Vrouwen gevraagd in top van PKN
H
NIEUWS
GETIPT
VOOR U
Rustige stembusgang op Oost-Timor
Campina melk
nóg gezonder
IM
N
N
10 I Dinsdag 10 april 2007 PZC
Voorzitter synode
Protestantse Kerk
neemt afscheid.
door Wiebe van der Hout
UTRECHT - Scheidend synodevoor
zitter Jan-Gerd Heetderks vindt
zijn functioneren in de hoogste re
gionen van de Protestantse Kerk
in Nederland (PKN) een eer. De
meewarigheid over het synodelid
maatschap, waarvoor uit den lan
de maar moeizaam vrijwilligers -
vooral vrouwen - te vinden zijn,
baart hem zorgen.
Voor de kerk is het 'een ramp' dat
de synode vooral uit mannelijke
55-plussers bestaat. Jan-Gerd Heet
derks zegt het scherp. Als
bij na-vijftiger treedt hij deze
maand terug als voorzitter van de
generale synode van de Protestant
se Kerk in Nederland (PKN). Om
ruimte te maken voor een vrouw?
Het blijft even stil.
Diplomatiek: „Ik laat me daar niet
over uit. Dat moet de synode uit
maken." Heetderks rekent voor
dat in het moderamen (dagelijks
bestuur) van de synode drie vrou
wen en vier mannen zitten, een
betere verdeling. Om daar later op
terug te komen: het is twee-vijf na
een recente verandering. „Vrou
wen hebben thuis nog zo'n belang
rijke rol dat ze helaas vrijwilligers
werk sneller op lokaal niveau
doen."
De scheidend preses geeft toe dat
de vergadercultuur met zoveel
mannen traditioneel blijft. „Vrou
wen zorgen voor andere omgangs
vormen. Het valt niet mee om met
160 mensen te experimenteren,
maar wij zoeken wel verbetering.
De synodecommissies, met tien
tot twaalf deelnemers, bieden
meer mogelijkheid tot vernieu
wing dan de grote vergadering."
Behalve vrouwen ziet Heetderks
ook graag meer jongeren vanuit de
regionale besturen (classes) naar
de synode gaan. „Predikanten moe
ten in kerkbladen en kerkenraden
het belang van de synode uitdra
gen. Ik denk ook dat de websites
van kerken mogelijkheden bie
den." De synode moet symbool
zijn van eenheid voor de kerk rich
ting samenleving en overheid. Dat
is niet eenvoudig in de PKN, die
ook breed en pluriform moet zijn.
De fusie tot die PKN kostte (te)
veel energie. „De synodes van de
drie kerken waren hechte clubs.
Melk is melk. maar Campina melk
is voortaan nóg gezonder. Campina
melk is afkomstig van Nederlandse
boerderijen. De koeien grazen zoveel
mogelijk lekker buiten in de wei en
krijgen daarnaast speciale, natuurlijk
evenwichtige bijvoeding. Goede
voeding en verzorging zijn belangrijk,
want hierdoor geven Campina koeien
nog gezondere melk. Met 20% meer
onverzadigde vetzuren. En dat is goed
voor u. Want wat goed is voor de koe is
goed voor de melk en dus voor u.
Vul het diagram zo in dat in elke rij. elke kolom en elk vierkant van
3x3 vlakjes alle cijfers van 1 tot en met 9 precies één keer voorkomen.
8
7
1
5
6
9
4
1
9
6
2
8
9
9
5
1
2
9
7
4
8
1
3
9
4
6
5
1
3
7
9
We vergaderen nu gelukkig veel
minder dan in de jaren negentig."
Heetderks vindt het moeilijk de
vaart erin te houden. Zo stuitten
de voorstellen om hbo-theologen
in te zetten bij het dreigende predi
kantentekort op fel verzet van aca
demisch gevormde predikanten.
„Het mag nooit zo zijn dat in de
synode een belangengroep puur
voor zichzelf opkomt. Het gaat om
het belang van de kerk. Ik denk
dat de nieuwe voorstellen om
'Het is een ramp dat de
synode vooral bestaat uit
mannelijke 55-plussers'
geen hbo-predikanten maar wel
een ambt voor kerkelijk werkers in
te stellen meer ruimte bieden."
lan-Gerd Heetderks kijkt tevreden
terug op het werken aan de in
houd van het kerkelijk leven na de
fusie. Op gebied van jeugdwerk,
missionair en diaconaal vlak en so
ciale gerechtigheid kwam eindelijk
weer wat uit de handen. Tevreden
constateert hij dat de kerken naar
buiten treden met oecumenische
projecten als 'Intercity naar Pasen'.
„Dat elan spreekt ook uit de popu
laire notitie 'Leren leven van de
verwondering'.
De bede na de fusie was ook:
'Kom Heilige Geest vernieuw uw
kerk'. De seculariserende samenle
ving heeft ons nodig. De beelden
over christenen en de kerk klop
pen vaak niet."
Heetderks betreurt dat hervorm
den en gereformeerden niet mee
gingen naar de PKN. „Historisch
blijft dat hangen." De VGKN
(Voortgezette Gereformeerde Ker
ken in Nederland) en de her-
steld-hervormden ziet hij niet te
rugkomen, al denkt hij dat de
voortgezet-gereformeerden zo
klein zijn dat ze op den duur el
ders aansluiting zullen zoeken.
