitst
om de prestaties te verbete
ren.
De Hema wordt te koop ge
zet. Het oranjegevoel ont
luikt. Zal ook deze winkel
ten prooi vallen aan buiten
landse investeerders? We
willen een Nederlandse en eerlijke Hema,
toetert de Schone Kleren Kampagne. Alsof
de Hollandsche Eenheidsprijzen Maat
schappij Amsterdam tachtig jaar na zijn op
richting nog door en door Hollands is.
Niets is minder waar.
De Hema mag nog steeds rookworsten en
Jip-en-Janneke-snoepgoed verkopen, de
ABN Amro wordt misschien Brits. KLM is
al een tijdje Frans en vastgoedbedrijf
Rodamco lijkt dat ook snel te gaan
worden. Corus is net Indiaas geworden.
Nedlloyd is Deens, en Marktplaats.nl is
Amerikaans. Hoe Nederlands is ons
bedrijfsleven nog?
door Ans Bouwmans illustraties Ruud Willems
eigenaren die achter verkoper Maxeda
schuilgaan, zijn vier opkoopfondsen, waar
van er maar liefst drie uit het buitenland
komen. KKR is Amerikaans, Cinven en
Permira komen uit Groot-Brittannië. Al
leen Alpinvest, een investeringsvehikel
van de pensioenfondsen ABP en PGGM, is
Nederlands.
Ahold zou geïnteresseerd zijn in de Hema.
Hoe oer-Hollands is het Zaanse kruide-
niersbedrijf eigenlijk zelf nog? Niet bijzon
der. De onderneming haalt driekwart van
haar omzet uit de VS, heeft een Zweed als
topman en slechts 8,2 procent van haar
aandelen was in februari van dit jaar nog
in Nederlandse handen, tien procentpunt
minder dan vorig jaar.
Ook bij ABN Amro rukken de buitenland
se investeerders hard op. Was vorig jaar
nog 35 procent van de aandelen in Neder
landse handen, nu heeft de bank zijn Ne
derlandse aandeelhouders niet eens meer
gerangschikt in een aparte groep. Zo'n 15
procent van de aandelen bevindt zich in
de Benelux. Voorzover bekend, moet daar
bij aangetekend worden. Bedrijven ken
nen nu eenmaal niet al hun aandeelhou
ders.
„Het aandeel van buitenlands kapitaal in
Nederland is hoog, internationaal gezien",
zegt Ewald Engelen, financieel geograaf.
Op zijn kamer in de Universiteit van Am
sterdam haalt de wetenschapper een dik
rapport tevoorschijn van de FESE, de Fede
ratie van Europese Effectenbeurzen.
Kijk maar eens naar dit staatje, gebaart hij.
Nederland prijkt bijna aan kop, net onder
Hongarije. Het buitenlandse bezit van in
Nederland genoteerde en verhandelde aan
delen was in 2005 volgens cijfers van de
FESE 69 procent.
„We zitten op de grootste berg geld in de
wereld en we investeren het niet in ons ei
gen bedrijfsleven. Dat is heel gek", zegt
Paul Frentrop, directeur van Deminor Ne
derland, adviesbureau voor aandeelhou
ders. „We hadden zeker op het niveau van
Zwitserland (37,9 procent) moeten zitten."
De trend is duidelijk. Buitenlandse inves
teerders hebben zich gestort op Nederland
se bedrijven. In 2004 waren er nog 333
overnames van Nederlandse ondernemin
gen door buitenlandse kopers, vorig jaar
liep dat aantal op tot 441, aldus Mark Wes-
sels van Bureau van Dijk Electronic Publis-
hing.
Eind 2006 waren 25.764 bedrijven in bui
tenlandse handen, zo heeft hij uitgezocht.
De tien grootste institutionele beleggers in Nederland
28,6
The Capital Group Companies Inc. (VS)
Brands Investment Partners, LP (VS)
Franklin Resources Inc. (VS)
Daimler-Chrysler (Duitsland)
Mr Lakshmi Mittal (India)
Allianz SE (Duitsland)
Fidelity Investments (VS)
L'Arche Holding (Zwitserland)
Sogeade Gerance (Frankrijk)
Nederlandse kroonjuwelen zijn en wor
den ontmanteld. VNU (Verenigde Neder
landse Uitgeversbedrijven) is opgesplitst
en het overblijfsel heet nu The Nielsen
Company. DSM deed zijn petrochemische
tak over aan het Saudi-Arabische Sabic. Ak-
zo Nobel verkoopt Organon aan een Ame
rikaanse pillendraaier.
De vijfentwintig meest verhandelde bedrij
ven aan de Amsterdamse beurs - verenigd
in de AEX-index - zijn voor een steeds gro
ter deel internationale conglomeraten die
maar een beperkte binding hebben met
Nederland. Topman Patrick Cescau van
Unilever moet overkomen uit Londen
voor bestuursvergaderingen, sinds er in
2005 een einde is gekomen aan het Neder
lands-Britse co-leiderschap van de onder
neming.
Of neem AEX-nieuwkomer Arcelor-Mit-
tal. Mittal heeft zijn hoofdkantoor in Rot
terdam, maar wordt feitelijk bestuurd van
uit Londen door zijn Indiase grootaandeel
houder Lakshmi Mittal. Het hoofdkantoor
van het fusiebedrijf moet in Luxemburg
komen, waardoor de band met Nederland
nog marginaler wordt.
w
JP Morgan Chase Co (VS)
e hebben zelfs geen eigen
beurs meer. Eerst werd het
beursbedrijf Frans en vori
ge week werd de fusie -
overname mag je ook zeggen - van Euro-
next met de New York Stock Exchange be
zegeld.
„De vraag is: hoe erg is dat?", zegt Engelen.
Nederland heeft altijd al een kleine, open
en internationale economie gehad. Mobili
teit van mensen en kapitaal, daarmee
wordt traditiegetrouw geld verdiend in dit
land. Frankrijk en Duitsland hebben van
oudsher een veel nationalistischer en be-
schermender opstelling tegenover hun ei
gen industrie. Toch zie je ook in ons land
door de opkomst van zogenaamde opkoop
fondsen (private equity) en activistische
hedgefondsen het blijf-met-je-handen-af-
van-onze-bedrijven-gevoel ontstaan. De
Angelsaksische hedgefondsen Centaurus
en Paulson worden gezien als indringers,
omdat ze de leiding van het Nederlandse
Stork in de wielen rijden. Bij het Britse
fonds TCI en ABN Amro is het van hetzelf
de laken een pak.
De politiek maakte Nederland aantrekke
lijk voor buitenlandse investeerders en
schrikt zich vervolgens rot van het resul
taat, zegt Engelen. Nu lijken de dijken
weer omhoog te moeten om het land te be
schermen tegen de roofridders van buiten,
een ontwikkeling die aansluit bij de maat
schappelijk trend onze cultuur te willen be
hoeden voor uitheemse invloeden.
Frentrop ziet dat anders. Nederlandse insti
tutionele beleggers hebben te weinig acht
geslagen op het belang de eigen werkgele
genheid, kennis en zeggenschap veilig te
stellen. Dat rekent hij met name de Neder
landse pensioenfondsen aan.
Grote buitenlandse investeerders, zoals de
Capital Group uit de VS, hebben miljarden
gestoken in allerlei AEX-bedrijven. Neder
landse pensioenfondsen hebben te gemak
zuchtig een gespreid beleggingsbeleid ge-
