v3
PZC Zaterdag 14 april 2007
Ook theater Mondragon in Zierik-
zee is publiek bezit. Maar weder
om is dat geen garantie geweest
voor daadkrachtige maatregelen. Alles aan
het pand brokkelt en verpulvert. Anderhal
ve eeuw oud, en met woorden smeer je
geen voegen dicht. Geef ons nog twee jaar,
zegt de gemeente. Misschien iets meer.
Dan is er weer leven achter de gevel.
Zelfs hogere machten moeten soms mach
teloos toezien. In Rilland is de lege Neder
lands-Hervormde Bathsewegkerk (1928) al
jarenlang een steen des aanstoots. On
danks een actiegroep, ondanks goede be
doelingen van vele betrokken partijen. Mi
lieuwetgeving verhinderde de bouw van
appartementen. Nu is het volgens een
woordvoerder van de gemeente zelfs zeer
de vraag of de toren overeind kan blijven.
Vlasfabriek Sint Andries in Koewacht, gebouwd rond 1930, nu rijp voor de sloop.
alweer zo'n tien tot vijftien jaar vragen op
te roepen. Het werd in 1961 in gebruik ge
nomen, maar moest de klandizie naar gro
tere, beter uitgeruste stations laten gaan.
Met enige regelmaat duiken er plannen op
voor nieuwe bestemmingen. Een drive-in
bloemenzaak is een laatste, inmiddels ver
vlogen toekomstwens. Geen plannen op
het moment, laat de gemeente weten. De
particuliere eigenaar heeft al helemaal
geen zin om nog een woord vuil te maken
aan het verlaten tankstationnetje.
Een enkele keer kan een overheid zich niet
verschuilen achter een weigerachtige parti
culiere bezitter. Bij Tholen kocht de ge
meente twee jaar geleden de Deehoeve
aan, met de bedoeling om de grond aan te
bieden aan boeren die elders voor woning
bouw moeten wijken. Huis (1962-1963) en
schuur staan sindsdien te verkommeren.
De gemeente geeft geen commentaar. De
oude bakkeet op het terrein is een en al
blad geworden. Geef de tijd de tijd, het
schuurtje lijkt een statement.
boerderijen, kerken, molens. Maar ook als
er krachten worden gebundeld, kunnen er
meestal weinig potten worden gebroken.
Waar het om draait, zegt Toon Biesbroeck
in Hulst, is de functionaliteit. „Je moet niet
restaureren om in stand te houden. Je
moet restaureren met een doel. In Baude-
loo in Hulst zit nu de Zeeuwse muziek
school. Dat is een voorbeeld."
De andere mogelijkheid is het verval te ac
cepteren. In Zeeland, vertelt consulent
Aad de Klerk van de provinciale cultureel
erfgoedstichting, hebben we één ruïne:
een restant van een middeleeuwse kerk in
een particuliere tuin in Buttinge. De kapel
van Hoogelande tussen Middelburg en Big-
gekerke was ook lange tijd een bouwval.
Er zijn nog altijd mensen die de ruïne
mooier vonden dan de opgeknapte kapel.
Theater Mondragon in Zierikzee wacht op een nieuwe bestemming.
foto Dirk-Jan Gjeltema
In de rondgang langs mooi en minder
mooi, maar in alle gevallen opvallend ver
val, is de machteloosheid een constante.
Soms is er berusting, vaker is er onbegrip
en verzet. Stichtingen zijn er in alle soor
ten en maten. Voor industriegebouwen,
Het tankstationnetje aan de Guido Gezellestraat in Terneuzen werd in 1961 gebouwd en staat inmiddels al ruim tien jaar
leeg. foto Ronald den Dekker
foto Wim Kooyman