Prognoses dat in 2020 72 procent
van de Nederlanders geen lid
meer is van een kerk ziet Heetder
ks niet als een noodlot. „Wij moe
ten reageren. Met missionaire pro
jecten naar buiten treden, in Vi-
nex-wijken en via internet. Laten
we de 'best practices' als voorbeeld
gebruiken." Dat gebeurt volgens
Heetderks al met jeugdlcerken en
campagnes als van 'Kerkinactie'.
De grootste misser van de afgelo
pen tijd vindt Jan-Gerd Heetderks
Jan-Gerd Heetderks
de stroeve overgang naar een lan
delijke ledenregistratie. „Op de in
gewikkeldheid daarvan hebben we
ons verkeken." Heetderks keert te
rug naar zijn Brabantse gemeente
Oosterhout. Tijdens zijn synode
voorzitterschap, meer dan een dag
taak, werd hij vervangen. Als predi
kant en privé - hij verloor zijn
vrouw toen hij net synodevoorzit
ter was - wil hij tijd nemen om
zich na vier hectische jaren als pre
ses te oriënteren op zijn toekomst.
Aantal gevallen van
intimidatie en geweld
zou meevallen.
door Esther de Jong
DILI - Lange rijen vormen zich
voor de stembureaus in Oost-Ti-
mor. Ouderen, mannen en vrou
wen met kinderen in een draag-
doek - allen staan geduldig in de
hete zon te wachten tot ze hun
stem mogen uitbrengen. Iets meer
dan de helft van de één miljoen
Oost-Timorezen mag deze tweede
paasdag zijn stem geven aan een
van de presidentskandidaten. In
de aanloop naar de verkiezingen
was de sfeer gespannen, tweehon
derd relschoppers werden gearres
teerd en dertig mensen raakten ge
wond.
De stembiljetten zijn op eerste
paasdag in het hele land verspreid.
Paarden en kruiers werden ingezet
om de meest ontoegankelijke ge
bieden te bereiken. Tijdens deze
verkiezingsdag is volgens de kies
raad een 'noodsituatie' ontstaan,
omdat er in het hele land een te
kort aan stembiljetten was. De kie
zers stonden in lange rijen voor de
stemlokalen, maar er waren geen
middelen meer om hun stem uit
te brengen. Volgens de VN zijn de
twee campagneweken relatief rus
tig verlopen. Toch heeft de helft
van de deelnemende kandidaten
geklaagd over intimidatie en be
dreigingen. „We vrezen dat het ver
kiezingsproces wordt gemanipu
leerd. Er is veel intimidatie, veel ge
weld en er zijn veel bedreigingen",
lieten vier kandidaten weten tij
dens een gezamenlijke persconfe
rentie in de hoofdstad Dili.
Verkiezingswaarnemer en Oost-Ti-
mor-specialist Damien Kingsbury
heeft de geruchten gehoord. „Er
zijn inderdaad een klein aantal
voorvallen geweest, maar die inci
denten vallen binnen de parame
ters van vrije en eerlijke verkiezin
gen", zegt hij. Na het sluiten van
de stembureaus lijken de verkiezin-
De stemmen kunnen geteld worden. De uitslag van de presidentsverkiezing
in Oost-Timor wordt morgen verwacht. foto Antonio Cotrim/EPA
gen rustig te zijn verlopen. Toch
vrezen veel mensen voor een ge
weldsuitbarsting bij de bekendma
king van de resultaten. Morgen
wordt de officiële uitslag ver
wacht. Peilingen vooraf wezen uit
dat er drie potentiële winnaars
zijn.
Onder hen de huidige premier lo
se Ramos-Horta. Een charisma
tische man, met een indrukwek-
'Kiezers stonden in een
lange rij, maar er waren geen
middelen om te stemmen'
kende achtergrond. Niet alleen
heeft hij twee ministersposten ver
vuld, hij was ook jarenlang een
van de vrijheidsstrijders voor
Oost-Timor. Een rol waarvoor Ra-
mos-Horta in 1996 de Nobelprijs
voor de vrede kreeg. Zijn twee
grootste opponenten zijn Francis
co 'Lu Oio' Guterres van de linkse
vrijheidsbeweging Fretilin en Fer
nando 'La sama' de Araujo van de
Democratische Partij. Fretilin is
een gevestigde partij met een enor
me achterban. De Araujo heeft
vooral aanhang onder de jonge
Oost-Timorezen. Het huidige staat-
hoofd, de ex-vrijheidsstrijder Gus-
mao is geen kandidaat. Het presi
dentschap is in Oost-Timor groten
deels een ceremoniële functie. Gus-
mao wil een gooi doen naar het
ambt van premier. Later dit jaar
worden in Oost-Timor parlements
verkiezingen gehouden, De win
naar van de verkiezing heeft vijftig
procent plus een stem nodig om
zich president van het armste land
in Azië te mogen noemen. Analis
ten betwijfelen of het een van de
kandidaten gaat lukken. Zo niet,
dan worden er over een maand
weer verkiezingen gehouden. De
twee kandidaten met de meeste
stemmen zullen het dan tegen el
kaar opnemen. Oost-Timor werd
in 2002 onafhankelijk na een jaren
lange guerrillastrijd tegen bezetter
Indonesië. De eerste stap naar on
afhankelijkheid werd in 1999 gezet
toen de bevolking in een referen
dum ervoor koos zich af te schei
den van Indonesië. Het was een
keuze die uitmondde in een exces
sieve geweldsgolf, veroorzaakt
door pro-indonesische milities.
De internationale gemeenschap
greep in en in 2002 werd het land
officieel onafhankelijk verklaard.