\13
Buitengebied
Dansmug onmisbaar eten
Inlagen
voor
veiligheid
PZC Zaterdag 14 april 2007 21
foto Chiel Jacobusse
Wei- nig mensen hebben
iets op met muggen. Ze
zijn lastig, hinderlijk en kun
nen heel vervelend steken.
Allemaal waar, maar toch ver
vullen ze een belangrijke rol
in de voedselketen. En voor
natuurbeheerders geven de
muggenlarven een uitste
kend beeld van de toestand
van de waterkwaliteit.
door Chiel Jacobusse
De mug die hierboven is afgebeeld is
een dansmug. Tenminste dat denk ik.
In Nederland leven meer dan 1000
soorten muggen en er zijn er maar
een handvol die ik echt ken. Maar een determi
natieboekje heeft heel wat aanwijzingen gege
ven die in de richting van dansmuggen wijzen.
De groenige kleur, de korte vleugels, de geveer
de antennen en nog een aantal wat subtielere
kenmerken maken de zaak al met al vrij zeker:
een dansmug en wel een exemplaar van het
mannelijk geslacht. Dat zie je aan de gepluim
de antenne.
Op een avond zat-ie tegen de ruit. Meer als ex
periment dan dat ik er echt iets goeds van ver
wachtte besloot ik een foto te maken. Vanaf de
onderkant dus, die we normaal helemaal niet
te zien krijgen. Daarom zie je de poten tot en
met het heupgewricht en kun je niet zien hoe
de vleugels als een dakje boven het achterlijf
zijn samengevouwen. De foto lukte en pas
toen zag ik wat een schitterend beest zo'n dans
mug is.
Niet dat dansmuggen zo bijzonder zijn. In Ne
derland komen ruim 500 soorten voor. Dus de
helft van alle muggensoorten zijn dansmug
gen. Ze danken hun naam aan de zwermende
mannetjes die op en neer dansen tijdens de
vlucht. De vrouwtjes leggen hun eitjes in het
water en het is per soort sterk verschillend wel
ke wateren de voorkeur genieten.
Er zijn soorten van brak water, van stromend
zoet water, van stilstaande poeltjes met ver
vuild water of juist van kristalheldere beekjes.
Sommige waterbeheerders vangen de larven
met regelmaat en bepalen de soort om de kwa
liteit van het water te volgen. Als er iets in de
waterkwaliteit verandert is dat binnen de kort
ste keren aan de muggenlarven te merken. Ze
dienen dus als bewakers van de kwaliteit.
In de voedselketen zijn dansmuggen van emi
nent belang. De larven worden veel gegeten
door kleine vissen als voorntjes en stekelbaar
zen, maar ook kuikens van kuifeenden en do-
daarsjes zijn verzot op de larfjes. Volwassen
dansmuggen zijn van belang voor bijvoorbeeld
zwaluwen.
Het is nog niet zo lang geleden dat in het
Zoommeer en het Krammer Volkerak de dans
muggen zo talrijk waren dat het soms leek als
of de berm in brand stond. De enorme zwer
men dansmuggen leken op fikse rookpluimen.
Hun talrijkheid was kenmerkend voor een le
vensgemeenschap die uit balans geraakt is.
Door de afdamming van de achterkant van de
Oosterschelde deed zich een abrupte verande
ring in het milieu voor.
Zoutwaterdieren stierven massaal en de vesti
ging van een nieuwe levensgemeenschap be
gint onderaan de keten; dus met onder meer
muggenlarven. De natuurlijke vijanden als
voorntjes en kuifeenden volgden pas wat later
en zo konden enorme muggenplagen ontstaan.
Ie weet eigenlijk bij voorbaat al dat zo'n plaag
maar tijdelijk is.
Want waar veel te eten is, komen er veel eters
op af en het evenwicht herstelt zich dan. Bo
ven de compartimenteringsdammen waren
soms enorme aantallen zwaluwen te zien,
waaronder veel gierzwaluwen. Je vraagt je dan
wel af waar een stadsvogel als de gierzwaluw
ineens in dermate grote aantallen vandaan
komt. Ook dat is bekend. Voor een behendige
vlieger als de gierzwaluw is een tochtje van
Rotterdam centrum naar de Philipsdam niet
veel meer dan een blokje om.
tekening Adri Karman
Inlagen, de kusten van met name
Noord-Beveland en Schou-
wen-Duiveland zijn er mee be
zaaid. Ze hebben zich ontwikkeld
tot waardevolle gebieden voor
planten en dieren. Destijds uit
voorzorg aangelegd achter bedreig
de dijkdelen. Als de zeewering
brak stroomde het water de inlaag
in om door de inlaagdijk - als het
ware een tweede kering - te wor
den gestuit. Het achterliggende
land bleef zodoende droog.
■■■V'-'ï -
